Threskiornis

	Threskiornis
	G.R. Gray, 1842
	; Przedstawiciel rodzaju – ibis czarnopióry (T. molucca)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pelikanowe
Podrząd	ibisowce
Rodzina	ibisy
Rodzaj	Threskiornis
	Typ nomenklatoryczny
	Tantalus aethiopicus Latham, 1790
Synonimy
	Apterornis Sélys-Longschamps, 1848; Carphitibis Reichenbach, 1852; Ornithaptera Bonaparte, 1854; Setibis Bonaparte, 1856; Borbonibis Mourer-Chauviré & Moutou, 1987;
	Apterornis Sélys-Longschamps, 1848; Carphitibis Reichenbach, 1852; Ornithaptera Bonaparte, 1854; Setibis Bonaparte, 1856; Borbonibis Mourer-Chauviré & Moutou, 1987;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Threskiornis – rodzaj ptaków z rodziny ibisów (Threskiornithidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Azji, Australii i na niektórych wyspach Oceanii^[8].

Morfologia

Długość ciała 59–89 cm, rozpiętość skrzydeł 100–125 cm; masa ciała 1100–2500 g^[8].

Systematyka

Etymologia

Threskiornis: gr. θρησκεια thrēskeia „kult religijny”, od θρησκευω thrēskeuō „czcić”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”. Ibis czczony był czczony przez starożytnych Egipcjan, którzy ze względu na jego dziób w kształcie półksiężyca i jasne, białe upierzenie, uważali go za reprezentanta Thota, boga księżyca. Pierre Cabard i Bernard Chauvet w 2003 roku^[9] odnoszą się do tego, że Thot był również patronem skrybów i że przez długi czas dziób i pióra ibisa służyły im za narzędzia do pisania^[10].
Apterornis: gr. απτερος apteros „bez skrzydeł”, od negatywnego przedrostka α- a-; -πτερος -pteros „-skrzydły”, od πτερον pteron „skrzydło”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”. T. solitarius został pierwotnie opisany jako ptak z rodziny drontów^[10]. Gatunek typowy: †Apterornis solitarius Sélys-Longschamps, 1848.
Carphitibis: gr. καρφη karphē „źdźbło słomy, siano”, od καρφω karphō „wysuszyć”; ιβις ibis, ιβιδος ibidos „ibis”^[10]. Gatunek typowy: Ibis spinicollis R. Jameson, 1835.
Ornithaptera: gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”; απτερος apteros „bez skrzydeł”, od negatywnego przedrostka α- a-; -πτερος -pteros „-skrzydły”, od πτερον pteron „skrzydło”^[10]. Gatunek typowy: †Apterornis solitarius Sélys-Longschamps, 1848.
Setibis: łac. saeta lub seta „jeżyć, zjeżyć”; ibis, ibidis „ibis”, od gr. ιβις ibis, ιβιδος ibidos „ibis”^[10]. Gatunek typowy: Ibis spinicollis R. Jameson, 1835.
Borbonibis: Île Bourbon, dawna nazwa Réunion; gr. ιβις ibis, ιβιδος ibidos „ibis”^[10]. Gatunek typowy: †Apterornis solitarius Sélys-Longschamps, 1848.

Podział systematyczny

Niedawne badania przeprowadzone przez Mourer-Chauviré i współpracowników w 1995 i 2006 roku wykazały, że dront reunioński (Raphus solitarius) nie jest gołębiem, a ibisem z rodzaju Threskiornis^[11]^[12]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[13]:

Threskiornis solitarius (Sélys-Longschamps, 1848) – ibis reunioński – takson wymarły w XVIII wieku^[14]
Threskiornis aethiopicus (Latham, 1790) – ibis czczony
Threskiornis bernieri (Bonaparte, 1855) – ibis białooki
Threskiornis melanocephalus (Latham, 1790) – ibis siwopióry
Threskiornis molucca (Cuvier, 1829) – ibis czarnopióry
Threskiornis spinicollis (R. Jameson, 1835) – ibis żółtoszyi

Przypisy

↑ Threskiornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Appendix. W: G.R. Gray: A list of the genera of birds, with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 13. (ang.).
↑ E de. Sélys-Longschamps. Résumé concernant Fes Oiseaux brévipennes mentionnés dans l’ouvrage de M. Strickland sur le Dodo. „Revue Zoologie”. 11, s. 293, 1848. (fr.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. 26. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologiæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième série. 1, s. 139, 1854. (fr.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Additions et Corrections aux Tableaux paralléliques de l’Ordre des Hérons et des Pélagiens ou Gavies, et à la partie correspondante, déjà publiée, du Conspectus Avium. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 43, s. 993, 1856. (fr.).
↑ C. Mourer-Chauvire & F. Moutou. Découverte d’une forme récemment éteinte d’ibis endémique insulaire de l’île de la Réunion: Borbonibis iatipes n. gen. n.. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. Série II: mécanique-physique chimie, sciences de l’univers, sciences de la terre. 305 (5), s. 419, 1987. (fr.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Ibises and Spoonbills (Threskiornithidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.thresk1.01. [dostęp 2020-05-25]. (ang.).
↑ P. Cabard & B. Chauvet: L'étymologie des noms d'oiseaux. Paris: Éditions Belin / Éveil Nature, 2003. ISBN 978-2-7011-3783-4. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ C. Mourer-Chauviré, R. Bour, S. Ribes. Was the Solitaire of Réunion an Ibis?. „Nature”. 373, s. 568, 1995. (ang.).
↑ C. Mourer-Chauviré, R. Bour, S. Ribes. Recent avian extinctions on Réunion (Mascarene islands) from paleontological and historical sources. „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. 126A, s. 40-48, 2006. (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Threskiornithidae Poche, 1904 – ibisy – Ibises (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-23].
↑ BirdLife International, Threskiornis solitarius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-08-30] (ang.).

[itis-1] Threskiornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gray-2] Appendix. W: G.R. Gray: A list of the genera of birds, with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 13. (ang.).

[Sélys-Longschamps-3] E de. Sélys-Longschamps. Résumé concernant Fes Oiseaux brévipennes mentionnés dans l’ouvrage de M. Strickland sur le Dodo. „Revue Zoologie”. 11, s. 293, 1848. (fr.).

[Reichenbach-4] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. 26. (niem.).

[Bonaparte-5] Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologiæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième série. 1, s. 139, 1854. (fr.).

[Bonaparte1856-6] Ch.-L. Bonaparte. Additions et Corrections aux Tableaux paralléliques de l’Ordre des Hérons et des Pélagiens ou Gavies, et à la partie correspondante, déjà publiée, du Conspectus Avium. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 43, s. 993, 1856. (fr.).

[Mourer-Chauvire&Moutou-7] C. Mourer-Chauvire & F. Moutou. Découverte d’une forme récemment éteinte d’ibis endémique insulaire de l’île de la Réunion: Borbonibis iatipes n. gen. n.. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. Série II: mécanique-physique chimie, sciences de l’univers, sciences de la terre. 305 (5), s. 419, 1987. (fr.).

[Winkler&inni-8] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Ibises and Spoonbills (Threskiornithidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.thresk1.01. [dostęp 2020-05-25]. (ang.).

[Cabard&Chauvet-9] P. Cabard & B. Chauvet: L'étymologie des noms d'oiseaux. Paris: Éditions Belin / Éveil Nature, 2003. ISBN 978-2-7011-3783-4. (fr.).

[Jobling-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Mourer-Chauviré&innia-11] C. Mourer-Chauviré, R. Bour, S. Ribes. Was the Solitaire of Réunion an Ibis?. „Nature”. 373, s. 568, 1995. (ang.).

[Mourer-Chauviré&innib-12] C. Mourer-Chauviré, R. Bour, S. Ribes. Recent avian extinctions on Réunion (Mascarene islands) from paleontological and historical sources. „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. 126A, s. 40-48, 2006. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-13] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Threskiornithidae Poche, 1904 – ibisy – Ibises (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-23].

[iucn-14] BirdLife International, Threskiornis solitarius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-1 [dostęp 2016-08-30] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]