Udałoj

Udałoj
Удалой
	; Udałoj w 1983
Klasa	niszczyciel rakietowy
Projekt	1155 (Friegat)
Oznaczenie NATO	Udaloy
	Historia
Stocznia	Jantar, Królewiec
Położenie stępki	23 lipca 1977
Wodowanie	5 lutego 1980
	MW ZSRR
Nazwa	Udałoj
Wejście do służby	31 grudnia 1980
	MW Rosji
Wejście do służby	1991
Wycofanie ze służby	16 sierpnia 1997
Los okrętu	skreślony w 2001, złomowany
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 6930 t; pełna: 7570 t
Długość	163,5 m
Szerokość	19 m
Zanurzenie	5,2 m
	Napęd
	COGAG: 2 turbiny gazowe marszowe (18 000 KM), 2 turbiny gazowe mocy szczytowej (45 000 KM), 2 śruby
Prędkość	29 węzłów
Zasięg	5000 mil morskich przy 14 węzłach
	Uzbrojenie
	• 2 działa uniwersalne 100 mm (2×I); • 4 działka plot 30 mm AK-630M (4×I); • 8 wyrzutni rakietotorped Rastrub-B (2×IV); • 2 miotacze rbg RBU-6000 (2×XII)
Wyrzutnie torpedowe	8 wt 533 mm (2×IV), 8 torped pop
	Wyposażenie
	radary Topaz, Topaz-W, stacja hydrolokacyjna Polinom
	Wyposażenie lotnicze
	2 śmigłowce Ka-27PŁ
Załoga	220 (29 oficerów)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Udałoj (ros. Удалой) – radziecki, następnie rosyjski niszczyciel rakietowy, główny okręt projektu 1155, nazywanego też typem Udałoj (ozn. NATO Udaloy). Klasyfikowany oficjalnie jako duży okręt przeciwpodwodny. W czynnej służbie od 1980 do 1996 roku, wchodził w skład Floty Północnej.

Budowa i opis techniczny[edytuj | edytuj kod]

Główny artykuł: Niszczyciele rakietowe projektu 1155.

„Udałoj” był pierwszym – wiodącym okrętem projektu 1155 (Friegat)^[1], znanego też przez to nieformalnie jako typ Udałoj, a w kodzie NATO oznaczonego jako: Udaloy^[2]. Okręt został wciągnięty na listę floty już 14 kwietnia 1976 roku^[2]. W odróżnieniu od kolejnych okrętów typu, otrzymał nazwę przymiotnikową (pol. dziarski), a nie od dowódców wojskowych. Stępkę położono 23 lipca 1977 roku w stoczni Jantar w Królewcu (numer budowy 111), okręt został zwodowany 5 lutego 1980 roku, zaś do służby wszedł 31 grudnia 1980 roku^[2].

Okręty projektu 1155 były klasyfikowane jako duże okręty przeciwpodwodne (ros. bolszoj protiwołodocznyj korabl, BPK)^[1], niemniej na zachodzie powszechnie uznawane są za niszczyciele^[3]. Ich zasadniczym przeznaczeniem było zwalczanie okrętów podwodnych, w tym celu ich główne uzbrojenie stanowiło osiem wyrzutni rakietotorped Rastrub-B z ośmioma pociskami i osiem wyrzutni torped kalibru 533 mm przeciw okrętom podwodnym^[1]. Ich możliwości w zakresie zwalczania okrętów podwodnych rozszerzały dwa śmigłowce pokładowe Ka-27PŁ^[4]. Uzbrojenie przeciwpodwodne uzupełniały dwa dwunastoprowadnicowe miotacze rakietowych bomb głębinowych RBU-6000. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działa uniwersalne kalibru 100 mm AK-100 na dziobie oraz dwa zestawy artyleryjskie obrony bezpośredniej w postaci dwóch par sześciolufowych naprowadzanych radarowo działek 30 mm AK-630M (łącznie cztery działka)^[1]. Uzbrojenie rakietowe według projektu miało składać się z dwóch kompleksów pocisków rakietowych bliskiego zasięgu Kinżał, każdy w składzie czterech bębnowych wyrzutni pionowych, po jednym na dziobie i na rufie. Z powodu opóźnień dostaw, pierwsze okręty projektu 1155 nie otrzymały jednak całego przewidzianego projektem wyposażenia i „Udałoj” nie otrzymał w ogóle wyrzutni rakiet Kinżał i ich stacji naprowadzania^[1].

Okręty wyposażone były w odpowiednie środki obserwacji technicznej, w tym kompleks hydrolokacyjny Polinom z antenami w gruszce dziobowej, podkilową i holowaną^[1]. „Udałoj” otrzymał starsze stacje radiolokacyjne Topaz na maszcie dziobowym oraz Topaz-W na maszcie rufowym, zamiast przewidzianych projektem stacji Podkat i Friegat-MA, oraz nie otrzymał wyrzutni celów pozornych PK-10, a jedynie dwie PK-2^[1].

Napęd stanowią dwa zespoły turbin gazowych M9 w systemie COGAG, napędzające po jednej śrubie. Każdy składa się z turbiny marszowej D090 o mocy 9000 KM i turbiny mocy szczytowej DT59 o mocy 22 500; łączna moc napędu wynosi 63 000 KM^[4]. Prędkość maksymalna wynosiła 29 węzłów, a ekonomiczna 18 węzłów^[5].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Udałoj” od 24 stycznia 1981 roku wchodził w skład Floty Północnej^[2]. W dniach 26–30 marca 1984 złożył wizytę w Hawanie na Kubie^[2].

Między 24 października 1988 a 19 stycznia 1990 roku był remontowany w Kronsztadzie^[2]. Po rozpadzie ZSRR został przejęty wraz z Flotą Północną przez marynarkę wojenną Rosji. W 1996 roku okręt został wycofany do rezerwy^[6]. 16 sierpnia 1997 roku „Udałoj” został skreślony ze stanu Floty Północnej^[7]. Według innych źródeł, skreślono go z listy floty w 2001 roku, po czym w 2002 roku został złomowany w Murmańsku^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Apalkow 2005 ↓, s. 56–58.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Bierieżnoj 1995 ↓, s. 18.
↑ Milan Vego: Soviet Navy Today. Londyn: Arms & Armour Press, 1986, s. 34, seria: Warships Illustrated. No.6. ISBN 0-85368-763-3. (ang.).; Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986, s. 569. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
↑ ^a ^b Apalkow 2005 ↓, s. 56–57.
↑ Apalkow 2005 ↓, s. 53.
↑ ^a ^b Apalkow 2005 ↓, s. 57–61.
↑ Pawłow 1997 ↓, s. 146.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 1. Bolszyje protiwołodocznyje i storożewyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005. ISBN 5-8172-0094-5. (ros.).
Siergiej Bierieżnoj: Sowietskij WMF 1945-1995. Kriejsiera, bolszyje protiwołodocznyje korabli, esmincy (СОВЕТСКИЙ ВМФ 1945-1995. Крейсера, большие противолодочные корабли, эсминцы). 1995, seria: Morskaja Kollekcyja. Nr 1/1995. (ros.).
Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997–1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).

[CITEREFApalkow200556–58-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Apalkow 2005 ↓, s. 56–58.

[CITEREFBierieżnoj199518-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Bierieżnoj 1995 ↓, s. 18.

[3] Milan Vego: Soviet Navy Today. Londyn: Arms & Armour Press, 1986, s. 34, seria: Warships Illustrated. No.6. ISBN 0-85368-763-3. (ang.).; Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986, s. 569. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).

[CITEREFApalkow200556–57-4] Apalkow 2005 ↓, s. 56–57.

[CITEREFApalkow200553-5] Apalkow 2005 ↓, s. 53.

[CITEREFApalkow200557–61-6] Apalkow 2005 ↓, s. 57–61.

[CITEREFPawłow1997146-7] Pawłow 1997 ↓, s. 146.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

projektu 1155 (Udaloy)	„Udałoj” „Wiceadmirał Kułakow” „Marszał Wasilewski” „Admirał Zacharow” „Admirał Spiridonow” „Admirał Tribuc” „Marszał Szaposznikow” „Siewieromorsk” (ex „Simferopol”) „Admirał Lewczenko” „Admirał Winogradow” „Admirał Charłamow” „Admirał Pantielejew”
projektu 1155.1 (Udaloy II)	„Admirał Czabanienko”