Przejdź do zawartości

Wacław Białowarczuk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wacław Białowarczuk
Data i miejsce urodzenia

17 kwietnia 1913
Ciechanowiec

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Odznaczenia
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Wacław Białowarczuk (ur. 17 kwietnia 1913 w Ciechanowcu) – polski nauczyciel „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z Ciechanowca. W latach 1934–1939 był nauczycielem w szkole podstawowej w Tykocinie, gdzie zetknął się m.in. z dziećmi żydowskimi[1].

W trakcie II wojny światowej przebywał w Tykocinie. Miasteczko zostało początkowo zajęte przez Armię Czerwoną i okupowane przez Związek Sowiecki. Białowarczuk był świadkiem współpracy miejscowych Żydów z okupantem. Po wkroczeniu Niemców doszło do pogromu ludności żydowskiej. Białowarczuk w tym czasie pracował jako kierownik sklepu detalicznego, współpracował też z Armią Krajową[1][2].

Wiosną 1944 r. zaopiekował się wraz z małżonką, Lucyną, dziewczynką żydowską - Marysią Kaufman. Było to o tyle kłopotliwe, że samemu nie mając dzieci, musiało to wzbudzać podejrzenia Niemców. Matka Marysi została podczas łapanki zaaresztowana i wywieziona do Ravensbrück. Dzięki wsparciu Białowarczuka, dziewczynka przeżyła wojnę, a po jej zakończeniu spotkała się z powrotem z matką, której udało się przetrwać okres uwięzienia w niemieckim obozie[2][3][4].

Pamiątki po Wacławie Białowarczuku są przechowywane w Muzeum w Tykocinie - Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku[5].

Wspomnienia Wacława Białowarczuka wydał Instytut Pamięci Narodowej ("Biuletyn IPN" nr 1-2/2006)[6].

1 października 1980 r. Instytut Jad Waszem uhonorował Wacława Białowarczuka medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Wacław Białowarczuk, USHMM.org
  2. a b c Wacław Białowarczuk, Instytut Yad Vashem
  3. Instytut Pamięci Narodowej- Białystok, Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – Białystok, 24 marca 2021 [online], Instytut Pamięci Narodowej - Białystok [dostęp 2023-07-30] (pol.).
  4. Tykocin [online], Życie za życie [dostęp 2023-07-30] (pol.).
  5. Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką - Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum [dostęp 2023-07-30] (pol.).
  6. Instytut Pamięci Narodowej, „Biuletyn IPN” nr 1-2/2006 [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-08-01] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009