Szczuroskoczek olbrzymi
| Dipodomys ingens[1] | |||
| Merriam, 1904 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szczuroskoczek olbrzymi | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Szczuroskoczek olbrzymi[4] (Dipodomys ingens) – gatunek ssaka podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szczuroskoczek olbrzymi występuje w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych (wzdłuż południowo-zachodniego krańca San Joaquin Valley, południowo-środkowa Kalifornia)[5].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1904 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam nadając mu nazwę Perodipus ingens[2]. Holotyp pochodził z Painted Rock, 20 mi (32 km) na południowy wschód od Simmler, w Carrizo Plain, w hrabstwie San Luis Obispo, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych[6].
D. ingens należy do grupy gatunkowej heermanni wraz z D. gravipes, D. heermanni, D. panamintinus, D. microps i D. stephensi[5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Dipodomys: gr. δίποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójnie”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; μυς mus, μυός muos „mysz”[7][8].
- ingens: łac. ingens, ingentis „ogromny, wielki, duży”, od in „w górę, na wysokości”; genere oryginalna forma gignere „spłodzić”[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jest to największy przedstawiciel swojej rodziny – długość ciała (bez ogona) 137–149 mm, długość ogona samic 171–198 mm, długość ucha 13 mm, długość tylnej stopy 48–55 mm; masa ciała samic 101–195 g, samców 93–180 g[9]. Umaszczenie żółtobrązowe, z białym brzuchem i białymi pasami na zadzie. Ogon ciemniejszy, biało paskowany.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Szczuroskoczki olbrzymie żyją w koloniach liczących 5-50 osobników. Prowadzą nocny tryb życia, dzień przesypiają w wykopanych przez siebie norach. Są silnie terytorialne – samce niemali nigdy nie oddalają się od swoich nor, samice raz w roku podróżują w poszukiwaniu partnera. Jak pozostałe szczuroskoczki poruszają się w charakterystyczny sposób – skaczą na silnych tylnych nogach, podobnie do kangurów. Są roślinożercami – żywią się ziarnami i zielonymi częściami roślin.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Zwierzęta rozmnażają się późną zimą i wczesną wiosną. Samica po trwającej 28-32 dni ciąży rodzi jedno do sześciu młodych, które następnie karmi mlekiem przez 15-25 dni. Szczuroskoczki osiągają dojrzałość płciową w wieku 60-84 dni. Zwierzęta dożywają 10 lat.
Zagrożenie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został zakwalifikowany jako zagrożony wyginięciem z powodu skrajnie małego obszaru występowania. Cała populacja żyje na obszarze ok. 17 000 hektarów, co stanowi 2% jego pierwotnego obszaru występowania. Największym zagrożeniem dla nich jest rozrost miast i terenów wiejskich Kalifornii.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dipodomys ingens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b C.H. Merriam. New and little known kangaroo rats of the genus Perodipus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 141, 1904. (ang.).
- ↑ N. Roach, Dipodomys ingens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 216. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 302. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodomys ingens. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-14].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.).
- ↑ a b The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 223. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dipodomys ingens. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-03-09]. (ang.).