Ulica Gęsta w Warszawie
| Powiśle | |||||||||||||
 Ulica Gęsta przy ul. Browarnej | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||
 52°14′32,6″N 21°01′20,2″E/52,242389 21,022278
| |||||||||||||
Ulica Gęsta – ulic na Powiślu, w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ulica Gęsta została wytyczona na swym środkowym odcinku około roku 1750 wzdłuż koryta skanalizowanego wcześniej strumienia; obecną nazwę nadano jej w roku 1770. Pierwszą zabudowę stanowiło pięć drewnianych domów między ul. Browarną a skarpą, po części zachowaną aż do roku 1944.
W początkach lat dwudziestych XIX wieku Gęstą przeprowadzono na odcinku od ul. Browarnej do Dobrej; w tym czasie ulica posiadała wyłącznie drewnianą zabudowę składającą się z kilku domów, dworków, składów skór oraz młyna znajdującego się u podnóża skarpy. Posesje od nr. 1 do 12 znajdowały się między ul. Dobrą a Browarną, nieruchomości o numerach 14 (dwa drewniane domy), 16 (młyn) i (później) 18 znajdowały się między Browarną a skarpą.
Około roku 1822 pod nr. 8/12 (przy północno-wschodnim narożniku z ul. Browarną) wybudowano niewielką kamieniczkę, należącą do niejakiego Gaduszewskiego; aż do połowy XIX wieku była ona jedynym murowanym budynkiem przy tej ulicy. Pod nr. 16 w połowie XIX wieku istniał „interes białoskórniczy” – garbarnia rodziny Bauerfeindów[1]; w 1854 roku były tu dwa drewniane domy, około roku 1870 Bauerfeindowie wznieśli na tej posesji piętrową, jedenastoosiową kamienicę, a około 1880 roku na tej samej parceli, w części zachodniej – dwie kolejne, niemal całkowicie pozbawione wystroju kamienice, pięcio- i dziesięcioosiową.
Garbarnia Bauerfeindów nie była jedyną garbarnią przy Gęstej: kolejna, należąca do rodziny Langów, znajdowała się pod nr. 18[a], zlokalizowana nad kamienicami Bauerfeindów, już na zboczu skarpy; następna pod nr. 3, należąca do Julii Jarke.
Osobliwością ulicy Gęstej był zupełny brak zabudowy nieparzystej (południowej) strony ulicy; długo nie posiadała ona kanalizacji, oraz nawierzchnię z polnego kamienia. Około roku 1936 pomiędzy ulicami Gęstą, ks. Jana Siemca (dziś Wiślana) i Dobrą powstał zespół budynków (tzw. Szary Dom) należących do sióstr urszulanek, przyporządkowany numeracji ulicy Dobrej (ul. Dobra 59). Autorem projektu zespołu zabudowań był Wacław Weker.
W roku 1944 spłonęła cała zabudowa ulicy; jej ostatnie relikty dotrwały na skarpie do lat pięćdziesiątych XX wieku. W okresie powojennym zrezygnowano z zabudowywania stoku skarpy, uwidaczniając dawny wąwóz strumienia; parzystą pierzeję Gęstej w całości wypełnił park.
Obecnie jedynym budynkiem, który ma adres ul. Gęstej, to fragment domu urszulanek, który na południowej pierzei ul. Gęstej (przy skrzyżowaniu z ul. Dobrą) ma adres ul. Gęsta 1. Pozostałe zabudowania ul. Gęstej mają adresy ul. Wiślanej.
Ważniejsze obiekty
[edytuj | edytuj kod]Inne informacje
[edytuj | edytuj kod]Na ulicy kręcono zdjęcia do filmu Dziesięciu z Pawiaka[3]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zieliński[2] o nieruchomości pod numerem 18 (posesja nr 2741) pisze: w 1869 istniała [tu] fabryczka białoskórnicza należąca do Langów, którzy pozostawali właścicielami tej działki aż do wybuchu drugiej wojny światowej. Jednak wcześniej, do co najmniej 1855 roku posesja ta należała do Józefa Piskorskiego, ojca białoskórnika Augusta Piskorskiego, o czym świadczy m.in. Skorowidz mieszkańców miasta Warszawy z przedmieściami na rok 1854[1]. August Piskorski mieszkał tu co najmniej w latach 1851–1855, później przeniósł się do Kijowa. W domu tym w 1853 roku urodził się m.in. jego syn Wacław Piskorski, również białoskórnik.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Skorowidz mieszkańców miasta Warszawy z przedmieściami na rok 1854, ułożony pod kierunkiem Zarządu Policyi, www.przodkowie.com, Warszawa 1854 [dostęp 2015-12-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05].
- ↑ Zieliński 1995 ↓, s. 27.
- ↑ Józef Galewski, Ludwik B. Grzeniewski: Warszawa zapamiętana. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961, s. 117.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 4. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 26. ISBN 83909794-5-4.