Sylfik krótkoczuby
| Lophornis brachylophus[1] | |||
| R.T. Moore, 1949 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
sylfik krótkoczuby | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Sylfik krótkoczuby[4][5] (Lophornis brachylophus) – gatunek małego ptaka z podrodziny paziaków w rodzinie kolibrowatych (Trochilidae). Endemit Meksyku; obecnie występuje prawdopodobnie tylko na 25-kilometrowym odcinku drogi Atoyac de Álvarez-Paraíso-Puerto del Gallo w górach Sierra Madre Południowa. Jest klasyfikowany jako gatunek krytycznie zagrożony (CR, ang. Critically Endangered).
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Robert Thomas Moore w 1949 roku na łamach „Proceedings of the Biological Society of Washington”. Autor nadał ptakowi nazwę Lophornis delattrei brachylopha, uznając go za podgatunek sylfika rdzawoczubego, a jako miejsce typowe podał Guerrero w Meksyku[2][6]. Obecnie takson ten uznawany jest za osobny, monotypowy gatunek[7][8][9][10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Lophornis: gr. λοφος lophos „czub, grzebień”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[11].
- brachylophus: gr. βραχυς brakhus „krótki”, gr. λοφος lophos „gzrebień, pióropusz”[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Sylfik krótkoczuby jest małym ptakiem o długim, prostym i cienkim czarnym dziobie. Tęczówki czarne. Występuje dymorfizm płciowy. Samiec ma czoło i górę głowy rudą, na niej krótki jednolity czub (1,2 cm), którego najdłuższe pióra zakończone są zielonymi plamkami. Górne części ciała ciemnoszmaragdowozielone, na zadzie biały pas. Dolne części zadu i pokrywy nadogonowe fioletowobrązowe. Ogon podwójnie zaokrąglony, środkowe sterówki zielone, pozostałe cynamonowo-szare z czarnymi zakończeniami. Gardło opalizujące szmaragdowozielone, zakończenia ostatnich piór czarniawe, na szyi białawy pasek, na policzkach kępki rudych piór. Pierś, brzuch i boki ciała białawo-szare z zielonkawym odcieniem. Samica nie ma grzebienia ani rudych kępek na policzkach. Czoło i przednia część góry głowy rude, górna część głowy bladozielona, na zadzie białawy lub żółty pas. Gardło matowobiaławe, na szyi biały pas piersiowy, dolne części ciała bladocynamonowe. Ogon zaokrąglony, środkowa para sterówek zielona, pozostałe cynamonowe z czarnymi i bladocynamonowymi zakończeniami. Młode osobniki podobne są do samic, ale gardło mają szare. Długość ciała 7–7,5 cm[7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Sylfik krótkoczuby jest endemitem południowego Meksyku. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko 70 km²[13]. Obecnie występuje prawdopodobnie tylko na 25-kilometrowym odcinku drogi Atoyac de Álvarez-Paraíso-Puerto del Gallo w górach Sierra Madre Południowa[7][14].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Sylfik krótkoczuby występuje w wilgotnych lasach wiecznie zielonych, lasach sosnowo-dębowych i na plantacjach. Występuje w zakresie wysokości od 900 do 1800 m n.p.m.[7] Niewiele wiadomo o diecie tego gatunku, składa się głównie z nektaru roślin z rodzajów cekropka, orszelina, Conostegia i Inga, skład diety uzupełniają stawonogi[7]. Długość pokolenia jest określana na 4,2 roku[13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Brak informacji. Okres lęgowy najprawdopodobniej od listopada do lutego[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN sylfik krótkoczuby jest klasyfikowany jako gatunek krytycznie zagrożony (CR, ang. Critically Endangered). Liczebność jego populacji szacowana jest na więcej niż 250, a mniej niż 1000 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji jest uznawany za spadkowy, głównie z powodu niszczenia ich naturalnego habitatu, wycinania lasów m.in. pod uprawy związane z produkcją narkotyków. Z tego też powodu ocena liczebności i prowadzenie obserwacji tego gatunku jest problematyczne[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Lophornis brachylophus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Short-crested Coquette Lophornis brachylophus Moore, RT 1949. Avibase. [dostęp 2024-01-27]. (ang.).
- ↑ a b Lophornis brachylophus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trochilidae Vigors, 1825 – kolibrowate – Hummingbirds (wersja: 2023-03-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-01-27].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 146, 1999.
- ↑ Robert T. Moore, A new hummingbird of the genus Lophornis from Southern Mexico, „Proceedings of the Biological Society of Washington”, 62, 1949, s. 103 (ang.).
- ↑ a b c d e f T. Züchner, P.F.D. Boesman, C.J. Sharpe: Short-crested Coquette Lophornis brachylophus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-01-27]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2024-01-27]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, APODIFORMES, Wersja 6.018 (2022-08-18) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2024-01-27] (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8 [online], grudzień 2023 [dostęp 2024-01-27].
- ↑ Lophornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-01-27] (ang.).
- ↑ Brachylophus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-01-27] (ang.).
- ↑ a b Short-crested Coquette Lophornis brachylophus. BirdLife International, 2023. [dostęp 2024-01-27]. (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 567. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, filmy i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).