Szczuroskoczek
| Dipodomys | |||
| J.E. Gray, 1841[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – szczuroskoczek olbrzymi (D. ingens) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
szczuroskoczek | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Dipodomys phillipsii J.E. Gray, 1841 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Szczuroskoczek[7] (Dipodomys) – rodzaj ssaków z podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej[8][9][10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 74–155 mm, długość ogona 104–208 mm, długość ucha 11–19 mm, długość tylnej stopy 36–58 mm; masa ciała 32–195 g[10][11].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1841 roku angielski zoolog John Edward Gray na łamach The Annals and Magazine of Natural History[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) szczuroskoczka kaktusowego (D. phillipsii).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Dipodomys: gr. δίποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójnie”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; μυς mus, μυός muos „mysz”[12][13].
- Macrocolus: gr. μακρος makros „długi”; κωλον kōlon „kończyna”[14]. Gatunek typowy: Macrocolus halticus J.A. Wagner, 1846 (= Dipodomys phillipsii J.E. Gray, 1841).
- Perodipus: gr. πηρα pēra „kieszeń, torba”; rodzaj Dipus Zimmermann, 1780[15]. Gatunek typowy: Dipodomys agilis Gambel, 1848.
- Dipodops: rodzaj Dipodomys J.E. Gray, 1841; ωψ ōps, ωπος ōpos „wygląd”[12]. Nowa nazwa dla Perodipus Fitzinger, 1867.
- Mamdipodomysus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)[16].
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[17][11][8][7]:
- Dipodomys deserti Stephens, 1887 – szczuroskoczek pustynny
- Dipodomys spectabilis Merriam, 1890 – szczuroskoczek flagoogonowy
- Dipodomys nelsoni Merriam, 1907 – szczuroskoczek kopcowy
- Dipodomys elator Merriam, 1894 – szczuroskoczek teksaski
- Dipodomys ornatus Merriam, 1894
- Dipodomys phillipsii J.E. Gray, 1841 – szczuroskoczek kaktusowy
- Dipodomys gravipes Huey, 1925 – szczuroskoczek zaginiony
- Dipodomys merriami Mearns, 1890 – szczuroskoczek zmienny
- Dipodomys ordii Woodhouse, 1853 – szczuroskoczek białostopy
- Dipodomys compactus F.W. True, 1889 – szczuroskoczek przybrzeżny
- Dipodomys californicus Merriam, 1890 – szczuroskoczek kalifornijski
- Dipodomys venustus (Merriam, 1904) – szczuroskoczek wąskolicy
- Dipodomys agilis Gambel, 1848 – szczuroskoczek zwinny
- Dipodomys simulans (Merriam, 1904) – szczuroskoczek pływający
- Dipodomys ingens (Merriam, 1904) – szczuroskoczek olbrzymi
- Dipodomys microps (Merriam, 1904) – szczuroskoczek dłutozębny
- Dipodomys nitratoides Merriam, 1894 – szczuroskoczek pędzloogonowy
- Dipodomys stephensi (Merriam, 1907) – szczuroskoczek odosobniony
- Dipodomys heermanni Le Conte, 1853 – szczuroskoczek płowy
- Dipodomys panamintinus (Merriam, 1894) – szczuroskoczek jałowcowy
Opisano również gatunki wymarłe[18]:
- Dipodomys gidleyi Wood, 1935[19] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Dipodomys hibbardi Zakrzewski, 1981[20] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Dipodomys pattersoni Dalquest & Carpenter, 1986[21] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Dipodomys J.E. Gray, 1841.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b J.E. Gray. A new Genus of Mexican Glirine Mammalia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 7 (46), s. 521, 1841. (ang.).
- ↑ Mammalia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 10. (łac.).
- ↑ J.A. Wagner. Macrocolus, eine neue Nagergattung aus der Familie der Springer. „Archiv für Naturgeschichte”. 12 (1), s. 172, 1846. (niem.).
- ↑ L. Fitzinger. Versuch einer natürlichen Anordnung der Nagethiere (Rodentia). „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 56 (1), s. 126, 1867. (niem.).
- ↑ C.H. Merriam. Results of a biological survey of the San Francisco mountain region and desert of the little Colorado in Arizona. „North American Fauna”. 3, s. 72, 1890. (ang.).
- ↑ A.L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 24. (hiszp.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 216–218. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 300–304. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Dipodomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
- ↑ a b D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 222–233. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 196–198. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 238.
- ↑ dipora, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 392.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 525.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Dipodomys Gray, 1841, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-09-29] (ang.).
- ↑ A.E. Wood. Evolution and relationships of the heteromyid rodents with new forms from the Tertiary of western North America. „Annals of the Carnegie Museum”. 24, s. 156, 1935. (ang.).
- ↑ R.J. Zakrzewski. Kangaroo rats from the Borchers local fauna, Blancan, Meade County, Kansas. „Transactions of the Kansas Academy of Science”. 84 (2), s. 84, 1981. DOI: 10.2307/3628098. (ang.).
- ↑ W.W. Dalquest & R.M. Carpenter. Dental characters of some fossil and recent kangaroo rats, with description of a new species of Pleistocene Dipodomys. „Texas Journal of Science”. 38 (3), s. 261, 1986. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Waszyngton: Government Printing Office, 1904, s. 71-718, seria: North American Fauna. (ang.).
- D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 170–233. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).