Torebnik piżmowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Torebnik piżmowy
Hypsiprymnodon moschatus
Ramsay, 1876[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Podrząd

kangurokształtne

Rodzina

torebnikowate

Rodzaj

torebnik

Gatunek

torebnik piżmowy

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Torebnik piżmowy[4][5] (Hypsiprymnodon moschatus) – gatunek ssaka, jedynego żyjącego przedstawiciela rodzaju torebnik (Hypsiprymnodon) oraz rodziny torebnikowatych (Hypsiprymnodontidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1876 roku australijski ornitolog Edward Pierson Ramsay na łamach czasopisma Proceedings of the Linnean Society of New South Wales i nadając mu nazwę Hypsiprymnodon moschatus[6][1]. Miejsce typowe to obszar Rockingham Bay, Queensland, Australia[1][7][8][9]. Okazy typowe to dwa syntypy oznaczone w drodze późniejszego ustalenia: oprawiona skóra bez czaszki samca (sygnatura AM PA.1135 z kolekcji Muzeum Australijskiego) oraz skóra i czaszka samicy (sygnatura AM PA.1136 z kolekcji Muzeum Australijskiego); Ramsay w oryginalnym opisie sugeruje, że jego materiał został uzyskany przez K. Broadbenta[10]. Istnieje również możliwy syntyp: skóra i czaszka dorosłego samca (sygnatura MMUS M.458 z kolekcji Macleay Museum przy University of Sydney); data pozyskania materiału nieznana[11].

Gatunek monotypowy[12][9].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Hypsiprymnodon: rodzaj Hypsiprymnus Illiger, 1811 (kanguroszczur); οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[13].
  • moschatus: późnołac. moschatus „piżmowy”, od łac. muscus „piżmo”, od gr. μοσχος moskhos „piżmo”, od pers. ‏مشک‎ mušk „piżmo”[14].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Torebnik piżmowy występuje w wilgotnych lasach równikowych północno-wschodniej Australii, ograniczonay do północno-wschodniego Queensland, od Helensvale (Mount Amos) na zachód do Ravenshoe i na południe do okolic Ingham[12][9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 15–27 cm, długość ogona 12–16 cm; masa ciała 360–680 g[12][15]. Torebnik piżmowy ma wydłużony pysk, okrągłe i nagie uszy, zaś ogon jest nieowłosiony i pokryty łuskami. Ma brązowe, gęste futro. Wybarwienie części grzbietowej ciemniejsze, zaś na bokach jaśniejsze. Pazury są słabo wykształcone[4].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

  • Prawdopodobnie zachowuje aktywność zarówno w nocy jak i dzień.
  • Zwyczaje – Jest samotnikiem, ale może żyć także w parze.
  • Bardzo często porusza się jak królik, na 4 kończynach. Ma bardzo dobrze wykształcony pierwszy palec na każdej stopie w przeciwieństwie do innych kangurowatych.
  • Pożywienie – owoce palm, ale także owadami i innymi bezkręgowcami[4].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

  • Samice torebnika piżmowego regularnie rodzą bliźnięta.
  • Młode rodzą się zazwyczaj w porze deszczowej (od lutego do maja; lecz zdarzają się wyjątki)[4].

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Ramsay 1877 ↓, s. 34.
  2. ↑ R. Owen. On a new Marsupial from Australia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 20, s. 542, 1877. (ang.). 
  3. ↑ a b Hypsiprymnodon moschatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ a b c d K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 377, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  5. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 14. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  6. ↑ Ramsay 1877 ↓, s. 33.
  7. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Species Hypsiprymnodon moschatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-11].
  8. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Hypsiprymnodon moschatus Ramsay, 1876. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-06]. (ang.).
  9. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 90. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  10. ↑ H.E. Parnaby, S. Ingleby & A. Divljan. Type specimens of non-fossil mammals in the Australian Museum, Sydney. „Records of the Australian Museum”. 69 (5), s. 329–330, 2017. (ang.). 
  11. ↑ H. Parnaby & A.C. Gill. Mammal type specimens in the Macleay Collections, University of Sydney. „Zootaxa”. 4975 (2), s. 201–252, 2021. DOI: 10.11646/zootaxa.4975.2.1. (ang.). 
  12. ↑ a b c A. Dennis: Family Hypsiprymnodontidae (Musky Rat Kangaroo). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 599. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  13. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 343, 1904. (ang.). 
  14. ↑ moschatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-06] (ang.).
  15. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 61. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Torebnik_piżmowy&oldid=73077263”