Władysława Martynowicz

Władysława Maria Martynowicz

Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1892 Warszawa
Data i miejsce śmierci	11 kwietnia 1958 Wyrozęby
Stopień instruktorski	harcmistrz
Data przyrzeczenia harcerskiego	1918
Mianowanie instruktorskie	15 grudnia 1920
Organizacja harcerska	Związek Harcerstwa Polskiego
Komendantka Warszawskiej Chorągwi Harcerek
Okres sprawowania	od 1927 do 1931
Odznaczenia

Władysława Maria Martynowicz (ur. 27 czerwca 1892 w Warszawie, zm. 11 kwietnia 1958 w Wyrozębach) – polska nauczycielka, pedagog, harcmistrzyni, komendantka Warszawskiej Komendy Harcerek ZHP.

Życiorys

Po ukończeniu w 1910 roku szkoły średniej przy ul. Brackiej w Warszawie, w 1911 roku zdała egzamin upoważniający ją do nauczania języka polskiego. W 1911 roku wyjechała do Lwowa, gdzie była zastępczynią drużynowej III Lwowskiej Drużyny im. Platerówny. Po powrocie do Warszawy w latach 1912–1914 studiowała polonistykę, historię i pedagogikę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie nauki w szkole i w czasie studiów należała do młodzieżowych organizacji niepodległościowych: Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” – „Pet” (w „Pecie” była wychowawczynią m.in. Tomasza Piskorskiego), Organizacji Młodzieży Narodowej i Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Po wybuchu I wojny światowej zgłosiła się do pomocy Legionom. Objęła dział mundurowy w intendenturze wojskowej oraz obsługę poczty frontowej.

Od 1915 roku uczyła w warszawskich szkołach średnich. W 1917 roku ponownie podjęła studia, tym razem na Wolnej Wszechnicy Polskiej i w 1922 roku uzyskała dyplom z historii i archeologii.

Kontynuowała swoje zaangażowanie w harcerstwie. W Prywatnym Gimnazjum Żeńskim R. Gaczeńskiej i E. Kasprowskiej przy ul. Chłodnej 15 w Warszawie (gdzie pracowała jako nauczycielka), założyła 25 Drużynę Harcerską im. Klaudyny Potockiej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej kierowała Działem Harcerskim w Biurze Pomocy Żołnierzom. Po wojnie, pracując w Państwowym Seminarium Nauczycielskim im. Elizy Orzeszkowej opiekowała się działającą tam 7 WŻDH.

W 1921 roku została wybrana do Naczelnej Rady Harcerskiej. Przez wiele lat prowadziła Wydział Programowy Głównej Kwatery Żeńskiej. W 1926 roku została powołana przez NRH do Komisji Zasad Ideologii Obywatelskiej. W tymże roku została wybrana komendantką Warszawskiej Chorągwi Harcerek. W 1929 roku była członkinią Komisji Przebudowy ZHP, a w 1930 roku – członkinią Komisji Statutowej ZHP. W latach 1932–1935 była członkinią Zarządu Oddziału Warszawskiego ZHP, a do wybuchu wojny – członkinią NRH.

W latach 1934–1935 pracowała jako instruktorka ds. harcerstwa w Kuratorium Warszawskiego Okręgu Szkolnego. W latach 1935–1937 była instruktorka historii w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Wykładała także na WWP.

Od września 1939 roku, zastępując ranną dyrektorkę, kierowała Liceum Pedagogicznym im. Elizy Orzeszkowej, a po zamknięciu szkół średnich przez Niemców w listopadzie 1939 roku zaczęła organizować tajne nauczanie. Po wojnie pracowała w tymże Liceum Pedagogicznym, a później przez 3 lata – w Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. Od 1952 roku pracowała w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)
• Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie)
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)
• Odznaka XXV-lecia ZHP

Życie prywatne

Władysława Martynowicz była córką Aleksandra, urzędnika, i Natalii z Hartmanów. Miała siostrę Aleksandrę, malarkę i nauczycielkę rysunków, w latach 1921–1926 drużynową 17 WŻDH przy szkole powszechnej nr 25 przy ul. Złotej w Warszawie.

Nie założyła rodziny.

Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 154c-2-22).

Bibliografia

• Zofia Dłużewska-Kańska: Martynowicz Władysława Maria. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 20. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975, s. 87–88.
• Wanda Czarnota: Martynowiczówna Władysława. W: Janusz Wojtycza (red.): Harcerski Słownik Biograficzny. T. 2. Warszawa: Muzeum Harcerstwa i Marron Edition, 2008, s. 138–140. ISBN 978-83-923571-3-1.