Tanagra czarno-złota

Tanagra czarno-złota
	Bangsia melanochlamys
	(Hellmayr, 1910)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	tanagrowate
Podrodzina	tanagry
Rodzaj	Bangsia
Gatunek	tanagra czarno-złota
Synonimy
	Buthraupis melanochlamys Hellmayr, 1910;
	Buthraupis melanochlamys Hellmayr, 1910;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tanagra czarno-złota^[4] (Bangsia melanochlamys) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Występuje endemicznie w Andach w Kolumbii. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable)^[5].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał austriacki ornitolog Carl Eduard Hellmayr w 1910 roku na łamach „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. Autor nadał mu nazwę Buthraupis melanochlamys, przypisując go do rodzaju Buthraupis, a jako miejsce typowe podał La Selva, Rio Jamaraya, San Juan w Kolumbii^[2]^[6]. W 1919 roku Thomas E. Penard zaproponował wydzielenie części gatunków z rodzaju Buthraupis, w tym tanagry czarno-złotej, do nowo utworzonego rodzaju Bangsia^[7]. Później nie wszyscy autorzy akceptowali taki podział, jednak badania molekularne wykazały, że Buthraupis i Bangsia są odrębnymi rodzajami^[8]. Obecnie tanagra czarno-złota jest uznawana za osobny, monotypowy gatunek^[9]^[10].

Etymologia

Bangsia: na cześć amerykańskiego zoologa Outrama Bangsa (1863–1932)^[11].
melanochlamys: gr. μελας melas „czarny” , χλαμυδος khlamudos „płaszcz, okrycie”^[12].

Morfologia

Mały ptak o ciemnoczerwonych, brązowych lub kasztanowatych tęczówkach i czarnych, czarniawych lub szarych nogach i stopach. Prawie nie występuje dymorfizm płciowy, ubarwienie samicy jest bardziej matowe niż samca. Obie płcie mają czarną głowę, gardło, podgardle, boki brzucha, okolice ud, grzbiet i skrzydła. Pokrywy skrzydeł średnie drugiego rzędu niebieskie. Brzuch, górna część piersi i pokrywy podogonowe żółte. Ogon krótki czarny, pokrywy nadogonowe niebieskawo-szare^[5]^[8].

Wymiary na podstawie^[13]:


	Samiec	Samica
Masa (g)	37,7–39,4	35,0–36,3
Długość skrzydła (mm)	84,0–86,5	80,5–83,5
Długość ogona (mm)	44,0–47	43,5–46,5
Długość dzioba (mm)	12,9–14,0	12,9–13,2
Długość skoku (mm)	23,8–25,8	24,3–25,0

Zasięg występowania

Tanagra czarno-złota występuje na ograniczonym terenie zachodnich zboczy kolumbijskich Andów. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 39,6 tys. km², występuje prawdopodobnie w nie więcej niż 10 populacjach, w zakresie wysokości od 1000 do 2285 m n.p.m.^[8]^[14]

Ekologia i zachowanie

Jego głównym habitatem są środkowe warstwy wilgotnych lasów górskich, obrzeża lasów, spotykany jest także na obszarach z wtórnym wzrostem, fragmentach lasów, a także na pojedynczych drzewach^[8]. Długość pokolenia jest określona na 3,7 lat^[14]. Tanagra czarno-złota ma zróżnicowaną dietę składającą się z owoców, pąków kwiatów, nasion i owadów. Obserwowano zbieranie owoców z roślin m.in. z rodzaju cekropka oraz rodzin wrzosowatych, Marcgraviaceae i kluzjowatych^[8]. Ptak ten żeruje pojedynczo, w parach lub grupach rodzinnych, występuje także w stadach mieszanych najczęściej z gatunkami: zieleniec szarobrzuchy (Chlorospingus semifuscus), szmaragdotanagra lśniąca (Chlorochrysa phoenicotis), brodacz czerwonogłowy (Eubucco bourcierii), liściowiec łuskoszyi (Anabacerthia variegaticeps), habia Sztolcmana (Habia stolzmanni), zieleniec żółtogardły (Chlorospingus flavigularis)^[8]^[13].

Rozmnażanie

Szczyt sezonu lęgowego tego gatunku przypada od marca do kwietnia. Młodego osobnika obserwowano w czerwcu^[8].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN tanagra czarno-złota jest uznawana za gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable)^[3]. Wielkość populacji jest oszacowana na więcej niż 600, a mniej niż 1700 dorosłych osobników. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako lekko spadkowy ze względu na utratę jego naturalnego habitatu^[14].

Przypisy

↑ Bangsia melanochlamys, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b DenisD. Lepage DenisD., Black-and-gold Tanager Bangsia melanochlamys [online], Avibase [dostęp 2024-05-05] (ang.).
↑ ^a ^b Bangsia melanochlamys, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: THRAUPINAE Cabanis, 1847 - TANAGRY - CORE TANAGERS (wersja: 2023-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-05-05].
↑ ^a ^b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 197. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ C.E.C.E. Hellmayr C.E.C.E., Description of two new species of Tanagers from Western Colombia, „Bulletin of the British Ornithologists' Club”, 25, 1910, s. 112 (ang.).
↑ T.E.T.E. Penard T.E.T.E., Revision of the Genus Buthraupis Cabanis, „Auk”, 36, 1919, s. 536–540 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Marie Banos, Casey H. Richart, Kevin J. Burns: Black-and-gold Bangsia melanochlamys, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-05-05]. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-05-05] .
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.1) Tanagers and allies. [dostęp 2024-05-05]. (ang.).
↑ Bangsia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-05] (ang.).
↑ melanochlamys, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-05] (ang.).
↑ ^a ^b F.G.F.G. Stiles F.G.F.G., Notes on the biology of two threatened species of Bangsia tanagers in northwestern Colombia, „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, 118, Londyn 1998, s. 25–31 .
↑ ^a ^b ^c Species factsheet: Bangsia melanochlamys [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-05-05] (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Bangsia melanochlamys, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] DenisD. Lepage DenisD., Black-and-gold Tanager Bangsia melanochlamys [online], Avibase [dostęp 2024-05-05] (ang.).

[iucn-3] Bangsia melanochlamys, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: THRAUPINAE Cabanis, 1847 - TANAGRY - CORE TANAGERS (wersja: 2023-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-05-05].

[HBW_16-5] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 197. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[Pierwszy-6] C.E.C.E. Hellmayr C.E.C.E., Description of two new species of Tanagers from Western Colombia, „Bulletin of the British Ornithologists' Club”, 25, 1910, s. 112 (ang.).

[Penard1919-7] T.E.T.E. Penard T.E.T.E., Revision of the Genus Buthraupis Cabanis, „Auk”, 36, 1919, s. 536–540 .

[botw-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Marie Banos, Casey H. Richart, Kevin J. Burns: Black-and-gold Bangsia melanochlamys, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2024-05-05]. (ang.).

[hbwcheck8-9] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 8.1 [online], styczeń 2024 [dostęp 2024-05-05] .

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.1) Tanagers and allies. [dostęp 2024-05-05]. (ang.).

[11] Bangsia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-05] (ang.).

[12] melanochlamys, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2024-05-05] (ang.).

[Stiles1998-13] F.G.F.G. Stiles F.G.F.G., Notes on the biology of two threatened species of Bangsia tanagers in northwestern Colombia, „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, 118, Londyn 1998, s. 25–31 .

[birdlife-14] Species factsheet: Bangsia melanochlamys [online], BirdLife International, 2024 [dostęp 2024-05-05] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]