Wacław Białowarczuk
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Wacław Białowarczuk (ur. 17 kwietnia 1913 w Ciechanowcu) – polski nauczyciel „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z Ciechanowca. W latach 1934-1939 był nauczycielem w szkole podstawowej w Tykocinie, gdzie zetknął się m.in. z dziećmi żydowskimi[1].
W trakcie II wojny światowej przebywał w Tykocinie. Miasteczko zostało początkowo zajęte przez Armię Czerwoną i okupowane przez Związek Sowiecki. Białowarczuk był świadkiem współpracy miejscowych Żydów z okupantem. Po wkroczeniu Niemców doszło do pogromu ludności żydowskiej. Białowarczuk w tym czasie pracował jako kierownik sklepu detalicznego, współpracował też z Armią Krajową[1][2].
Wiosną 1944 r. zaopiekował się wraz z małżonką, Lucyną, dziewczynką żydowską - Marysią Kaufman. Było to o tyle kłopotliwe, że samemu nie mając dzieci, musiało to wzbudzać podejrzenia Niemców. Matka Marysi została podczas łapanki zaaresztowana i wywieziona do Ravensbrück. Dzięki wsparciu Białowarczuka, dziewczynka przeżyła wojnę, a po jej zakończeniu spotkała się z powrotem z matką, której udało się przetrwać okres uwięzienia w niemieckim obozie[2][3][4].
Pamiątki po Wacławie Białowarczuku są przechowywane w Muzeum w Tykocinie - Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku[5].
Wspomnienia Wacława Białowarczuka wydał Instytut Pamięci Narodowej ("Biuletyn IPN" nr 1-2/2006)[6].
1 października 1980 r. Instytut Jad Waszem uhonorował Wacława Białowarczuka medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wacław Białowarczuk, USHMM.org
- ↑ a b c Wacław Białowarczuk, Instytut Yad Vashem
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej- Białystok, Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – Białystok, 24 marca 2021 [online], Instytut Pamięci Narodowej - Białystok [dostęp 2023-07-30] (pol.).
- ↑ Tykocin [online], Życie za życie [dostęp 2023-07-30] (pol.).
- ↑ Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką - Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum [dostęp 2023-07-30] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, „Biuletyn IPN” nr 1-2/2006 [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-08-01] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009