Władcy Majów
Lista władców (ajaw) Majów.
Na czele każdego z majańskich miast-państw stał król (ahau, według nowej ortografii majańskiej – ajaw), tytułowany również kalomte („najwyższy władca”)[1]. Królewscy wasale, noszący tytuł sajal[2], zarządzali mniejszymi ośrodkami[3]. Ponieważ król pełnił również funkcje religijne, zaś jego osoba otaczana była niemal boskim kultem, niektóre zapisy tytułują go k’uhul ajaw („święty król”)[4].
Znani władcy miast-państw w okresie klasycznym[edytuj | edytuj kod]
Caracol 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania[5][6] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Te’ K’ab Chaak | |||
| K’inich Tz’uutz’ | |||
| K’ahk’ Ujol K’inich I | |||
| Yajaw Te’ K’inich I Od 12 kwietnia 484 (9.2.9.0.16) |
|||
| Tutum Yohl K’inich Tz’uutz’ I (K’an I) Od 13 kwietnia 531 (9.4.16.13.3) |
? Syn Yajaw Te’ K’inich I |
||
| Yajaw Te’ K’inich II Od 18 kwietnia 553 (9.5.19.1.2) |
? Syn Tutum Yohl K’inich Tz’uutz’ I i Ix K’al K’inich |
||
| Knot Ajaw Od 24 czerwca 599 (9.7.5.14.17) |
28 listopada 575 (9.7.2.0.3) Syn Yajaw Te’ K’inich II |
||
| Tutum Yohl K’inich Tz’uutz’ II (K’an II) 6 marca 618 (9.9.4.16.2) – 21 lipca 658 (9.11.5.15.9) |
18 kwietnia 588 (9.7.14.10.8) Syn Yajaw Te’ K’inich II i Ix Tiwool Chan Ek’ Lem[7] |
21 lipca 658 (9.11.5.15.9) | |
| K’ahk’ Ujol K’inich II 22 czerwca 658 (9.11.5.14.0) – 2 marca 680 (9.12.7.14.1) |
2 marca 680 (9.12.7.14.1) | ||
| Władca VII | |||
| Tutum Yohl K’inich | |||
| K’inich Joy K’awiil Od 10 grudnia 799 (9.18.9.5.9) |
|||
| K’inich Toob’il Yopaat | |||
| Tum Yohl K’inich (K’an III) |
|||
| Władca XIII |
Cobá[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania[8][9][10] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Ju’npik Took’ | |||
| K’ahk’ Chitam | |||
| Ux Man | |||
| ? K’awiil | |||
| Yopaat Taj ? Nah | |||
| Ixik ? Yopaat | |||
| K’ahk’ ? Yopaat | |||
| Kalo’mte’ ? | |||
| Władca A | |||
| Xaman K’awiil Od 13 marca 632 (9.9.19.2.3) |
|||
| Władca B Od 6 kwietnia 640 (9.10.7.5.9) |
.jpg)
|
||
| Władca C Od 27 sierpnia 682 (9.12.10.5.12) |
|||
| Władca D Od 773 (9.17.2.0.5) |
|||
| Władca E |
Copán 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| K’inich Yax K’uk’ Mo’ Od 426 |
|
? Caracol[11][6] |
|
| K’inich Popol Hol | ? Syn K’inich Yax K’uk’ Mo’ |
||
| Władca 3 | |||
| K’altuun Hix | |||
| Władca 5 | |||
| Władca 6 | |||
| Bahlam Nehn | |||
| Wi’ Yohl K’inich Od 22 listopada 532 (9.4.18.6.12) |
|||
| Władca 9 Od 28 grudnia 551 (9.5. 17.13.7) |
|||
| Moon Bahlam 24 maja 553 (9.5.19.3.0) – 24 października 578 (9.7.4.17.4) |
? Syn Bahlam Nehn |
24 października 578 (9.7.4.17.4) | |
| K’ahk’ Chan Yopaat 17 listopada 578 (9.7.5.0.8) – 20 stycznia 628 (9.9.14.16.9) |
|
20 stycznia 628 (9.9.14.16.9) | |
| K’ahk’ Uti’ Witz’ K’awiil 5 lutego 628 (9.9.14.17.5) – 15 czerwca 695 (9.13.3.5.7) |
.jpg)
|
15 czerwca 695 (9.13.3.5.7) | |
| Waxaklajuun Ub’aah K’awiil 9 lipca 695 (9.13.3.6.8) – 3 maja 738 (9.15.6.14.6) |
|
3 maja 738 (9.15.6.14.6) | |
| K’ahk’ Joplaj Chan K’awiil 7 czerwca 738 (9.15.6.16.5) – 31 stycznia 749 (9.15.17.12.16) |
31 stycznia 749 (9.15.17.12.16) | ||
| K’ahk’ Yipyaj Chan K’awiil Od 14 lutego 749 (9.15.17.13.10) |
|
? Syn K’ahk’ Joplaj Chan K’awiil |
|
| Yax Pasaj Chan Yopaat Od 28 czerwca 763 (9.16.12.5.17) |
|||
| Ukit Took’ Od 6 lutego 822 (9.19.11.14.15) |
Dos Pilas 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania[12] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| B’alaj Chan K’awiil | 15 października 625 (9.9.12.11.2) Tikal, syn K’inich Muwaan Jol II |
||
| Itzamnaaj Bahlam | ? Syn B’alaj Chan K’awiil |
||
| Itzamnaaj K’awiil Od 24 marca 698 (9.13.6.2.0) – 22 października 726 (9.14.15.1.19) |
|
25 stycznia 673 (9.12.0.10.11) Syn B’alaj Chan K’awiil |
22 października 726 (9.14.15.1.19) |
| Ucha’an K’in Bahlam 10 stycznia 727 (9.14.15.5.15) – 28 maja 741 (9.15.9.16.11) |
|
28 maja 741 (9.15.9.16.11) | |
| K’awiil Chan K’inich Od 23 czerwca 741 (9.15.9.17.17) |
,_Dos_Pilas,_museu_Nacional_d%27Arqueologia_i_Etnologia,_Guatemala.jpg)
|
Kaan 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Yuknoom Ch’een I | |||
| Tuun K’ab’ Hix | |||
| K’ahk’ Ti’ Ch’ich’[13] | |||
| Sky Chan | |||
| Yax Yopaat 572 – 579 |
|||
| Scroll Chan Od 2 września 579 (9.7.5.14.17) |
|||
| Yuknoom Ti’ Chan | |||
| Tajoom Uk’ab K’ahk’ 28 marca 622 (9.9.9.0.5) – 1 października 630 (9.9.17.11.14) |
1 października 630 (9.9.17.11.14) | ||
| Waxaklajuun Ub’aah Kan 630 – 5 marca 636 (9.10.3.2.12)[a][14] |
7 lipca 640 (9.10.7.9.17[7]) | ||
| Yuknoom Head 630 – 636[b] |
|||
| Yuknoom Ch’een II Wielki 28 kwietnia 636 (9.10.3.5.10) – 686 |
..._Calakmul,_Late_Classic_(600-800_AD).jpg)
|
11 września 600 (9.8.7.2.17) |
686 |
| Yuknoom Yichʼaak Kʼahkʼ 3 kwietnia 686 (9.12.13.17.7) – 15 grudnia 697 (9.13.5.15.0[15]) |
|
6 października 649 (9.10.16.16.19) |
15 grudnia 697 (9.13.5.15.0) |
| Yuknoom Tookʼ Kʼawiil Od 3 kwietnia 698 (9.13.6.2.9[15]) |
|
||
| Wamaw K’awiil |
Naranjo 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania[16][17] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Tzik’in Bahlam | |||
| Naatz Chan Ahk | |||
| Nieznany władca | |||
| K’inich Tajal Chaak | |||
| Aj Numsaaj Chan K’inich[18] Od 5 maja 546 (9.5.12.0.4) |
? Syn Pik Chan Ahkul i Ix Stone-in-Hand Sky |
||
| K’uxaj | |||
| K’ahk’ Xiiw Chan Chaak | |||
| Wak Chanil Ajaw Od 27 sierpnia 682 (9.12.10.5.12) |
|
? Córka B’alaj Chan K’awiil z Dos Pilas i Ix Bulu |
10 lub 11 lutego 741 (9.15.9.11.5/6) |
| K’ahk’ Tiliw Chan Chaak Od 28 maja 693 (9.13.1.3.19) |
3 stycznia 688 (9.12.15.13.7) Syn K’ahk’ U ? Chan Chaak[19] i Wak Chanil Ajaw |
||
| Yax Mayuy Chan Chaak | |||
| K’ahk’ Yipiiy Chan Chaak Od 15 sierpnia 746 (9.15.15.3.16) |
|||
| K’ahk’ Ukalaw Chan Chaak Od 8 listopada 755 (9.16.4.10.18) |
|
? Syn K’ahk’ Tiliw Chan Chaak i Ix Unen Bahlam |
|
| Bat K’awiil | ? Syn K’ahk’ Ukalaw Chan Chaak |
||
| Itzamnaaj K’awiil Od 4 lutego 784 (9.17.13.4.3) |
|
13 marca 771 (9.17.0.2.12) Syn K’ahk’ Ukalaw Chan Chaak i Ix Shell Star |
|
| Waxaklajuun Ub’aah K’awiil Od 24 czerwca 814 (9.19.4.1.1) |
Palenque 
[edytuj | edytuj kod]
.png){kind=small}
| Ajaw i data panowania[20] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| K’uk’ Bahlam I Od 10 marca 431 (8.19.15.3.4) |
30 marca 397 (8.18.0.13.6) |
||
| Casper Od 9 sierpnia 435 (8.19.19.11.17) |
8 sierpnia 422 (8.19.6.8.8) |
||
| B’utz Aj Sak Chiik Od 28 lipca 487 (9.2.12.6.18) |
14 listopada 459 (9.1.4.5.0) |
||
| Ahkal Mo’ Nahb I 3 czerwca 501 (9.3.6.7.17) – 29 listopada 524 (9.4.10.4.17) |
5 lipca 465 (9.1.10.0.0) |
29 listopada 524 (9.4.10.4.17) | |
| K’an Joy Chitam I 6 lutego 529 (9.4.14.10.4) – 6 lutego 565 (9.6.11.0.16) |
3 maja 490 (9.2.15.3.8) |
6 lutego 565 (9.6.11.0.16) | |
| Ahkal Mo’ Nahb II 2 maja 565 ( 9.6.11.5.1) – 21 lipca 570 (9.6.16.10.7) |
3 września 523 (9.4.9.0.4) |
21 lipca 570 (9.6.16.10.7) | |
| Kan Bahlam I 6 kwietnia 572 (9.6.18.5.12) – 1 lutego 583 (9.7.9.5.5) |
18 września 524 (9.4.10.1.5) |
1 lutego 583 (9.7.9.5.5) | |
| Yohl Ik’nal 23 grudnia 583 (9.7.10.3.8) – 4 listopada 604 (9.8.11.6.12) |
4 listopada 604 (9.8.11.6.12) | ||
| Ajen Yohl Mat 1 stycznia 605 (9.8.11.9.10) – 8 sierpnia 612 (9.8.19.4.6) |
8 sierpnia 612 (9.8.19.4.6) | ||
| Muwaan Mat Od 19 października 612 (9.8.19.7.18) |
|||
| K’inich Janaab’ Pakal I Wielki 26 lipca 615 (9.9.2.4.8) – 28 sierpnia 683 (9.12.11.5.18) |
|
23 marca 603 (9.8.9.13.0) Syn K’an Mo’ Hix i Ix Sak K’uk |
28 sierpnia 683 (9.12.11.5.18) |
| K'inich Kan Bahlam II 7 stycznia 684 (9.12.11.12.10) – 16 lutego 702 (9.13.10.1.5) |
|
20 maja 635 (9.10.2.6.6) Syn K’inich Janaab’ Pakal i Ix Tz’akbu Ajaw |
16 lutego 702 (9.13.10.1.5) |
| K’inich K’an Joy Chitam II Od 30 maja 702 (9.13.10.6.8) |
|
2 listopada 644 (9.10.11.17.0) Syn K’inich Janaab’ Pakal i Ix Tz’akbu Ajaw |
|
| K’inich Ahkal Mo’ Nahb III Od 30 grudnia 721 (9.14.10.4.2) |
|
13 września 678 (9.12.6.5.8) Syn Tiwol Chan Mat i Ix Kinuw |
|
| K’inich Janaab Pakal II | 
|
||
| K’inich Kan Bahlam III | |||
| K’inich K’uk’ Bahlam II Od 4 marca 764 (9.16.13.0.7) |
? Syn K’inich Ahkal Mo’ Nahb III i Ix Men Nik |
||
| Janaab Pakal III Od 13 listopada 799 (9.18.9.4.4) |
Piedras Negras 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania[21] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Władca A | |||
| Władca B | |||
| Turtle Tooth | |||
| Władca C | |||
| K’inich Yo’nal Ahk I 14 listopada 603 (9.8.10.6.16) – 3 lutego 639 (9.10.6.2.1) |
|
3 lutego 639 (9.10.6.2.1) | |
| Władca 2 12 kwietnia 639 (9.10.6.5.9) – 15 listopada 686 (9.12.14.10.13) |
|
22 maja 626 (9.9.13.4.1) Syn K’inich Yo’nal Ahk I i Ix Bird Headdress |
15 listopada 686 (9.12.14.10.13) |
| K’inich Yo’nal Ahk II 2 stycznia 687 (9.12.14.13.1) – 729 |
|
29 grudnia 664 (9.11.12.7.2) Syn Władcy 2 i Ix White Bird |
729 |
| Władca 4 9 listopada 729 (9.14.18.3.13) – 26 listopada 757 (9.16.6.11.17) |
|
18 listopada 701 (9.13.9.14.15) |
26 listopadaa 757 (9.16.6.11.17) |
| Yo’nal Ahk III Od 10 marca 758 (9.16.6.17.1) |
|
||
| Ha’ K’in Xook Od 14 lutego 767 (9.16.16.0.4) |
|
||
| Władca 7 Od 31 maja 781 (9.17.10.9.4) |
|
7 kwietnia 750 (9.15.18.16.7) |
Quiriguá 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Tok Casper Od 8 września 426 (8.19.10.11.0) |
|||
| Tutuum Yohl K'inich | 
|
||
| Władca 3 | |||
| K’awiil Yopaat Od 18 kwietnia 553 (9.5.19.1.2) |
|||
| K’ahk’ Tiliw Chan Yopaat 29 grudnia 724 (9.14.13.4.17) – 27 lipca 785 (9.17.14.13.2) |
|
27 lipca 785 (9.17.14.13.2) | |
| Sky Xul Od 11 października 785 (9.17.14.16.18) |
|
||
| Jade Sky | 
|
Tikál 
[edytuj | edytuj kod]
.png){kind=small}
| Ajaw i data panowania[22] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Yax Ehb Xook | |||
| Foliated Bahlam | |||
| Animal Headdress | |||
| Sihyaj Chan K’awiil I | ? Syn Animal Headdress i Ix Skull |
||
| Unen Bahlam | |||
| K’inich Muwaan Jol | |||
| Chak Tok Ich’aak I Do 15 stycznia 378 (8.17.1.4.12) |
? Syn K’inich Muwaan Jol i Ix Bahlam Way |
15 stycznia 378 (8.17.1.4.12) | |
| Yax Nuun Ayiin I Od 12 września 379 (8.17.2.16.17) |
|
? Syn Spearthrower Owl |
|
| Sihyaj Chan K’awiil II 26 listopada 411 (8.18.15.11.0) – 3 lutego 456 (9.1.0.8.0) |
|
? Syn Yax Nuun Ayiin I i Lady K’inich |
3 lutego 456 (9.1.0.8.0) |
| K’an Chitam Od 22 sierpnia 458 (9.1.2.17.17) |
|
? Syn Sihyaj Chan K’awiil II i Ix Ahiin |
|
| Chak Tok Ich’aak II Do 24 lipca 508 (9.3.13.12.5) |
? Syn K’an Chitam i Ix Tzutz Nik |
24 lipca 508 (9.3.13.12.5) | |
| Pani z Tikal Od 19 kwietnia 511 (9.3.16.8.4) |
1 września 504 (9.3.9.13.3) |
||
| Kaloomte Bahlam | 
|
||
| Bird Claw | |||
| Wak Chan K’awiil | ? Syn Chak Tok Ich’aak II i Ix Hand |
||
| Animal Skull | ? Syn Fire Cross i Ix Hand Sky |
||
| Władca 23 | |||
| Władca 24 | |||
| Nuun Ujol Chaak | |||
| Jasaw Chan Kʼawiil I Od 3 maja 682 (9.12.9.17.16) |
|
? Syn Nuun Ujol Chaak i Ix Jaguar Seat |
|
| Yikʼin Chan Kʼawiil Od 8 grudnia 734 (9.15.3.6.8) |
|
? Syn Jasaw Chan Kʼawiil I i Ix Lachan Unen Mo’ |
|
| Władca 28 | ? Syn Yikʼin Chan Kʼawiil |
||
| Yax Nuun Ayiin II Od 25 grudnia 768 (9.16.17.16.4) |
|
? Syn Yikʼin Chan Kʼawiil |
|
| Nuun Ujol K’inich | |||
| Dark Sun | |||
| Jewel K'awiil | |||
| Jasaw Chan Kʼawiil II | 
|
Toniná 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Władca 1 | |||
| Chak Bolon Chaak | |||
| K’inich Muhk[23] | |||
| K’inich Sanaw Bahlam Yaxuun Tihl[23] | 
|
||
| K’inich Bahlam Chapaat Od stycznia 615 (9.9.1.13.11) |
13 kwietnia 607 (9.8.12.14.17) |
||
| Władca 2 Od 20 sierpnia 668 (9.11.16.0.1) |
|||
| K’inich Baaknal Chaak Od 16 czerwca 688 (9.12.16.3.12) |
23 grudnia 652 (9.11.0.3.13) |
||
| Władca 4 Od 24 listopada 708 (9.13.16.16.18) |
12 września 706 (9.13.14.12.14) |
||
| K’inich Ich’aak Chapaat Od 15 listopada 723 (9.14.12.2.7) |
11 stycznia 709 (9.13.17.1.6) |
||
| K’inich Tuun Chapaat | |||
| Władca 7[24] | |||
| Władca 8 | 6 lipca 756 (9.16.5.4.9) |
||
| Uh Chapaat | |||
| Władca 10 |
Yaxchilán 
[edytuj | edytuj kod]
| Ajaw i data panowania[25] | Zdjęcie | Data urodzenia | Data śmierci |
|---|---|---|---|
| Yopaat Bahlam I | |||
| Itzamnaaj Bahlam I | |||
| Yaxuun Bahlam I | |||
| Yax Deer-Antler Skull | |||
| Władca 5 | |||
| K’inich Tatbu Skull I | |||
| Moon Skull | |||
| Yaxuun Bahlam II | |||
| Knot-eye Bahlam I | ? Syn Yaxuun Bahlam II |
||
| K’inich Tatbu Skull II Od 11 lutego 526 (9.4.11.8.16) |
? Syn Yaxuun Bahlam II i Ix Chuwen |
||
| Knot-eye Bahlam II | |||
| Itzamnaaj Bahlam II | |||
| K’inich Tatbu Skull III | |||
| Yaxuun Bahlam III Od 15 września 629 (9.9.16.10.13) |
|
? Syn K’inich Tatbu Skull III |
|
| Itzamnaaj Bahlam III 20 października 681 (9.12.9.8.1) - 15 czerwca 742 (9.15.10.17.14) |
|
? Syn Yaxuun Bahlam III i Ix Pakal |
15 czerwca 742 (9.15.10.17.14) |
| Yopaat Bahlam II | |||
| Yaxuun Bahlam IV Od 29 kwietnia 752 (9.16.1.0.0) |
|
23 sierpnia 709 (9.13.17.12.10) Syn Itzamnaaj Bahlam III i Ix Uh Chan |
|
| Itzamnaaj Bahlam IV | ? Syn Yaxuun Bahlam IV i Ix Chak Joloom |
||
| K’inich Tatbu Skull IV | ? Syn Itzamnaaj Bahlam IV i Ix Ch’ab Ajaw |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Coe 2005 ↓, s. 113.
- ↑ FAMSI - John Montgomery, Dictionary of Maya Hieroglyphs [online], research.famsi.org [dostęp 2024-02-16].
- ↑ Coe 2005 ↓, s. 144.
- ↑ Coe 2005 ↓, s. 171.
- ↑ Los Gobernantes de Caracol [online], www.mesoweb.com [dostęp 2023-07-10] (hiszp.).
- ↑ a b Christophe Helmke, Sergei Vepretskii. Reading the Regnal Names of Rulers III and V of Caracol, Belize. „The PARI Journal”. XXII, s. 1–24, 2022. ISSN 1531-5398. (ang.).
- ↑ a b Christophe Helmke; Jaime J. Awe: Death Becomes Her: An Analysis of Panel 3, Xunantunich, Belize. mesoweb.com. [dostęp 2023-08-09]. (ang.).
- ↑ David Stuart: Notes on Accession Dates in the Inscriptions of Coba. mesoweb.com. [dostęp 2023-11-20]. (ang.).
- ↑ María José Con Uribe; Octavio Quetzalcóatl Esparza Olguín: Recovered History: Stela 11 of Coba. mesoweb.com. (ang.).
- ↑ Identificados 14 gobernantes de la ciudad maya de Cobá. nationalgeographic.com.es. [dostęp 2023-11-20]. (hiszp.).
- ↑ David Stuart, The Origin of Copan’s Founder [online], Maya Decipherment, 25 czerwca 2007 [dostęp 2024-02-17] (ang.).
- ↑ Los Gobernantes de Dos Pilas [online], www.mesoweb.com [dostęp 2023-07-10] (hiszp.).
- ↑ Simon Martin; Dmitri Beliaev: K’ahk’ Ti’ Ch’ich’: A New Snake King from the Early Classic Period. mesoweb.com. [dostęp 2023-05-30]. (ang.).
- ↑ Christophe Helmke; Jaime J. Awe: Sharper than a Serpent’s Tooth: A Tale of the Snake-head Dynasty as Recounted on Xunantunich Panel 4. mesoweb.com. [dostęp 2023-08-09]. (ang.).
- ↑ a b David Stuart; Marcello A. Canuto; Tomás Barrientos Q.; Jocelyne Ponce, and Joanne Baron: Death of the Defeated: New Historical Data on Block 4 of La Corona’s Hieroglyphic Stairway 2. mesoweb.com. (ang.).
- ↑ Robert J. Sharer, Loa P. Traxler: The Ancient Maya, 6th Edition. Stanford University Press, 2006, s. 380-383. ISBN 978-0-8047-4817-9.
- ↑ The PARI Journal, Volume VII, No.4, Spring 2007. mesoweb.com.
- ↑ Simon Martin, Ancient Maya Politics: A Political Anthropology of the Classic Period 150–900 CE, Cambridge University Press, New York, 2020, s. 245.
- ↑ S. Martin i inni, La Estela 46 de Naranjo Sa’al, Petén, Guatemala: hallazgo y texto jeroglífico, „XXX Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, Guatemala City.”, 2017.
- ↑ Joel Skidmore: The Rulers of Palenque. mesoweb.com. [dostęp 2023-06-05]. (ang.).
- ↑ Los gobernantes de Piedras Negras [online], www.mesoweb.com [dostęp 2023-07-10] (hiszp.).
- ↑ Los Gobernantes de Tikal [online], www.mesoweb.com [dostęp 2023-07-27] (hiszp.).
- ↑ a b Ángel A. Sánchez Gamboa, Guido Krempel, Dmitri Beliaev. New Evidence of K’inich Muhk, A Tonina Lord from the End of the Sixth Century. „The PARI Journal”. XXIII, s. 1–24, 2022. ISSN 1531-5398. (ang.).
- ↑ Robert J. Sharer, Loa P. Traxler: The Ancient Maya, 6th Edition. Stanford University Press, 2006, s. 475. ISBN 978-0-8047-4817-9.
- ↑ Los gobernantes de Yaxchilán [online], www.mesoweb.com [dostęp 2023-08-02] (hiszp.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michael D. Coe, The Maya, wyd. 7, New York: Thames and Hudson, 2005, ISBN 0-500-28505-5, OCLC 58673487 [dostęp 2019-07-01].
- Inga E. Calvin: Maya Royal Dynasties. famsi.org. [dostęp 2023-05-30]. (ang.).