Wielki Wierch (Połonina Borżawska)

Wielki Wierch

Великий Верх

Widok na szczyt z podejścia od strony północnej
Państwo	Ukraina
Obwód	zakarpacki
Położenie	Rejon mukaczewski
Pasmo	Połonina Borżawa, Karpaty
Wysokość	1598 m n.p.m.
Wybitność	146 m
Położenie na mapie obwodu zakarpackiego Wielki Wierch
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich Wielki Wierch
48°38′49,866″N 23°13′46,492″E

Punkt triangulacyjny na Wielkim Wierchu

Widok na Borżawę z Wyhorlatu na Słowacji. Najwyższy, po prawej to Stoj, z lewej, nieco niższy widoczny Wielki Wierch

Wielki Wierch (ukr. Великий Верх, Wełykyj Werch) – szczyt na Ukrainie, położony w paśmie Połoniny Borżawskiej, 8 km na południe od miejscowości Wołowiec. Ze szczytu rozciąga widok na Karpaty Wschodnie.

Topografia

Szczyt znajduje się w północnej części pasma Połoniny Borżawskiej, około 26 km na południowy wschód od Pikuja (1408 m n.p.m.) w Bieszczadach i 40 km na północny zachód od Negrowca (1709 m n.p.m.) w Gorganach. W bezpośrednim sąsiedztwie góry znajduje się Płaj (1331 m n.p.m.) na północnym zachodzie, za nim Temnatyk (1344 m n.p.m.), na północnym wschodzie grzbiet obniża się przez Riapecką (1210 m n.p.m.) do Przełęczy Wołowieckej (731 m n.p.m.), od strony południowej przez ponad 30 km ciągnie się długi grzbiet Borżawy, najbliżej znajduje się Hymba (1491 m n.p.m.), a za nią Magura Żydowska (1517 m n.p.m.), z kolei na południowy zachód grzbiet ciągnie się przez mało wybitne wzniesienia do Stoja (1681 m n.p.m.). Przewyższenie szczytu względem otaczających dolin sięga 1200 metrów. Na zachodnich zboczach, na wysokości 1200 m n.p.m. swoje źródło ma potok Osa i jego niewielki dopływ Kobza; Osa pokonuje 5 km na zachód do swojego ujścia w rzece Wyczy, przepływając ze źródła w dół ponad 800 metrów. Z północnych stoków wypływa potok Huklywczyk, na wschodzie Płoszanka, z kolei na południu swój bieg zaczyna Wielki Żwir, dopływ Borżawy.

Przyroda

Wielki Wierch pokryty jest rozległą połoniną, poniżej 1100 m n.p.m. zarastają lasy. Górne partie szczytowe połoniny nie są chronione, natomiast od strony zachodniej, poniżej górnej granicy lasu znajduje się Rezerwat Potoku Osa.

Turystyka

Na szczyt prowadzą dwa szlaki turystyczne:

• szlak czerwony ciągnie się z południa na północ przez pasmo Borżawy, można się nim dostać na szczyt z sąsiednich wyniesień pasma, ze szczytu Hymba od południowego wschodu lub z góry Płaj od północnego zachodu, można też dojść na czerwony szlak zielonym szlakiem ze wsi Pyłypeć
• niebieskim szlakiem można dostać się na szczyt ze Stoja lub z Przełęczy Wołowieckiej, na którą prowadzi droga

Na wschodnich stokach szczytu znajduje się wyciąg narciarski w Pyłypciu, a także dobrze rozwinięta infrastruktura noclegowa i hotelarska.

Bibliografia

• WasylW. Hutyriak WasylW. (red.), Боржава / Borzhava, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Kałusz: Steżky ta mapy, 2019, ISBN 978-966-97702-4-0  (ukr. • ang.). Brak numerów stron w książce