Tetrao

	Tetrao
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – głuszec zwyczajny (T. urogallus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	kurowate
Podrodzina	bażanty
Plemię	Tetraonini
Rodzaj	Tetrao
	Typ nomenklatoryczny
	Tetrao urogallus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Urogallus Scopoli, 1777; Tetras J.R. Forster, 1799; Capricalea C.T. Wood, 1835; Grygallus G.R. Gray, 1840;
	Urogallus Scopoli, 1777; Tetras J.R. Forster, 1799; Capricalea C.T. Wood, 1835; Grygallus G.R. Gray, 1840;
Gatunki
	T. urogallus; T. urogalloides;
	T. urogallus; T. urogalloides;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tetrao – rodzaj ptaków z podrodziny bażantów (Phasianinae) w rodzinie kurowatych (Phasianidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samców 80–115 cm, samic 59–75 cm; masa ciała samców 3300–6500 g, samic 1440–2500 g^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Tetrao (Tetras): łac. tetrao, tetraonis „ptak łowny”, nazwa nadana zarówno cietrzewiowi jak i głuszcowi, od gr. τετραων tetraōn, τετραωνος tetraōnos „niezidentyfikowany ptak”, być może ptak łowny^[9].
Urogallus: epitet gatunkowy Tetrao urogallus Linnaeus, 1758; częściowa, homofoniczna interpretacja niem. Auerhahn lub Auerhenne oznaczającego „górski kogut” (por. gr. oυρα oura „ogon”; łac. gallus „kogut”)^[10]. Gatunek typowy: Tetrao urogallus Linnaeus, 1758.
Capricalea: ang. Capercaillie „głuszec”, od gael. capull coille „leśny koń”^[11]. Gatunek typowy: Capricalea arborea C.T. Wood, 1837 (= Tetrao urogallus Linnaeus, 1758).
Grygallus: Gessner w 1555 w swoim dziele Historiæ animalium^[12] roku użył terminów „Grygallus major” i „Grygallus minor” odpowiednio dla samic głuszca i cietrzewia, uważając je za oddzielne od samców gatunki. „Grygallus” to jego klasyczna interpretacja miejscowej, szwajcarskiej nazwy Grügelhahn (gr. γρυζω gruzō „narzekać”; łac. gallus „kogut”)^[13]. Gatunek typowy: Tetrao urogallus Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[14]:

Tetrao urogallus – głuszec zwyczajny
Tetrao urogalloides – głuszec czarnodzioby

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Tetrao, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 159. (łac.).
↑ G.A. Scopoli: Introductio ad historiam naturalem, sistens genera lapidum, plantanum et animalum hactenus detecta, caracteribus essentialibus donata, in tribus divisa, subinde ad leges naturae. Sacrotissimae augustissimae georioissimae Romanirum imperarix Mariae Theresiae. Pragae: Apud Wolfgangum Gerle, 177, s. 478. (łac.).
↑ J.R. Forster: Manuel d’Histoire Naturelle. Premiere partie. Ornithologie. W: J.B.F. Léveillé: Manuel pour servir à l’histoire naturelle des oiseaux des poissons des insectes et des plantes; Où sont expliqués les termes employés dans lours descriptions, et suivant la méthode de Linuè; traduit du latin de J. Reinhold Forster: augmenté d’un mémoire de Muray sur la Conchyliologie et de plusieurs additions considérables extraites des ouvrages des citoyens Lacépède, Jussieu, Lamarck, Cuvier. Paris: Chez Villier, 1798, s. 51. (fr.).
↑ Ch.T. Wood: The ornithological guide: in which are discussed several interesting points in ornithology. London: Whittaker, 1837, s. 199. (ang.).
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 62. (ang.).
↑ F. Gill & D. Donsker: Pheasants, partridges & francolins. IOC World Bird List: Version 8.2. [dostęp 2018-09-14]. (ang.).
↑ E. de Juana: Family Tetraonidae (Grouse). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 405–406. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Tetrao [dostęp 2022-01-23] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Urogallus [dostęp 2022-01-23] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Capricalea [dostęp 2022-01-23] .
↑ C. Gessner: Historiæ animalium. T. 3. Tiguri: Apud Christ. Froschouerum, 1551–1587, s. 475–478. (łac.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Grygallus [dostęp 2022-01-23] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Tetraonini Leach, 1820 (wersja: 2021-12-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-23].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[itis-1] Tetrao, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 159. (łac.).

[Scopoli-3] G.A. Scopoli: Introductio ad historiam naturalem, sistens genera lapidum, plantanum et animalum hactenus detecta, caracteribus essentialibus donata, in tribus divisa, subinde ad leges naturae. Sacrotissimae augustissimae georioissimae Romanirum imperarix Mariae Theresiae. Pragae: Apud Wolfgangum Gerle, 177, s. 478. (łac.).

[Forster-4] J.R. Forster: Manuel d’Histoire Naturelle. Premiere partie. Ornithologie. W: J.B.F. Léveillé: Manuel pour servir à l’histoire naturelle des oiseaux des poissons des insectes et des plantes; Où sont expliqués les termes employés dans lours descriptions, et suivant la méthode de Linuè; traduit du latin de J. Reinhold Forster: augmenté d’un mémoire de Muray sur la Conchyliologie et de plusieurs additions considérables extraites des ouvrages des citoyens Lacépède, Jussieu, Lamarck, Cuvier. Paris: Chez Villier, 1798, s. 51. (fr.).

[Wood-5] Ch.T. Wood: The ornithological guide: in which are discussed several interesting points in ornithology. London: Whittaker, 1837, s. 199. (ang.).

[Gray-6] G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 62. (ang.).

[Gill&Donsker-7] F. Gill & D. Donsker: Pheasants, partridges & francolins. IOC World Bird List: Version 8.2. [dostęp 2018-09-14]. (ang.).

[hbw2-8] E. de Juana: Family Tetraonidae (Grouse). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 405–406. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).

[9] The Key to Scientific Names ↓, Tetrao [dostęp 2022-01-23] .

[10] The Key to Scientific Names ↓, Urogallus [dostęp 2022-01-23] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Capricalea [dostęp 2022-01-23] .

[Gessner-12] C. Gessner: Historiæ animalium. T. 3. Tiguri: Apud Christ. Froschouerum, 1551–1587, s. 475–478. (łac.).

[13] The Key to Scientific Names ↓, Grygallus [dostęp 2022-01-23] .

[Mielczarek&Kuziemko-14] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Tetraonini Leach, 1820 (wersja: 2021-12-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-23].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]