Turkawka wschodnia
| ||
| Streptopelia orientalis[1] | ||
| (Latham, 1790) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | gołębiowe | |
| Rodzina | gołębiowate | |
| Podrodzina | gołębie | |
| Rodzaj | Streptopelia | |
| Gatunek | turkawka wschodnia | |
| Synonimy | ||
| ||
| Podgatunki | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
 w sezonie lęgowym występuje przez cały rok przeloty zimowiska | ||
Turkawka wschodnia[4], synogarlica wschodnia (Streptopelia orientalis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae), zamieszkujący Azję. Nie jest zagrożony.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje środkową, wschodnią i południową Azję. Wędrowny (poza południowymi populacjami). Zimuje w południowej Japonii, Chinach, Indiach, Sri Lance i na Półwyspie Indochińskim. Sporadycznie pojawia się w północnej i zachodniej Europie oraz na Alasce i w Kolumbii Brytyjskiej.
Do Polski zalatuje wyjątkowo – stwierdzony w 2002 i dwukrotnie w 2013[5] (osobnik zaobserwowany po raz pierwszy w 2013 w Suchedniowie w woj. świętokrzyskim spędził tam cztery zimy z rzędu[6][7]).
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się 5[8] lub 6[2] podgatunków:
- turkawka wschodnia[4] (S. orientalis orientalis) – środkowa Syberia po Japonię i Chiny, wschodnie Himalaje i Tajwan
- turkawka białobrzucha[4] (S. orientalis meena) – południowo-zachodnia Syberia po Iran i środkowe Himalaje
- S. orientalis stimpsoni – archipelag Riukiu
- S. orientalis erythrocephala – południowe i środkowe Indie
- S. orientalis agricola – północno-wschodnie Indie, Mjanma i północna Tajlandia do południowo-środkowych Chin
Handbook of the Birds of the World wyróżnia jeszcze występujący na Tajwanie podgatunek S. orientalis orii[2], który przez IOC jest uznawany za synonim S. orientalis orientalis[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Upierzenie sinoszare, grzbiet i pokrywy skrzydeł brązowordzawe z ciemniejszymi plamami. Gardło i pierś z różowym nalotem, brzuch biały. Na bokach szyi trzy czarno-szaroniebieskie prążki. Samica jest podobna do samca, ale na szyi i piersi jest bardziej matowa i brązowa[9]. Turkawka wschodnia jest bardzo podobna do turkawki, lecz większa od niej i o większych plamach.
- Wymiary średnie
- długość ciała 33–35 cm[2]
rozpiętość skrzydeł około 60 cm - Masa ciała
- 165–274 g[2]
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Gatunek ten spotykany jest od terenów nizinnych do 4000 m n.p.m. w Nepalu. Występuje w wielu różnych typach siedlisk, w tym na obrzeżach lasów, w luźnych zadrzewieniach, zaroślach i zadrzewionych terenach rolniczych. Często spotykany jest w pobliżu pól uprawnych, wzrasta też jego liczebność na obszarach miejskich. Lęgnie się w lasach mieszanych, a także w lasach bambusowych na wzgórzach, w zależności od zasięgu[9].
- Lęgi
- Sezon lęgowy trwa od maja do sierpnia na północy, a od listopada do lutego w południowych Indiach. Wyprowadza kilka lęgów w sezonie. Jest ptakiem monogamicznym[9].
- Gniazdo
- Na drzewie lub krzewie, umieszczone na wysokości do 10 m nad ziemią. To wątła platforma zbudowana z gałązek w ciągu około czterech dni[9].
- Jaja i wysiadywanie
- Dwa białe jaja w zniesieniu. Wysiadywanie trwa 14–16 dni, a zajmują się nim oba ptaki z pary – samica w nocy, a samiec w dzień[9].
- Pisklęta
- Pisklęta są początkowo karmione ptasim mleczkiem, a potem stopniowo nasionami traw i ziarnem. Opuszczają gniazdo po 14–17 dniach od wyklucia, choć przez pewien czas są jeszcze zależne od pożywienia dostarczanego przez rodziców.
- Pożywienie
- Żeruje głównie na ziemi i często wyjada ziarna z pól uprawnych. Żywi się również nasionami traw, bambusa i chwastów[9].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje turkawkę wschodnią za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako zazwyczaj pospolity. Globalny trend liczebności populacji uznaje się za stabilny[3].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Streptopelia orientalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d e Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M., Boesman, P. & Garcia, E.F.J.: Oriental Turtle-dove (Streptopelia orientalis). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-29].
- ↑ a b Streptopelia orientalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Columbinae Leach, 1820 - gołębie (wersja: 2021-04-04). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-06-27].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raporty. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2013. „Ornis Polonica”. 55, s. 181–218, 2014.
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 32. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2015. „Ornis Polonica”. 57, s. 117–147, 2016.
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons (ang.). IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-06-27].
- ↑ a b c d e f N. Bouglouan: Oriental Turtle-Dove (ang.). W: oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-06-27].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.