Tønder
54°56′34″N 8°51′50″E/54,942778 8,863889
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Region | |||
| Gmina | |||
| Powierzchnia |
6,79[potrzebny przypis] km² | ||
| Wysokość |
3[potrzebny przypis] m n.p.m. | ||
| Populacja • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy |
6270 Tønder | ||
Położenie na mapie Danii  | |||
| 54°56′34″N 8°51′50″E/54,942778 8,863889
| |||
| Strona internetowa | |||
Tønder (niem. Tondern) – miasto w Danii, w regionie Dania Południowa, siedziba administracyjna gminy Tønder[1].
Tønder leży w południowo-zachodniej Jutlandii, około 5 km od granicy duńsko-niemieckiej. W okolicy miasta znajduje się największy obszar tzw. madów morskich w Danii. Tønder wyróżnia piękna zabytkowa architektura. Co roku w sierpniu odbywa się tutaj tradycyjny Tønderfestival, na którym króluje muzyka folkowa i jazz. W okresie bożonarodzeniowym atrakcją są świąteczne jarmarki. Życie kulturalne miasta jest bardzo zróżnicowane dzięki ponad 200 stowarzyszeniom, w tym mniejszości niemieckiej[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o Tønder pojawiły się w zapiskach arabskiego geografa Al-Idrisiego w 1130 roku pod nazwą Tundira. W 1243 roku Tønder uzyskało lubeckie prawa miejskie[2]. Miasto było początkowo miastem portowym (o czym świadczy herb z trójżaglowym statkiem i niektóre nazwy ulic, np. Skibbrogade, Skibbroen), straciło jednak bezpośredni dostęp do morza w latach 50. XVI wieku podczas budowy systemu tam morskich. Powodem dla budowy tam były poważne powodzie z roku 1532 – poziom wody w miejskim kościele sięgał 1,8 m.
Rozwój miasta postępował dzięki handlowi z północnymi Niemcami oraz Holandią. Rozwijało się również koronkarstwo - pod koniec XVI wieku miasto stało się centrum tego rzemiosła w Danii.
Kultura[edytuj | edytuj kod]
W mieście znajduje się muzeum kultury - Kulturhistorie Tønder (wcześniej Tønder Museum)[3]. W 1972 roku założono Muzeum Sztuki w Tønder, prezentujące zwiedzającym szeroką kolekcję dzieł sztuki głównie współczesnych duńskich artystów. Obie placówki są częścią Museum Sønderjylland.
Tønder znane jest z charakterystycznej formy koronek klockowych[4], zwanych tønderkniplinger (koronki z Tønder). Co trzy lata organizowany jest w mieście festiwal koronkarski, który przyciąga turystów z całego świata[5].
Z Tønder związani są m.in. skrzypek Siegfried Saloman[6], malarz Conrad Christian Bøhndel oraz słynny projektant mebli Hans Wegner.
Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Tønder może pochwalić się zachowaną zabytkową architekturą, którą szczególnie można podziwiać przechadzając się po rynku (Torvet) oraz zabytkowymi uliczkami Vestergade i Ulgade.
Niektóre z atrakcji Tønder, wymienione na oficjalnej stronie miasta[7]:
- Det Gamle Apotek[8] (Det Store Apotek) – „Stara apteka”, w której mieści się muzeum aptekarstwa. Wejście do budynku zdobi barokowy portal.
- Tønderhus
- Wieża wodna i wystawa Wegnera[9]
- Muzeum Zeppelinów
- Skulpturhaven - park rzeźb
- Ruiny zamku Trøjborg
- Muzeum Sztuki
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Forside [online], Tønder Kommune [dostęp 2020-12-08] (ang.).
- ↑ a b Toender Dania Przewodnik turystyczny Turysta w Danii [online], www.spangshus.dk [dostęp 2020-12-08].
- ↑ Kulturhistorie Tønder [online], Museum Sønderjylland [dostęp 2020-12-08] (duń.).
- ↑ Podkowiański Magazyn Kulturalny, numer 72 [online], www.podkowianskimagazyn.pl [dostęp 2020-12-08].
- ↑ Om Tønderknipling [online], www.kniplings-festival.dk [dostęp 2020-12-08].
- ↑ SALOMAN, SIEGFRIED - JewishEncyclopedia.com [online], www.jewishencyclopedia.com [dostęp 2020-12-08].
- ↑ Kunst, museer og seværdigheder [online], Tønder Kommune [dostęp 2020-12-08] (ang.).
- ↑ Home [online], www.det-gamle-apotek.dk [dostęp 2020-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-04] (ang.).
- ↑ AP Møller Fonden, Wegners møbeltårn [online], www.apmollerfonde.dk [dostęp 2020-12-08] (duń.).