Siwogłowik

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Tyranik jasnorzytny)
Siwogłowik
Suiriri suiriri[1]
(Vieillot, 1818)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Rodzina

tyrankowate

Podrodzina

elenie

Plemię

Elaeniini

Rodzaj

Suiriri
d’Orbigny, 1840[2]

Gatunek

siwogłowik

Synonimy
  • Muscicapa suiriri Vieillot, 1818[3]
  • Pachyramphus albescens Darwin 1839[4]
  • Suiriri suiriri affinis (Burmeister, 1856)
Podgatunki
  • S. s. burmeisteri Kirwan, Steinheimer, Raposo, M & Zimmer, KJ, 2014
  • S. s. bahiae (Berlepsch, 1893)
  • S. s. suiriri (Vieillot, 1818)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     występuje przez cały rok

     tylko poza sezonem lęgowym

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Siwogłowik[6], siwogłowik ciemnorzytny[7], tyranik siwy[8] (Suiriri suiriri) – gatunek małego ptaka z rodziny tyrankowatych (Tyrannidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Występuje od wschodniej Brazylii po Boliwię i północną Argentynę. Jego naturalnym środowiskiem są suche sawanny[5], także otwarte zadrzewienia[9][10]. W boliwijskich Andach występuje aż do 3000 m n.p.m.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Nazwa rodzajowa i epitet gatunkowy pochodzą od słowa w języku guarani Suiriri oznaczającego „stale cichy” (odnoszącego się do ptaka)[11].

Obecnie wyróżnia się trzy podgatunki S. suiriri[12][13]:

  • S. s. burmeisteri Kirwan, Steinheimer, Raposo, M & Zimmer, KJ, 2014 – południowy Surinam, centralna Brazylia i północno-zachodnia Boliwia
  • S. s. bahiae (Berlepsch, 1893) – wschodnia Brazylia
  • S. s. suiriri (Vieillot, 1818) – wschodnia Boliwia, południowo-zachodnia Brazylia, Paragwaj, Urugwaj i północna Argentyna

Za podgatunek S. suiriri był uznawany S. suiriri affinis (Burmeister, 1856)[3]. W 2001 roku opisano gatunek S. islerorum[14], wkrótce jednak stwierdzono, że wiele osobników w miejscu typowym S. suiriri affinis to przedstawiciele S. islerorum; dalsze badania wykazały, że Burmeister w 1856 roku opisał w rzeczywistości ptaki uznane w 2001 roku za S. islerorum. W 2014 roku nazwę tego gatunku zmieniono zatem na S. affinis, a S. islerorum uznano za jej młodszy synonim[15]. Pozostała część populacji uznawanej dotąd za S. suiriri affinis w tej samej publikacji została opisana jako nowy podgatunek siwogłowika – S. s. burmeisteri[15]. Nowsze badania dowiodły, że S. affinis powinien zostać wydzielony do odrębnego, monotypowego rodzaju Guyramemua jako Guyramemua affine (jasnoliczek)[6][12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 15,5–16 cm, masa ciała 11,5–16 g (podgatunek nominatywny[9], 18,5–21 g (podgatunek burmeisteri)[10]. Mały, szary ptak, z czarniawymi i ciemnoszarymi skrzydłami i ogonem. Wyróżniające się szarawobiałe paski skrzydłowe i końcówki lotek drugiego rzędu. Biała brew, a pod nią wąski, ciemnoszaryy pasek oczny. Spód ciała u podgatunku nominatywnego białawy, u burmeisteri i bahiae brzuch i podbrzusze jasnożółte. Tęczówka ciemnobrązowa, dziób i nogi czarne. Obie płcie są do siebie podobne[10].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

W skład diety siwogłowika wchodzą głównie stawonogi, zjada także drobne owoce[10].

Sezon lęgowy w Argentynie trwa od października do grudnia. Gniazdo w kształcie czarki zbudowane jest z wełny, pajęczyn i porostów, umieszczone 3–6,5 m nad ziemią w rozwidleniu drzewa. W zniesieniu 3 jaja; okresy inkubacji i opieki nad młodymi nie zostały na razie zbadane. Odnotowano przypadki pasożytnictwa lęgowego ze strony starzyka granatowego (Molothrus bonariensis)[10].

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje siwogłowika za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2007 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Suiriri suiriri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ A. d’Orbigny: Voyage dans l’Amérique Méridionale: (le Brésil, la république orientale de l’Uruguay, la République argentine, la Patagonie, la république du Chili, la république de Bolivia, la républiquedu Pérou), exécuté pendant les années 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, et 1833. T. 4. Paryż: Chez Pitois-Levrault et c.e, 1839, s. 336. (fr.).
  3. ↑ a b Suiriri Flycatcher (Suiriri suiriri). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-24)]. (ang.).
  4. ↑ D. Lepage: Chaco Suiriri Suiriri suiriri. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-10-17]. (ang.).
  5. ↑ a b c Suiriri suiriri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  6. ↑ a b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Elaeniini Cabanis & Heine, 1859-60 (wersja: 2021-01-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-16].
  7. ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Tyrannidae Vigors, 1825 - tyrankowate - Tyrant Flycatchers (wersja: 2011-10-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2012-12-21].
  8. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 216, 1999. 
  9. ↑ a b John Fitzpatrick, John Bates, Kimberly Bostwick, Isabel Caballero, Benjamin Clock, Andrew Farnsworth, Peter Hosner, Leo Joseph, Gary Langham, Daniel Lebbin, Jason Mobley, Mark Robbins, Edwin Scholes, José Tello, Bruno Walther, Kevin Zimmer: Family Tyrannidae (Tyrant-flycatchers). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails. Barcelona: Lynx Edicions, 2004, s. 276. ISBN 84-87334-69-5. (ang.).
  10. ↑ a b c d e Robbins, M. B.: Suiriri Flycatcher (Suiriri suiriri), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-17]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  11. ↑ Suiriri, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
  12. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tyrant flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-16]. (ang.).
  13. ↑ Handbook of the Birds of the World and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 5 [online], grudzień 2020, s. 311 [dostęp 2021-10-17].
  14. ↑ K.J. Zimmer, A. Whittaker, D.C. Oren. A Cryptic New Species of Flycatcher (Tyrannidae: Suiriri) from the Cerrado Region of Central South America. „The Auk”. 118 (1), s. 56–78, 2001. DOI: 10.1093/auk/118.1.56. (ang.). 
  15. ↑ a b G. M. Kirwan, F. D. Steinheimer, M. A. Raposo, K. J. Zimmer. Nomenclatural corrections, neotype designation and new subspecies description in the genus Suiriri (Aves: Passeriformes: Tyrannidae). „Zootaxa”. 3784 (3), s. 224–240, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3784.3.2. (ang.). 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Siwogłowik&oldid=72333113”