Triumf cnoty
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
około 1499–1502 |
| Medium | |
| Wymiary |
160 × 192 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Triumf cnoty (wł. Trionfo della Virtù) – obraz włoskiego malarza i rytownika Andrei Mantegni.
Obraz został wykonany dla gabinetu Izabeli d’Este jako uzupełnienie do innego obrazu Mantegni pod tytułem Parnas[1]. Artysta wykonał obraz ściśle według wytycznych Izabeli, która pragnęła posiadać dzieło ilustrujące idee literackie nie ujęte dotychczas w żadnych innych pracach.
Tematyka obrazu[edytuj | edytuj kod]
Triumf cnoty miał ukazywać alegorię cnót kardynalnych. Głównymi bohaterami przedstawionej sceny są boginie Atena i Wenus. Wenus pojawia się w ogrodzie w towarzystwie przywar, tym samym przepędzając cnoty: Męstwo, Umiarkowanie i Sprawiedliwość, więżąc Roztropność i porzucając Czystość. Następnie do ogrodu wkracza Atena, by przywrócić ład. Postacie Wenus i Ateny są tym samym aluzją do dwóch różnych postępowań. Prawie każdej postaci jest przypisany odpowiedni cytat umożliwiający rozpoznanie jej.
Po lewej stronie widać Atenę, boginię mądrości identyfikowaną z Mądrością, odzianą w zbroję i trzymającą złamaną włócznię co może sugerować zadanie potężnego ciosu nieprzyjaciołom. W lewej ręce trzyma tarczę, którą zasłania się przed strzałami amorków, próbujących przeciwstawić się jej czystości. Naga Wenus, jako symbol Pożądliwości lub Nieczystości, stoi w wyzywającej pozie na grzbiecie centaura, uosobienia prymitywnych instynktów człowieka poskramiane przez Mądrość. Pomiędzy boginiami biegną dwie kobiece postacie identyfikowane jako symbole Czystości. Poniżej w sadzawce znajdują się przywary. Od lewej strony, przedstawione zostało Lenistwo (postać bez rąk) prowadzone przez Gnuśność. Para wspólnie nie jest w stanie nic dokonać, a przy niej widnieje cytat z Lekarstwa na miłość Owidiusza: Jeśli zrezygnujesz z próżnowania łuk Kupidyna sczeźnie. Kolejną postacią jest małpa identyfikowana najczęściej z Pożądliwością, lecz tu napis na wstędze mówi o Nieśmiertelnej Nienawiści, Fałszu i Złej Woli (Nienawiść, Oszustwo, Przebiegłość). W woreczkach przewieszonych na sznurkach znajduje się zło które można rozsiewać. Za centaurem dwie postacie Chciwość i Niewdzięczność wynoszą z ogrodu Ignorancję. Ta ostatnia ma na głowie koronę, co sugeruje, iż to ona rządzi światem.
Po obu stronach znajdują się napisy. Po lewej stronie Dafne w postaci drzewa oliwnego jest opleciona zapisaną wstęgą. Napis głosi: Przybądźcie boscy towarzysze cnót, które powracają do nas z niebios, wygnajcie obrzydłe monstra przywar z naszego domostwa. Po lewej stronie, na ścianie za którą była uwięziona Roztropność, znajduje się kontynuacja tekstu: A wy o bogowie pomóżcie mi matce wszelkich cnót. Roztropność była uważana za matkę wszystkich cnót i z nią utożsamiała się Izabela.
Nad ogrodem, na obłoku chmury spływającym w dół, przedstawione zostały trzy cnoty kardynalne – Sprawiedliwość, Męstwo i Umiarkowanie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Trzeci obraz z tego cyklu wykonany dla Izabeli nie został ukończony.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Richard Stemp, Renesans. Odkrywanie tajemnic, Anna Czajkowska (tłum.), Warszawa: Muza, 2007, ISBN 978-83-7495-211-8, OCLC 749826042.
- Stefano Peccatori, Stefano Zuffi: Mantegna, Wydawnictwo HPS, Warszawa 2006, ISBN 83-60688-06-0.
- Natura i jej symbole, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2006, ISBN 83-213-4440-2.