Wielka Synagoga w Stawiskach
53°22′48″N 22°09′07″E/53,380000 22,152000 synagoga | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Budulec |
murowana |
| Data budowy | |
| Data likwidacji | |
| Tradycja |
ortodoksyjna |
| Obecnie |
remiza strażacka i gminny ośrodek kultury |
Położenie na mapie Stawisk  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolneńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Stawiski  | |
| 53°22′48″N 22°09′07″E/53,380000 22,152000
| |
Wielka Synagoga w Stawiskach – zbudowana w 1739 w południowo-zachodniej części miasta. Murowany, dwukondygnacyjny budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta z małymi dobudówkami. Ściany zewnętrzne gładkie z gzymsem kordonowym na wysokości parapetów okien sali modlitw. Na piętrze znajdowały się półokrągło zakończone okna po trzy w ścianach bocznych , dwa w ścianie wschodniej. W ścianie zachodniej znajdowało się pięć takich okien nad sienią doświetlających babiniec. Nad wejściem głównym znajdował się trójkątny fronton. Budynek przekryto dachem mansardowym kryty dachówką[1].
Sala główna zbliżona do kwadratu, dziewięciopolowa o równych polach. Wewnątrz cztery kwadratowe słupy, połączone ze sobą i przyściennymi pilastrami arkadami o podwyższonych u nasady pełnych łukach. Pola pomiędzy arkadami przekrywał płaski drewniany strop kasetonowy. Pole środkowe, nad ośmioboczną bimą otoczoną balustradą z toczonych tralek posiadało sklepienie żaglaste. W głównej sali modlitewnej znajdował się bogato rzeźbiony Aron ha-kodesz[1].
Aron ha-kodesz umieszczony na ścianie wschodniej wypełniał całą ścianę między pilastrami. Wykonany z drewna, polichromowany, trzykondygnacyjny z nadstawą. Strukturę architektoniczną tworzyły bliźniacze kolumienki w dolnej kondygnacji, a na wyższych pojedyncze. Nad szafą na rodały Tablice Przykazań[1].
Podczas drugiej wojny światowej, w 1942 hitlerowcy doszczętnie zniszczyli synagogę. Po wojnie na miejscu synagogi zbudowano budynek remizy strażackiej oraz gminny ośrodek kultury[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Maria Piechotka i Kazimierz Piechotka: Bramy Nieba Bóżnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata i Muzeum Historii Żydów Polskich POLINWarszawa, 2017, s. 444-445, język polski, ISBN 978-83-942344-2-3
- ↑ Synagoga w Jarocinie (ul. Mała). www.jewishbialystok.pl. [dostęp 2022-11-18].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Synagoga w Stawiskach na portalu Wirtualny Sztetl