Przejdź do zawartości

Szczeciniak jodłowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szczeciniak jodłowy
Ilustracja
Szczeciniak jodłowy (czerwony, na środku) oraz niszczyk iglastodrzewny
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

szczeciniakowce

Rodzina

szczeciniakowate

Rodzaj

szczeciniak

Gatunek

Szczeciniak jodłowy

Nazwa systematyczna
Hymenochaete cruenta (Pers.) Donk
Persoonia 1(1): 51 (1959)

Szczeciniak jodłowy, szczecinkowiec jodłowy (Hymenochaete cruenta (Pers.) Donk) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenochaete, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1801 Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Thelephora cruenta. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1959 Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Hymenochaete[1].

Synonimy naukowe[2]:

  • Corticium cruentum (Pers.) J. Schröt. 1888
  • Cytidia cruenta (Pers.) Herter 1910
  • Lomatina cruenta (Pers.) P. Karst. 1899
  • Thelephora cruenta Pers. 1801
  • Thelephora cruenta Pers. 1801 var. cruenta

W 1968 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda podali nazwę szczecinkowiec jodłowy, w 1999 r. Władysław Wojewoda zmienił ją na szczeciniak jodłowy[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Rozpostarty płasko, skorupiasty, bardzo cienki (tylko do 4 mm grubości), owalny lub kolisty, o brzegu falistym, karbowanym i odgiętym. Powierzchnia górna o barwie jasnoczerwonej lub czerwonej, po obumarciu staje się brązowoczerwona. Jest, gładka, pomarszczona, nierówna. Wystają z niej szczecinki. Dolna powierzchnia brązowa. Miąższ elastyczny, skórzasty[4][5].

Cechy mikroskopowe

Strzępki proste z przegrodami. Mają grubość 3–4 μm, są bezbarwne lub jasnożółte. Szczecinki wrzecionowate o wierzchołku tępym lub ostrym i różnej wysokości. Mają rozmiar 60–80 × 6–10 μm, są brązowe, grubościenne i wystają ponad hymenium 40–50 μm. Podstawki o rurowatym kształcie z 4 sterygmami. Mają rozmiar 20–25 × 4–5 μm i proste przegrody przy podstawie. Zarodniki cylindryczne, lekko zakrzywione, 6–8 × 2–2,5 (–3) um, gładkie, cienkościenne, hialinowe[6].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje głównie w Europie i Azji, podano też stanowiska tego gatunku w Zimbabwe w Afryce oraz Nowej Zelandii[7] W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – zagrożony wyginięciem[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii i Niemczech[3].

Rośnie wyłącznie na jodle pospolitej (Abies alba), na świeżo obumarłych gałęziach jeszcze pozostających na drzewie, często wysoko ponad ziemią. Rzadko tylko można go spotkać na cienkich, obumarłych pniach[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
  5. Edmund Garnweidner i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 184, ISBN 83-7319-976-4.
  6. Hymenochaete cruenta [online], Mycobank [dostęp 2015-03-12].
  7. Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-02-08].
  8. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.