Torfowiec Warnstorfa
Wygląd
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
torfowiec Warnstorfa |
Nazwa systematyczna | |
Sphagnum warnstorfii Russow Sitzungsber. Naturf.-Ges. Univ. Dorpat 8: 315 1888.[3] |
Torfowiec Warnstorfa (Sphagnum warnstorfii Russow[4]) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae) nazwany na cześć Carla Warnstorfa. Występuje w Europie, Chinach, Japonii, Indiach, Rosji, Grenlandii i Ameryce Północnej[5]. W 2023 wyznaczono lektotyp tego gatunku, którym jest okaz zebrany w okolicach miejscowości Tähtvere (niem. Techelfer) w Estonii[6].
Morfologia i anatomia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Torfowiec raczej mały (określany także jako raczej nieduży[7]), smukły i wiotki, tworzący luźne darnie koloru zielonego, zielonoczerwonego, czerwonozielonego, ciemno purpurowatego, ciemnopurpurowego lub w miejscach otwartych i mocno naświetlonych w całości czerwonego[8][7].
- Główki
- Nieduże[7], spłaszczone, gwiaździste[8], 5-dzielne[8].
- Pęczki
- W miarę luźno rozmieszczone, przez co dobrze eksponowane, z 3-4 gałązkami; dwie z nich to gałązki odstające osiągające do 18 mm długości[8][7], w pobliżu główki krótkie i zagięte, w pozostałej części długie i zwężające się ku końcowi[8]. Jedna lub dwie gałązki zwisające, różnej długości, najczęściej przekraczającej 12 mm[7]. Zdarza się, że w pęczku rozwijają się trzy gałązki odstające i jedna zwisająca[7].
- Łodyżki
- Cienkie, do 0,7 mm średnicy[7], czerwone do zielonych, ale zawsze z czerwonymi przebarwieniami, z dobrze rozwiniętą, 3-4-warstwową korą[8]. Cylinder wewnętrzny żółtawy do fioletowoczerwonego[7]. Łodyżki gałązek mają dobrze rozwinięte, pojedyncze komórki retortowe z dość wyraźną szyjką[8].
- Listki łodyżkowe
- Do 1,4 mm długości[7], trójkątno-językowate do językowatych, odstające lub przylegające do łodyżki, z dobrze widocznym obrzeżeniem znacznie rozszerzającym się u nasady, z wierzchołkiem szeroko zaokrąglonym, zaokrąglonym lub uciętym, epizodycznie poszarpanym. Komórki wodne są dwudzielne, bez listewek[8][7], bądź niekiedy nieznacznie listewkowane w części dystalnej liścia[7].
- Listki gałązkowe
- Do 1,6 mm długości[7], jajowate do jajawato-lancetowatych, zakrzywione na szczycie w warunkach suchych, wzniesione i ułożone w wyraźnych pięciu rzędach. Komórki wodne mają dwa rodzaje wielkości; w dystalnej części liścia są mniejsze i na stronie grzbietowej mają bardzo małe, acz dobrze widoczne, okrągłe pory, najczęściej wzdłuż komisur; w części bazalnej liścia komórki są większe i po stronie grzbietowej mają duże, eliptyczne pory. Po stronie brzusznej pory są tylko w partiach bazalnych liścia i w jego częściach krawędziowych, duże i okrągłe[8]. W przekroju poprzecznym komórki wodne są silnie nadęte po stronie grzbietowej i płaskie po stronie brzusznej[7]. Chlorocysty w przekroju poprzecznym są trójkątne do trapezowych, z cienkimi ścianami i kanciastymi jamami komórkowymi; są szeroko eksponowane na stronie brzusznej liścia i wąsko otwarte na stronie grzbietowej[8].
Ochrona
[edytuj | edytuj kod]Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[9][10][11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B. Goffinet , W.R. Buck , Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-05-24] (ang.).
- ↑ Sphagnum warnstorfii Russow. The World Flora Online. [dostęp 2024-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-05)]. (ang.).
- ↑ [Edmund] Russow , Über die gegenwärtiger Stand seiner seit dem Frühling 1886 wieder aufgenommen Studien and der anheimischen Torfmoosen, „Sitzungsberichte der Naturforscher-Gesellschaft bei der Universität Dorpat”, 8, 1889, s. 305–325 .
- ↑ Sphagnum warnstorfii. [w:] Moss Flora of China [on-line]. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
- ↑ Nele Ingerpuu , Kai Vellak , Edmund Russow and the typification of Sphagnum warnstorfii Russow ( Sphagnum section Acutifolia , Sphagnaceae), „Journal of Bryology”, 45 (1), 2023, s. 57–64, DOI: 10.1080/03736687.2022.2160162, ISSN 0373-6687 [dostęp 2024-01-30] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Stebel 2017 ↓, s. 138–140.
- ↑ a b c d e f g h i j Laine i in. 2018 ↓, s. 249–253.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Haari Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):