Władysław Zych (paleontolog)

Władysław Zych
	; Władysław Zych (w 1921 r. - czas wojny polsko-bolszewickiej)
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1899 ; Buczacz
Data i miejsce śmierci	22 maja 1981 ; Chepstow
	profesor, doktor habilitowany
	Specjalność: paleontolog
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Doktorat	1926 ; Uniwersytet Lwowski
Habilitacja	1937
Profesura	1940
Uczelnia/Instytut/Instytucja
	Odznaczenia

Władysław Zych (ur. 5 czerwca 1899 w Buczaczu, zm. 22 maja 1981 w Chepstow) – polski paleontolog i geolog, profesor, żołnierz AK, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

Życiorys

Urodził się 5 czerwca 1899 w Buczaczu^[1]. Jego ojcem był Franciszek Zych, polski nauczyciel, dyrektor Buczackiego gimnazium. Matką była Maria Zofia (względnie Zofia^[2]) z domu Schutt (1868–1952)^[3], członkini buczackiego oddziału Ligi Pomocy Przemysłowej^[2]. Rodzice mieli troje dzieci^[3].

Uczęszczał do szkoły powszechnej i do gimnazjum w mieście rodzinnym^[2]. Absolwent Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie także obronił doktorat z filozofii w 1926 oraz pracował jako asystent paleontolog. Był docentem na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie^[1]. Habilitację uzyskał w 1937, a tytuł profesora w 1940. Głównym tematem badawczym Zycha były dewońskie ryby pancerne i bezżuchwowce, które badał na Podolu.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył na froncie jako ochotnik, potem również jako ochotnik walczył w III powstaniu śląskim, gdzie został ranny. W Wojsku Polskim został awansowany na stopień porucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z 1 września 1922^[4]. Po wybuchu II wojny światowej działał w podziemiu (pseudonimy: Szary, Dr Falko, Marian Czerkawski) i był przedstawicielem Delegatury Rządu RP na obszar lwowski. Działał w komendzie ZWZ we Lwowie^[1]. W 1943 został aresztowany przez Niemców i wysłany do obozu Auschwitz-Birkenau, a następnie do Dachau, w którym przebywał do końca wojny.

Po wojnie nie wrócił do zawodu z powodu utraty zdrowia w obozach. Pozostał na emigracji, mieszkał w Walii, w Hereford, gdzie był wychowawcą młodzieży, działał w polskim harcerstwie, prowadząc stanicę^[1].

Zmarł 22 maja 1981 w szpitalu w Chepstow^[1]. Został pochowany na cmentarzu w Hereford.

Publikacje

Old-Red podolski. Prace PIG, 1927, 2 (1)
Fauna ryb dewonu i downtonu Podola. Pteraspidomorphii: Heterostraci. 1931, Lwów.
Cephalaspis kozlowskii n.sp. z downtonu Podola. Arch. nauk, 9, 1936.

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (15 marca 1939)^[5]
Śląski Krzyż Powstańczy
Złoty Krzyż Rycerski I klasy Orderu Wazów (Szwecja)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 41, s. 100, Czerwiec 1981. Koło Lwowian w Londynie.
↑ ^a ^b ^c Stanisława Puchała. Gimnazjum w Buczaczu. „Cracovia Leopolis”.
↑ ^a ^b Pałaszewska, s. 347.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934, s. 260, 961.
↑ M.P. z 1939 r. nr 65, poz. 130 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

Henryk Makowski. Władysław Zych (1899–1981). „Przegląd Geologiczny”. 3, 1982.
Mirosława Pałaszewska: Pamiętniki po Władysławie Zychu. „Niepodległość i Pamięć”. 24, s. 347–362, 2006.

Linki zewnętrzne

Zych, Władysław na str. Polska podziemna.

[BKL81-1] Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 41, s. 100, Czerwiec 1981. Koło Lwowian w Londynie.

[SP_1-2] Stanisława Puchała. Gimnazjum w Buczaczu. „Cracovia Leopolis”.

[MP_347-3] Pałaszewska, s. 347.

[4] Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934, s. 260, 961.

[5] M.P. z 1939 r. nr 65, poz. 130 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]