Ulica Kurkowa we Wrocławiu
| Nadodrze | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg) Widok ul. Kurkowej z okolicy skrzyżowania z ul. Kaszubską na północny zachód; widoczne kominy wrocławskiej elektrociepłowni[a] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
743 m[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
Offene Gasse, Schießwerderstraße | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 51°07′13,5″N 17°01′41,5″E/51,120417 17,028194
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Kurkowa (do 1945 r. Schießwerderstraße) – ulica na wrocławskim Przedmieściu Odrzańskim, łącząca dziś ulicę Dubois (przy placu Maksa Borna) z Placem Strzeleckim, długości 554 m[1][2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed rozbiórką fortyfikacji miejskich (do 1808 roku) i bezpośrednio po niej była to podrzędna droga na przedpolu dawnego Odrzańskiego Dzieła Koronowego i Srebrnego Szańca. Jej zabudowa po roku 1808 była bardzo słaba i skupiała się po wschodniej stronie drogi, która aż do roku 1824 pozostawała bezimienna. Dopiero potem nazwano ją Offene Gasse (Zaułek Otwarty, bo wciąż pozostawała z jednej strony niezabudowana)[3]. Następnie, po wybudowaniu dwóch mostów: łączącego Kępę Mieszczańską z lewym brzegiem Odry Południowej Königsbrücke (w 1875, dziś Most Sikorskiego) oraz łączącego tę wyspę z prawym brzegiem Odry Północnej Wilhelmsbrücke (w 1876, dziś stary Most Mieszczański), ulica została po stronie południowej przedłużona do Salzstraße (dziś ul. Cybulskiego), a na północnym końcu do Schießwerderplatz (dosłownie „plac Kępy Strzeleckiej”, od istniejącej tu dawnej strzelnicy miejskiej, dziś plac Strzelecki) i od końca lat 70. XIX wieku[b] do 1945 roku nazywała się Schießwerderstraße. Po II wojnie światowej nazwana została ulicą Kurkową, co nawiązywało do mieszczańskiego bractwa kurkowego, jednej z działających tu w przeszłości organizacji strzeleckich[4].
Z ulicą Kurkową związana jest m.in. przeszłość Edith Stein, gdyż znajdował się tu skład drzewny prowadzony przez jej rodziców i będący źródłem utrzymania całej rodziny. To do kamienicy przy Kurkowej 12, nieopodal tego składu drzewnego, wprowadziła się rodzina Edith, kiedy ta była jeszcze dzieckiem[5][6][7]
Podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 roku kamienice wzdłuż tej ulicy w znacznej części zostały poważnie uszkodzone lub zniszczone. Całkowicie zburzone zostały domy na początkowym odcinku południowym[c], pomiędzy dzisiejszą ulicą Cybulskiego a Dubois (w związku z czym odcinek ten został w 1956 roku włączony do dzisiejszego placu Maksa Borna, wtedy nazywanego placem Dąbrowszczaków[8]), a także budynki na posesjach nr 30, 38, 44 i 55 do 59[9]. Te z kamienic, które nadawały się do remontu, zostały krótko po wojnie naprawione i zasiedlone, ale w następnych dziesięcioleciach ich stan techniczny (podobnie jak stan techniczny brukowanej jezdni) ulegał degradacji. Dlatego ulica Kurkowa stała się z czasem atrakcyjnym planem filmowym dla reżyserów kręcących filmy wojenne lub takie, które pokazują wydarzenia, mające miejsce krótko po zakończeniu II wojny światowej. Sceny realizowali tu m.in. Igor Zajcew i Janusz Petelski w 2006 roku do rosyjskiego serialu Dywersant. Koniec wojny[10][11], a także Steven Spielberg w 2014 roku do filmu Most szpiegów (ang. Bridge of Spies)[12].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zdjęcie wykonane w 2008 r., jeszcze przed zainstalowaniem w elektrociepłowni instalacji odsiarczania i odazotowania spalin, przed wybudowaniem w 2015 nowego komina przeznaczonego dla tej instalacji, i rozebraniem w 2017 komina wysokości 120 metrów (niższego z dwóch widocznych na zdjęciu).
- ↑ Zygmunt Antkowiak w swojej książce o ulicach i placach Wrocławia napisał, że do 1876[13] (ten sam rok podaje też w swoim artykule w „Atlasie historycznym miast polskich” Rafał Eysymontt[3]), ale jeszcze na planie miasta w przewodniku Hermanna Luchsa wydanym przez Eduarda Trewendta i datowanym na rok 1879 widoczna jest nazwa Offene Gasse[14].
- ↑ Tu stał dom przy Schießwerderstraße 12, w którym w dzieciństwie mieszkała Edith Stein[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM.
- ↑ System Informacji Przestrzennej Wrocławia – ul. Kurkowa.
- ↑ a b Eysymontt 2017 ↓, s. 4.
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, Kurkowa, s. 128–129.
- ↑ Śladami Edyty Stein.
- ↑ a b Wrocław Edyty Stein, s. 3, 4.
- ↑ Maria Amata Neyer OCD: Edyta Stein. Życie św. Teresy Benedykty od Krzyża w dokumentach i fotografiach. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2014, s. 14. ISBN 978-83-7604-301-2.
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, pl. Dąbrowszczaków, s. 38–39.
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, Kurkowa, s. 129.
- ↑ „Dywersant. Koniec wojny” w bazie filmpolski.pl.
- ↑ Fotografie z planu zdjęciowego do filmu „Dywersant” w 2006 roku.
- ↑ Steven Spielberg już we Wrocławiu, wroclaw.pl; Zimna wojna i szpiedzy na moście. Wrocław udawał Berlin w nowym thrillerze Spielberga TVP.info.
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 129.
- ↑ Plan Wrocławia z opisem wybranych obiektów z przewodnika po mieście, wyd. Verlag von Eduard Trewendt, 1879 r., fotopolska.eu, za: Hermann Luchs, Breslau: ein Führer durch die Stadt für Einheimische und Fremde, wydanie 7 poprawione, wydawca Eduard Trewendt, 1879 (Breslau: Robert Nischkowsky), mapa (wklejka) na str. 49.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Antkowiak: Ulice i place Wrocławia. Wrocław: Ossolineum, 1970. (pol.).
- Rafał Eysymontt: Rejon ulicy Pomorskiej – część historycznego Przedmieścia Odrzańskiego. W: Atlas historyczny miast polskich. Rafał Eysymontt, Mateusz Goliński (red. nauk.). T. IV, zeszyt 13, część 1. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 2017, s. 3–5. ISBN 978-83-63760-82-3. (pol.).