Szary Klin
Szary Klin, Szara Ukraina (ukr. Сірий Клин, Сіра Україна; ros. Серый Клин) - obszar położony na południu Syberii i w północnym Kazachstanie, gdzie doszło do masowego osiedlenia się Ukraińców od połowy XVIII wieku do początku XX wieku. W latach 1917-1920 istniał na terenie Klinu ruch na rzecz powołania ukraińskiej autonomii w regionie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ukraińskie osadnictwo na terenie Szarego Klinu[1] rozwinęło się wokół miasta Omsk w zachodniej Syberii[2]. Jak pisał przed I wojną światową M. Bondarenko, emigrant z okolic Połtawy:
Omsk wygląda jak typowe moskalskie miasto, lecz jego bazar i rynki mówią po ukraińsku[3].
Historyczna Szara Ukraina istnieje na terenie dzisiejszego północnego Kazachstanu i południowej Syberii[4][5][1]. Jej obszar nie przylega terytorialnie do innych terytoriów zamieszkanych przez ukraińską diasporę, podobnie jak to ma miejsce w przypadku terytorialnie odizolowanego Zielonego Klinu[6].
Większość ukraińskich migracji na Syberię miała miejsce między połową XVIII a początkami XX wieku. Po podboju Azji Środkowej przez Rosję na początku XVIII wieku Imperium Rosyjskie podjęło decyzję o zasiedleniu regionu poprzez wydanie 40% nowo utworzonych tam osad ukraińskim osadnikom, a 30% osadnikom pochodzenia rosyjskiego i białoruskiego[7][3]. W roku 1897 Ukraińcy stanowili już 7,5% populacji obwodu akmolińskiego, obejmującego miasto Omsk i jego okoliczne obszary[8]. Chociaż Imperium Rosyjskie tolerowało przejawy ukraińskiej tożsamości, a Związek Radziecki początkowo przyjął politykę ukrainizacyjną to pod koniec roku 1932 proukraińska polityka została wycofana na rzecz rusyfikacji i tym samym tożsamość ukraińska w regionie zaczęła być skutecznie wypierana[7]. Migracja do regionu trwała przez cały okres istnienia ZSRR, w tym w ramach kampanii zagospodarowania nieużytków Nikity Chruszczowa, przeprowadzonej w latach 50.[2].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie ze spisem ludności Imperium Rosyjskiego z 1897 roku 51103 mieszkańców obwodu akmolińskiego utożsamiało się jako Małorosjanie (Ukraińcy), stanowiąc tym samym 7,5% lokalnej populacji. Czyniło ich to trzecią największą grupą etniczną po Kazachach (62,6%) i Rosjanach (25,5%)[8]. Rosyjski spis z roku 2010 podawał, że 77,884 mieszkańców (2,7%) obwodu omskiego określa siebie jako Ukraińcy, co oznacza, że nadal stanowili trzecią największą grupę po Kazachach i Rosjanach[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Andrew Wilson, The Ukrainians: Unexpected Nation, Fourth Edition, Yale University Press, 15 października 2015, s. 117, ISBN 978-0-300-21965-4.
- ↑ a b Andrew Wilson, Ukrainian Nationalism in the 1990s: A Minority Faith, Cambridge University Press, 1997, s. 180, ISBN 978-0-521-57457-0.
- ↑ a b V. Sergiychuk, Сірий Клин - неофіційна сторінка української громади Омська [online], www.siryj-klyn.narod.ru [dostęp 2022-03-28].
- ↑ United States. Congress. House. Select Committee on Communist Aggression, Baltic States investigation, U.S. Govt. Print. Off., 1954, s. 918.
- ↑ The Ukrainian Quarterly, Ukrainian Congress Committee of America, 1951, s. 56.
- ↑ Bohdan S. Wynar, Independent Ukraine: A Bibliographic Guide to English-language Publications, 1989-1999, Ukrainian Academic Press, 2000, s. 101, ISBN 978-1-56308-670-0.
- ↑ a b Volodymyr Serhiichuk, How Russians appropriate stranger's names, another's history, another's land [online], National Museum of the Holodomor-Genocide, 24 marca 2022 [dostęp 2022-03-27] (ang.).
- ↑ a b Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей. [online], www.demoscope.ru [dostęp 2022-03-28].
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года: Приморский край [online], Demoscope.ru, 2002 [dostęp 2016-06-03] (ros.).