Trukwa

Trukwa
	; Trukwa egipska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dyniowce
Rodzina	dyniowate
Rodzaj	trukwa
	Nazwa systematyczna
	Luffa P. Miller; Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754
	Multimedia w Wikimedia Commons

Owoce i nasiona trukwy egipskiej

Owoce trukwy pokrywkowatej

Trukwa, gąbczak (Luffa Mill.) – rodzaj jednorocznych pnączy z rodziny dyniowatych. Obejmuje 9 gatunków występujących na wszystkich kontynentach w strefie tropikalnej i subtropikalnej^[3].

Szorstka gąbka z wysuszonej trukwy

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pnącza z wąsami czepnymi. Kwiaty żółte, owoce cylindryczne do 30 cm długości. Owocnia na zewnątrz skórzasta, wewnątrz zawiera tkankę silnie włóknistą.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)

Rodzaj z rodziny dyniowatych z rzędu dyniowców, należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[2]. W obrębie rodziny: podrodzina Cucurbitoideae, plemię Benincaseae^[4].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Takht.), nadrząd Cucurbitanae Reveal, rząd dyniowce (Cucurbitales Dumort.), podrząd Cucurbitineae Engl., rodzina dyniowate (Cucurbitaceae Juss.), rodzaj trukwa (Luffa L.)^[5].

Wykaz gatunków^[3]

Luffa acutangula (L.) Roxb. – trukwa ostrokątna
Luffa aegyptiaca Mill. – trukwa egipska
Luffa astorii Svenson
Luffa echinata Roxb.
Luffa graveolens Roxb.
Luffa operculata (L.) Cogn. – trukwa pokrywkowata
Luffa quinquefolia Seem.
Luffa saccata F.Muell. ex I.Telford
Luffa sepium (G.Mey.) C.Jeffrey

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Owoce co najmniej dwóch gatunków (trukwy egipskiej Luffa aegyptiaca oraz ostrokątnej L. acutangula), są uprawiane, zbierane przed dojrzeniem i spożywane jako warzywa, popularne w Azji i Afryce. Owoce po wysuszeniu zwane są „gąbkami roślinnymi”, mają różny stopień szorstkości i używane są do szorowania naczyń, czyszczenia ubrań i mycia ciała.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Tykwa, okra.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).
↑ ^a ^b Luffa Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-21].
↑ Luffa. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).
↑ Crescent Bloom: Luffa. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-03]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Lisowski: Świat roślinny tropików. Poznań: Wydawnictwo Sorus, 1996. ISBN 83-85599-78-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).

[powo-3] Luffa Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-21].

[grin-4] Luffa. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).

[5] Crescent Bloom: Luffa. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-03]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]