Wielkanoc (Tyniec)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
260 m n.p.m. |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°00′57,3″N 19°48′51,0″E/50,015917 19,814167
| |
Wielkanoc (260 m) – wzgórze w Tyńcu w Krakowie. Pod względem administracyjnym należy do Dzielnicy VIII Dębniki[1]. Pod względem geograficznym należy do Wzgórz Tynieckich na Pomoście Krakowskim w obrębie makroregionu Bramy Krakowskiej. Wzgórza te włączone zostały w obszar Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego[2]. Na wzgórzu Wielkanoc utworzono użytek ekologiczny o nazwie Uroczysko Wielkanoc, obejmujący obszar o powierzchni 7 ha na szczycie i północnych zboczach wzgórza[3].
Nazwa wzgórza pochodzi stąd, że gdy w okresie Świąt Wielkanocnych świtem stanie się w środku wsi (czyli na skrzyżowaniu ulic: Benedyktyńskiej, Bogucianka i Obrony Tyńca), wówczas słońce wschodzi nad tym wzgórzem[3].
Jest to niewielkie, ale dobrze wyodrębnione wzgórze, wznoszące się pomiędzy ulicami: Bolesława Śmiałego, Szczygielskiego i Zagórze. Jest porośnięte lasem, w którym znajdują się 4 nieczynne kamieniołomy[4]. Utworzono na nim użytek ekologiczny o nazwie Uroczysko Wielkanoc. Wzgórze jest miejscem rekreacji, spacerów i uprawiania sportów. Szczyt jest trawiasty, dzięki temu rozciąga się z niego szeroka panorama widokowa na Tyniec, Pasmo Sowińca, Kraków i Wzgórza Tynieckie[3]. Biegnie przez niego znakowany szlak turystyczny[1].
Całe wzgórze zbudowane jest z wapieni pochodzących z okresu górnej jury. Dzięki odsłonięciom skał w dawnych kamieniołomach można tutaj prześledzić geologię wzgórza. W północnej części wzgórza wapienie są uławicone i zawierają krzemienie, w południowej nieuławicone i bez krzemieni. Obydwa rodzaje wapieni można zaobserwować szczególnie w kamieniołomie we wschodniej części wzgórza. W środkowej części tego kamieniołomu jest niewielki i częściowo już zarośnięty lej wypełniony gliną, piaskiem i żwirem. Jest on pochodzenia krasowego, dawniej miał średnicę 6 m i głębokość 5 m, ale podczas eksploatacji wapieni uległ zmniejszeniu. Można tu zaobserwować stopniowe przechodzenie wapienia nieuławiconego w uławicony. W południowej części ściany leja występuje wapień skalisty nieuławicony, który ku północy zaczyna stopniowo przechodzić w wapień uławicony o grubości warstw 0,8-1,2 m. Występują tu kuliste i przypłaszczone, brunatne lub szarobrunatne krzemienie. Takie stopniowe przejście między dwoma rodzajami wapieni występują jeszcze tylko w kamieniołomie w Piekarach[5].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
zielona pętla z opactwa benedyktynów w Tyńcu przez Wielkanoc, Kowadzę, Dużą Kowodrzę, rezerwat Skołczanka, Ostrą Górę, Grodzisko i dalej brzegiem Wisły, aż do opactwa benedyktynów. Długość około 8 km[1].
-
Kamieniołom -
Na szczycie Wielkanocy -
Kamieniołom -
Kamieniolom
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Okolice Krakowa. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2008. ISBN 978-83-89165-99-2.
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ a b c Zbigniew Sikora, Miłosz Podwika. Szlak lasów miejskich Krakowa. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej – Miasto Kraków [on-line]. 2017-03-31. [dostęp 2017-11-16].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2017-04-08].
- ↑ Wielkanoc. Geotyda. [dostęp 2017-04-08].
