Wełnianeczka
 Wełnianeczka darniowa | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
wełnianeczka |
| Nazwa systematyczna | |
| Trichophorum Persoon Syn. Pl. 1: 69. 1 Apr-15 Jun 1805[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
T. alpinum (Linnaeus) Persoon (Eriophorum alpinum Linnaeus) | |
Wełnianeczka (Trichophorum L.) – rodzaj roślin z rodziny ciborowatych (Cyperaceae). Należy do niego 10[4]–21[5] gatunków. Zasięg obejmuje obszary okołobiegunowe na półkuli północnej, sięgając do strefy klimatu umiarkowanego oraz pasm górskich w południowo-wschodniej Azji i Andów na kontynentach amerykańskich[4]. W Polsce występują dwa gatunki: wełnianeczka alpejska T. alpinum i wełnianeczka darniowa T. cespitosum[6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Właściwa nazwa tego rodzaju była przedmiotem długotrwałej debaty naukowej. Argumenty za zachowaniem nazwy Trichophorum Persoon z typem nomenklatorycznym w postaci T. alpinum (Linnaeus) Persoon zostały zaprezentowane i przyjęte w Kodeksie nomenklatorycznym w końcu lat 80. XX wieku. Wcześniej proponowano wyłączenie T. alpinum i T. pumilum (Vahl) Schinz & Thellung w odrębny rodzaj Eriophorella (J. Holub 1984), ale wskazane różnice uznano za niewystarczająco uzasadnione dla wydzielania takiego rodzaju. W latach 80. i 90. XX wieku wykazano także, że nazwa Baeothryon Ehrhart ex A. Dietrich rozważana wówczas jako synonim dla Trichophorum jest właściwą nazwą sekcji w obrębie rodzaju ponikło (Eleocharis R. Brown)[4]. Mimo to w krytycznej liście roślin naczyniowych Polski jeszcze w 2020 roku rodzaj wymieniony został pod nazwą Baeothryon[6].
Adupla Bosc ex A. L. Jussieu in F. Cuvier, Mariscus J. Gaertner, Melanoschoenos Séguier, Eriophorella J. Holub
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaj należy do rodziny ciborowatych (Cyperaceae) z rzędu wiechlinowców (Poales) stanowiącego jeden z kladów jednoliściennych (monocots)[2]. W obrębie rodziny należy do plemienia Scirpeae w obrębie podrodziny Cyperoideae[7].
- Wykaz gatunków[5]
- Trichophorum alpinum (L.) Pers. – wełnianeczka alpejska
- Trichophorum analecta (Beetle) Lév.-Bourret & J.R.Starr
- Trichophorum cespitosum (L.) Hartm. – wełnianeczka darniowa
- Trichophorum clementis (M.E.Jones) S.G.Sm.
- Trichophorum clintonii (A.Gray) S.G.Sm.
- Trichophorum coahuilense (Svenson) Lév.-Bourret & J.R.Starr
- Trichophorum dioicum (Y.N.Lee & Y.C.Oh) J.Jung & H.K.Choi
- Trichophorum distigmaticum (Kük.) T.V.Egorova
- Trichophorum dolichocarpum Zakirov
- Trichophorum evadens (C.D.Adams) Lév.-Bourret & J.R.Starr
- Trichophorum filipes (C.B.Clarke) Lév.-Bourret & J.R.Starr
- Trichophorum inversum (Dhooge & Goetgh.) Lév.-Bourret & J.R.Starr
- Trichophorum mattfeldianum (Kük.) S.Yun Liang
- Trichophorum planifolium (Spreng.) Palla
- Trichophorum pumilum (Vahl) Schinz & Thell.
- Trichophorum rigidum (Steud.) Goetgh., Muasya & D.A.Simpson
- Trichophorum scabriculme (Beetle) J.R.Starr, Lév.-Bourret & B.A.Ford
- Trichophorum schansiense Hand.-Mazz.
- Trichophorum subcapitatum (Thwaites & Hook.) D.A.Simpson
- Trichophorum tepaliferum (T.Koyama & Guagl.) Lév.-Bourret & J.R.Starr
- Trichophorum uniflorum (Trautv.) Karav.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-18] (ang.).
- ↑ a b Trichophorum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2010-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c William J. Crins: Trichophorum. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-11-18]. (ang.).
- ↑ a b Trichophorum Pers.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-13].
- ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 40, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ M. Muasya, D. Simpson, G. Verboom, P. Goetghebeur, R. Naczi, M. Chase, E. Smets: Phylogeny of Cyperaceae Based on DNA Sequence Data: Current Progress and Future Prospects. [w:] Bot. Rev. 75 [on-line]. 2009. s. 2–21. [dostęp 2010-11-18]. (ang.).