Treron mały
| Treron olax[1] | |||
| (Temminck, 1823) | |||
 Zdjęcie dwóch osobników | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
treron mały | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Treron mały[3] (Treron olax) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje w południowo-wschodniej Azji[4].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson po raz pierwszy opisany w Nouveau recueil de planches coloriées d'oiseaux w roku 1823 przez Temmincka jako Columba olax[5] na podstawie osobnika znalezionego na Sumatrze[6]. Nie wyróżnia się podgatunków[7].
Etymologia nazwy naukowej: Treron: gr. τρηρων trērōn, τρηρωνος trērōnos „gołąb”, od τρεω treō „uciekać w strachu”; olaxː łac. olax „wonny”, od olere „pachnieć”[8]
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Wymiary i masa ciała[edytuj | edytuj kod]
Całkowita długość ciała trerona małego wynosi 19,5–22,8 cm w przypadku samca i 19,1–21,3 cm u samicy. Skrzydło samca ma od 11,9 do 21,5 cm, natomiast w przypadku samicy są to wartości od 12 cm do 12,9 cm. Długość ogona to 5,9–6,5 cm, długość dzioba zawiera się w przedziale 1,2–1,4 cm, a długość skoku wynosi od 1,8 do 2 cm. Masa ciała tego ptaka to ok. 77 g[4][6].
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Samiec: kark i głowa ciemne, szaroniebieskie, z jaśniejszym odcieniem na czole. Górna część grzbietu, barkówki i małe pokrywy skrzydłowe brązowoczerwone. Pokrywy średnie i duże ciemne, z jasnożółtymi zakończeniami piór. Spód skrzydła czarny, pokrywy podskrzydłowe ciemnoszare. Lotki czarne; na drugo- i trzeciorzędowych widoczne żółte końcówki. Obszar od grzbietu do pokryw nadogonowych ciemnoszary. Na zewnętrznych piórach ogona szary pasek, słabiej dostrzegalny w jego środkowych partiach. Pokrywy podogonowe kasztanowe. Spód ogona czarny. Jasnopopielate pióra na gardle przechodzą w ciemniejszy odcień na podbródku i pokrywach usznych. Górna część piersi pomarańczowa, dolne partie w kolorze oliwkowym. Brzuch bladozielony. Boki ciała szare. Pióra na podudziu czerwonawe. Kolory tęczówki od pomarańczowego do płowożółtego. Skóra przy oczodołach jasnoniebieska lub zielonkawoniebieska. Dziób i jego podstawa oraz woskówka z niebieskim lub zielonym zabarwieniem, końcówka biaława. Nogi czerwone lub fioletowoczerwone[4][9].
Samica: czoło popielate, obszar od czubka głowy do karku ciemnoszary. Kark, barkówki, mniejsze pokrywy skrzydłowe i górna część grzbietu ciemnozielone. Spód skrzydła jak u samca. Średnie i duże pokrywy skrzydłowe ciemne, z żółtymi zakończeniami piór. Lotki pierwszo- i drugorzędowe czarne z białymi końcówkami, a lotki trzeciorzędowe z oliwkowymi. Część ciała od grzbietu do kupra ciemnooliwkowa. Pasek piórach ogona szary po bokach, a w centralnej części oliwkowy. Szare pióra na podbródku przechodzą stopniowo w zielone na szyi, pokrywach usznych i kantarku. Pierś żółtawozielona, na brzuchu mniej intensywny odcień. Pióra na podudziu żółtobrązowe z oliwkowymi partiami. Tęczówka płowożółta. Skóra przy oczodołach jasnożółta lub jak u samca. Podstawa dzioba i woskówka niebieskawe, końcówka jasnoniebieska. Nogi czerwone[4][9].
Osobnik młody: podobny do samicy. Pióra na głowie z oliwkowymi zakończeniami. Końcówki barkówek, małych pokryw skrzydłowych i lotek trzeciorzędowych kasztanowe. Żółte fragmenty upierzenia na pokrywach skrzydłowych lepiej widoczne niż u dorosłych osobników. Centralna część piór ogona brunatna[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Osiedla się na nizinach i pogórzach[4], na wysokościach do 1400 metrów[6]. Osobniki spotykane na Sumatrze preferują obszary nadbrzeżne, a te występujące na Borneo często wybierają tereny podgórskie. Treron mały zamieszkuje przede wszystkim lasy wiecznie zielone i lasy wtórne. Może pojawiać się również w ogrodach i parkach[4].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Treron mały występuje w Tajlandii, Malezji, na wyspach Borneo, Sumatra, w zachodniej części Jawy oraz w północnej części archipelagu Wysp Natuna[4][6].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek owocożerny. W skład diety trerona małego wchodzą owoce figowców zrywane bezpośrednio z drzew[4].
Tryb życia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Stada treronów małych na ogół liczą mniej niż dziesięć osobników. Okres wzmożonej aktywności przypada na wczesne godziny poranne i późne popołudnia, gdy stada lub pary przelatują na żerowiska[4].
Głos: opisywany jako rytmiczne, melodyjne[6] pogwizdywania o zmiennej tonacji, wyższe niż w przypadku innych treronów; w literaturze dźwięki treronów małych zapisywane jako wiiiii-iiu-iiu iiu-iiui iiui-iiuwu oraz put-put-put. Przy budowie gniazda samica wydaje delikatne dźwięki seeul[4].
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Lęgi składające się z dwóch jaj zaobserwowano w styczniu, lutym, kwietniu i czerwcu[4][6]. Materiał potrzebny do budowy gniazda w formie typowej dla gołębi lekkiej konstrukcji jest zbierany przez samca[4].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trerona małego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Treron olax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Treron olax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-10].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m D. Gibbs, E. Barnes, J. Howard, Pigeons and doves : a guide to the pigeons and doves of the world, Robertsbridge: Pica, 2001, ISBN 978-1-4081-3555-6 [dostęp 2020-01-02].
- ↑ C.J. Temminck i inni, Nouveau recueil de planches coloriées d'oiseaux : pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l'Imprimerie royale, 1770, t. v.4 (1838), A Strasbourgh: Chez Legras Imbert et Comp., 1838 [dostęp 2020-01-02].
- ↑ a b c d e f Little Green-pigeon (Treron olax) [online], www.hbw.com [dostęp 2020-01-02] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-10]. (ang.).
- ↑ Treron, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ a b Allen Jeyarajasingam, A field guide to the birds of Peninsular Malaysia and Singapore, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press, 2012, ISBN 978-0-19-963942-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).