Widliczka ostrozębna

Widliczka ostrozębna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Klasa	widłaki
Rząd	widliczkowce
Rodzina	widliczkowate
Rodzaj	widliczka
Gatunek	widliczka ostrozębna
	Nazwa systematyczna
	Selaginella selaginoides (L.) P. Beauv. ex Schrank & Mart.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Widliczka ostrozębna (Selaginella selaginoides) – gatunek należący do rodziny widliczkowatych. Jest jednym z ok. 700 gatunków z rodzaju widliczka i zarazem jedynym współczesnym przedstawicielem tego rodzaju we florze polskiej. W Polsce występuje wyłącznie w wyższych partiach Sudetów (Góry Izerskie i Karkonosze) i Karpat Zachodnich, gdzie jest gatunkiem dość częstym.

Morfologia

Pokrój: Drobna roślina o wysokości 5–10 cm tworząca niewielkie, gęste darnie.
Pędy: Promieniste, rozgałęzione i zróżnicowane na pędy czołgające się, oraz pędy wzniesione.
Liście: Skrętoległe, lancetowate, ostro zakończone. Mają długość 3–4 mm i szerokość 0,6–0,8 mm, jeden nerw środkowy, a na brzusznej stronie drobny języczek. Charakterystyczną cechą taksonomiczną jest występowanie na brzegach liści ząbków.
Kłos zarodnionośny: Słabo wyróżniający się, znajduje się na szczycie pędów wzniesionych. Liście zarodniowe są dłuższe od liści płonnych, mają żółtozieloną barwę i są mocniej ząbkowane. Zarodnie wyrastają w kątach liści. Zarodnie dolne zawierające 4 makrospory są większe i mają bladożółty kolor. Zarodnie górne z licznymi mikrosporangiami są mniejsze, ciemnobrązowe i mają nerkowaty kształt.
Przedrośle: Bardzo silnie zredukowane i zróżnicowane na męskie z plemniami i żeńskie z rodniami.

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina. Zarodniki dojrzewają od lipca do sierpnia.
Siedlisko: Trawiaste półki skalne, upłazy, brzegi potoków. W górach występuje po piętro alpejskie.
Fitosocjologia: Gatunek charakterystyczny dla zespołu Festuca versicoloris-Seslerietum.

Zagrożenie i ochrona

W Polsce gatunek jest objęty od 2014 roku częściową ochroną gatunkową^[3]. Zakazy dotyczą także gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej. W latach 2004–2014 podlegał ochronie ścisłej^[4]. Generalnie nie jest zagrożony. Duża część jego stanowisk znajduje się w parkach narodowych: babiogórskim, karkonoskim, pienińskim i tatrzańskim.

Przypisy

↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).

Bibliografia

Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[ppgI-1] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[ruggiero-2] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[rozp2014-3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).

[rozp2004-4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).

[1]

[2]

[3]

[4]