Tęgosz
 Tęgosz Cooka | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
tęgosz |
| Nazwa systematyczna | |
| Phormium J.R. Forst. & G. Forst. Fruct. 1: 71. Dec 1788 | |
Tęgosz (Phormium J.R. Forst. & G. Forst.) – rodzaj roślin z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae), obejmujący dwa gatunki występujące naturalnie na Nowej Zelandii, Wyspach Antypodów, Wyspie Norfolk i Wyspie Chatham. Tęgosz mocny został introdukowany do Ameryki Środkowej i Europy, a tęgosz Cooka do Wielkiej Brytanii[3].
Oba gatunki są cenione jako rośliny ozdobne, ze względu na efektowne liście, z których włókna były w przeszłości wykorzystywane do wyrobu tkanin. Nadają się do uprawy w pojemnikach (nie są odporne na mróz). W uprawie spotyka się wiele kultywarów gatunków z tego rodzaju, o wielobarwnych liściach[4]
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj z podrodziny liliowcowych (Hemerocallidoideae) z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae)[5].
Dawniej rodzaj ten zaliczany był do tęgoszowatych (Phormiaceae) (np. w systemie Reveala z lat 90. XX wieku), do liliowcowatych (Hemerocallidaceae) (w systemach APG I i II), do podrodziny liliowcowych (Hemerocallidoideae) z rodziny żółtakowatych (Xanthorrhoeaceae) (aktualizowany system APG III z 2009)[6][7].
- Gatunki[3]
- Phormium tenax J.R. & G. Forst. – tęgosz mocny[8], len nowozelandzki
- Phormium cookianum – tęgosz Cooka[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-18] (ang.).
- ↑ a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-13]. (ang.).
- ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-13]. (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2008-12-06] (ang.).
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999.
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 909-910. ISBN 83-214-1305-6.