Uszanka (ssaki)

Uszanka
	Zalophus
	Gill, 1866
	; Przedstawiciel rodzaju – uszanka kalifornijska (Z. californianus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Nadrodzina	Phocoidea
Rodzina	uchatkowate
Rodzaj	uszanka
	Typ nomenklatoryczny
	„Otaria Gilliespii Macbain”, 1858 (= Otaria californiana Lesson, 1828)
Gatunki
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Uszanka^[2] (Zalophus) – rodzaj ssaków morskich z rodziny uchatkowatych (Otariidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące u wybrzeży północnego Oceanu Spokojnego i Ameryki Południowej^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała samic 120–200 cm, samców 150–240 cm; masa ciała samic 50–110 kg, samców 250–390 kg; długość ciała noworodków 60–80 cm, masa ciała noworodków 6–9 kg^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1866 roku amerykański ichtiolog, teriolog i malakolog Theodore Nicholas Gill w artykule poświęconym płetwonogim opublikowanym na łamach Proceedings (Communications) Essex Institute^[1]. Na gatunek typowy Gill wyznaczył (oznaczenie monotypowe) uszankę kalifornijską (Z. californianus).

Etymologia

Zalophus: gr. ζα- za- ‘bardzo’; λοφος lophos ‘czub’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące współczesne^[a] gatunki^[9]^[6]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[b]	Status IUCN^[10]
Zalophus californianus	(Lesson, 1828)	uszanka kalifornijska	gatunek monotypowy	północno-wschodni Ocean Spokojny od południowo-środkowej Alaski, przez przybrzeżną Kanadę i Stany Zjednoczone do Islas Marías (u wybrzeży Nayarit) i Zatoki Kalifornijskiej (Meksyk)	DC: do 240 cm MC: do 390 kg	LC
Zalophus japonicus	(W. Peters, 1866)	uszanka japońska	gatunek monotypowy	północno-zachodnie wybrzeża Oceanu Spokojnego w Japonii, Korei i Rosji (wyspa Sachalin, niepewny zasięg na południowej części półwyspu Kamczatka)	DC: do 250 cm MC: do 450 kg^[11]	EX
Zalophus wollebaeki	Sivertsen, 1953	uszanka galapagoska	gatunek monotypowy	Galapagos (wszystkie główne wyspy i liczne mniejsze skały), nieregularne na Isla de la Plata (poza kontynentalnym Ekwadorem)	DC: około 150 cm MC: do 250 kg	EN

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EN – gatunek zagrożony, EX – gatunek wymarły.

Uwagi

↑ W teriologii za taksony współczesne uważa się również gatunki wymarłe po 1500 roku^[8].
↑ DC – długość ciała; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b T.N. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Proceedings (Communications of the) Essex Institute”. 5, s. 7, 1866. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 153. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M. Webber: Family Otariidae (EaredSeals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: LynxEdicions, 2014, s. 100–101. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Zalophus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 676. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 713, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Taxonomic overview. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-03]. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-18]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-08]. (ang.).
↑ Japanese sea lion - Zalophus japonicus. OBIS-SEAMAP (Ocean Biodiversity Information System - Spatial Ecological Analysis of Megavertebrate Populations). [dostęp 2024-07-08]. (ang.).

[9] W teriologii za taksony współczesne uważa się również gatunki wymarłe po 1500 roku^[8].

[11] DC – długość ciała; MC – masa ciała

[Gill-1] T.N. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Proceedings (Communications of the) Essex Institute”. 5, s. 7, 1866. (ang.).

[miiz-2] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 153. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-3] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-4] M. Webber: Family Otariidae (EaredSeals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: LynxEdicions, 2014, s. 100–101. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Zalophus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-20]. (ang.).

[amw-6] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 676. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 713, 1904. (ang.).

[mdd2-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Taxonomic overview. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-03]. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-18]. (ang.).

[12] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-08]. (ang.).

[13] Japanese sea lion - Zalophus japonicus. OBIS-SEAMAP (Ocean Biodiversity Information System - Spatial Ecological Analysis of Megavertebrate Populations). [dostęp 2024-07-08]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[9]

[b]

[10]

[11]

[8]