Ulica Floriańska w Krakowie
| {{{jednostki}}} | |
 {{{opis zdjęcia}}} | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
{{{miejscowość}}} |
| Długość |
335 m |
| Poprzednie nazwy |
{{{poprzednie nazwy}}} |
| Plan | |
| [[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan przebiegu ulicy|]] | |
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
Ulica Floriańska – jedna z najważniejszych ulic na Starym Mieście w Krakowie. Biegnie od północno-zachodniego narożnika Rynku Głównego do Bramy Floriańskiej i ma 335 m długości. Nazwa pochodzi od Bramy Floriańskiej która zamyka od północy perspektywę ulicy i prowadzi w kierunku kościoła św. Floriana.
Ulica została wytyczona już na planie lokacyjnym w 1257 i jej nazwa nie zmieniła się przez ponad 700 lat, zmieniały się natomiast domy przy niej stojące. Początkowo były gotyckie, później przebudowano je w stylu innych epok: renesansu, baroku itd. Ponad 20 kamienic przy ul. Floriańskiej wyróżnia się bogactwem architektury i wystroju wnętrz. Podczas prac remontowych robotnicy budowlani, odnawiając wnętrza kamienic, natrafiają na zamurowane portale, polichromowane stropy, zasypane gruzem gotyckie piwnice. Zabiegi konserwatorskie przywracają dawny wygląd starym kamienicom.
W 1330 r. było już przy ul. Floriańskiej co najmniej 10 domów, zaś pod koniec XV w. większość jej zabudowy była już murowana. Początkowo zabudowa ulicy miała charakter w przeważającej części mieszkalny. Tutejsze domy należały zazwyczaj do zamożnych warstw mieszczaństwa, a także szlachty. Od końca XVIII wieku powstawały przy ul. Floriańskiej liczne domy zajezdne i hotele, restauracje i muzea, stopniowo wypierające tradycyjną funkcję mieszkalną. W 1882 r. uruchomiono na ul. Floriańskiej linię tramwaju konnego przekształconą następnie (w 1901 r.) w linię elektryczną (dziś już nieistniejącą).
Niektóre kamienice
Nr 1. Kamienica "Pod Murzynami" - niegdyś zwana także "Pod Etiopy", gdyż taką właśnie nazwę nosiła mieszcząca się tu na początku XVI w. apteka. Pierwsze, narożne piętro wspiera pochodząca z XVI w. płaskorzeźba przedstawiająca dwóch Murzynów. To tą kamienicą zachwycał się Konstanty Ildefons Gałczyński w wierszu "Zaczarowana dorożka" ...Przystanęliśmy pod domem "Pod Murzynami" (ach, dużo bym dał za ten dom).... Po pożarze w 1821 kamienica została odbudowana i wtedy dodano trzecie piętro połączone z całością.
Nr 3. Kamienica "Ciechanowska" - ma polichromie Michała Stachowicza z drugiej połowy XVIII w. Kamienica powstała już w XIV w. co potwierdzają badania archeologiczne. W 1544 jej właścicielem był Marcin Siennik, botanik, tłumacz, rajca i lekarz Zygmunta Augusta. W 1821 dom podwyższono o III piętro, a elewacji nadano kształt klasycystyczny.
Nr 5. Kamienica "Dobrodziejskich" - miała wielu właścicieli: Włochów, Niemców, Polaków. Wśród nich byli także Gutterowie, którzy po otrzymaniu szlachectwa zmienili nazwisko na Dobrodziejscy, i od nich kamienica wzięła swoją nazwę. Mimo że kamienica była wielokrotnie przebudowywana przy wejściu zachował się późnogotycki, kamienny portal.
Nr 6. Kamienica "Pod Okiem Opatrzności" - nazwa pochodzi od jej godła, została zbudowana w 1835 na miejscu zawalonej w XVIII w.
Nr 7. Kamienica "Pod Matką Boską" - ma wczesnorenesansowe godło, sień i wiele obramień renesansowych, podobnych do wawelskich. Na fasadzie, we wnęce, na wysokości I piętra, znajduje się renesansowa Madonna, stąd nazwa kamienicy.
Nr 8. Kamienica "Dawidowska" - w XVI w. jej właścicielem był kupiec Dawid Rottermell. Została zbudowana w XV w. później była wielokrotnie przebudowywana, a swój obecny wygląd uzyskała w 1908.
Nr 9. Kamienica "Nagatowska" - w XVI w. należała do Adama Nagothy'ego, autora spisu broni cechowej, przechowywanej w poszczególnych basztach miejskich i od jego nazwiska pochodzi jej nazwa. Do dziś zachowało się jej wnętrze, pełne renesansowych, malowanych stropów, polichromii i portali.
Nr 10. Kamienica "Barszczowska" - swymi początkami sięga aż do XIVw. Od 1636 należała do Wawrzyńca Barszcza i stąd jej taka nazwa. Na wysokości I piętra elewacji znajduje się figurka św. Józefa.
Nr 11. Kamienica "Pod Aniołkiem" - na jej fasadzie znajduje się płaskorzeźba anioła, zdobi ją też attyka. Wewnątrz znajdują się gotyckie i renesansowe kasetonowe stropy, portale, szafy w ścianach, polichromie i wielkie piwnice. W kamienicy tej w 1837 urodził się komediopisarz Michał Bałucki.
Nr 13. Kamienica "Amendzińska" - należała kiedyś do dzierżawcy olkuskich kopalń srebra - Amandiego. Kamienica ma attykę neoklasyczną, ale stropy wewnątrz są renesansowe. Wewnątrz również znajduje się kolumna renesansowa z roku 1508 oraz XVI-wieczny gotycko-renesansowy kominek.
Nr 14. Hotel "Pod Różą" - obecna nazwa pochodzi z końca XIX w. Ze znanych osobistości mieszkali tu m.in.: Franciszek Liszt, car Aleksander I, wielki książę Konstanty Pawłowicz. Wejście do hotelu zdobi portal kolumnowy z ok. 1550 z łacińską sentencją, która po polsku brzmi: "Niech dom ten przetrwa w tak odległe lata, dopóki mrówka morza nie wypije, a żółw całego nie obierzy świata". W gotyckich piwnicach hotelowych odkryto mur z XIII w. W końcu XVI w. kamienica należała do Prospera Provano - założyciela pierwszej polskiej poczty w Krakowie.
Nr 15. Kamienica "Pod Wiewiórką" - mieściła się tu drukarnia Piotrkowczyków, która rozpoczęła działalność w 1578 i przetrwała do 1674, kiedy została darowana Akademii Krakowskiej z przeznaczeniem na drukarnię akademicką. W kamienicy tej mieszkał również Rafał Józef Czerwiakowski - lekarz, profesor uniwersytetu. W 1989 na fasadzie budynku umieszczono tablicę z napisem: "Tu żył i zmarł Rafał Józef Czerwiakowski 1743-1816, ojciec chirurgii polskiej".
Nr 18. Kamienica "Pod Koniem" - w XVI w. mieszkał w niej kowal Stanisław Gostkowicz i dlatego miała ona takie godło. W XIX w. znajdowała się w tej kamienicy redakcja i drukarnia "Gazety Krakowskiej". Obecnie mieści się tu galeria sztuki współczesnej (Galeria Pauza).
Nr 22. Kamienica "Pod Barankiem" - zbudowana została dopiero w XVII w., swój obecny wygląd zawdzięcza przebudowie w 1880.
Nr 24. Kamienica "Podedzwony" - nad wejściem do niej znajduje się godło - trzy dzwony. W 1510 kamienica ta była własnością odlewnika Marcina Kannegisera, później przez wiele lat mieszkali tu konwisarze, odlewnicy, ślusarze, kotlarze. Dopiero na początku XIX w. kamienica zmieniła właściciela przez licytację. Kupił ją Józef Weiss, który w 1830 odnowił ją, a na znak, że teraz mieszka tu kupiec win - otoczył dzwony w godle obramieniem z winogron, liści i kotwic, a na samych dzwonach dał datę 1830 i monogram.
Nr 25. W tej kamienicy odrestaurowanej w latach 1984-1989 znajduje się Muzeum Farmacji.
Nr 26. Kamienica ta posiada między dwiema potężnymi szkarpami, portal z unikatowym w Krakowie trójkątnym przyczółkiem w górnej części.
Nr 34. W tej kamienicy urodził się Wojciech Stattler - profesor Krakowskiej Szkoły Malarskiej, nauczyciel Jana Matejki, przyjaciel Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Znajduje się w niej Galeria Sztuki Współczesnej.
Nr 37. W tej kamienicy Henryk Frist założył w 1895 Salon Sztuki. Sprzedawano tu obrazy, a także ich reprodukcje ścienne i na kartkach pocztowych. Salon później przejął i prowadził jego syn dr Józef Frist.
Nr 41. Kamienica ta to "Dom Jana Matejki" - została ona zbudowana w XVI w. i po niewielkich zmianach i nadbudowach II i III piętra na przełomie XVII i XVIII w. oraz w XIX w. dotrwała do naszych czasów. W 1794 stała się własnością krakowskiej rodziny Rossbergów, z której pochodziła matka Jana Matejki - Katarzyna. Tu urodził się, żył, tworzył i umarł polski malarz historyczny Jan Matejko. Gdy został właścicielem tej kamienicy, zaprojektował wspólnie z architektem Tomaszem Prylińskim w 1872 nową fasadę domu. 2 września 1880 cesarz Franciszek Józef odwiedził Jana Matejkę w jego tutejszej pracowni. Cesarzowi towarzyszyli namiestnik Andrzej Potocki i prezydent Krakowa Mikołaj Zyblikiewicz. Wizytę tę sportretował na akwareli Juliusz Kossak. Po śmierci Matejki, przyjaciele mistrza wykupili kamienice i urządzili w niej muzeum pamiątek po artyście. W 1904 stało się oddziałem Muzeum Narodowego.
Nr 42. Kamienica "Pod Białym Orłem" - obecnie mieści się tu "Hotel Polski". Kamienica ta należała na początku do Macieja Kossowicza, który wydzierżawił ją w 1825 Franciszkowi Staniszewskiemu z przeznaczeniem na oberżę. Staniszewski wkrótce kamienicę zakupił i urządził w niej wzorowy zajazd. W XIX w. zajazd został rozbudowany wzdłuż murów w stronę ulicy św. Jana i zmienił nazwę na "Hotel Polski". W kamienicy tej 5 lutego 1879 został aresztowany Ludwik Waryński, twórca pierwszej polskiej partii rewolucyjnej "Proletariat".
Nr 45. Kamienica, w której mieści się cukiernia "Jama Michalikowa". Założona przez lwowskiego cukiernika Jana Michalika, stała się w pierwszych latach XX w. siedzibą artystycznego kabaretu "Zielony Balonik".
Linki zewnętrzne
- ul. Floriańska, Kraków – dokładny opis ulicy, zdjęcia wszystkich kamienic stojących przy ulicy Floriańskiej.