Hymba

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hymba
Гимба
Ilustracja
Widok na Hymbę z północnego zachodu
Państwo

 Ukraina

Obwód

 zakarpacki

Położenie

rejon chuściański, hromada Pyłypeć/hromada Kerećky

Pasmo

Połonina Borżawska

Wysokość

1491 m n.p.m.

Wybitność

47 m

Położenie na mapie obwodu zakarpackiego
Mapa konturowa obwodu zakarpackiego, w centrum znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hymba”
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich
Mapa konturowa Beskidów Wschodnich, blisko centrum na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Hymba”
Ziemia48°37′57,7060″N 23°16′05,6510″E/48,632696 23,268236
Multimedia w Wikimedia Commons

Hymba (ukr. Гимба, inne nazwy zob. niżej) – szczyt w paśmie Połoniny Borżawskiej położony w rejonie chuściańskim ukraińskiego obwodu zakarpackiego.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Hymba położona jest w głównym grzbiecie Połoniny Borżawskiej. Wznosi się na wysokość 1491 m n.p.m.[1][2][3] (1491,0 m)[4] przy wybitności 47 m i izolacji 2 km[5]. Sąsiednie wierzchołki to mało wybitny szczyt Mała Hymba (na północnym zachodzie, wysokość 1416 m n.p.m., odległość ok. 800 m) oraz Magura Żydowska (na południowym wschodzie, 1517 m n.p.m., ok. 2100 m). Pomiędzy tą ostatnią a Hymbą znajdują się jeszcze dwa niewybitne wzniesienia przekraczające kolejno 1460 i 1470 m n.p.m. (grzbiet Midianycia)[1][2][3].

Około 350 m na zachód od wierzchołka, w pobliżu przełączki oddzielającej Hymbę od Małej Hymby w zagłębieniu w głównym grzbiecie znajduje się niewielkie jeziorko (22 x 11 m, maksymalna głębokość 35 cm), z którego uchodzi ciek będący jednym ze źródeł rzeki Borżawy[6]. Południowe zbocza odwadnia właśnie rzeka Borżawa powstająca z połączenia szeregu mniejszych strumieni. Na stokach północnych swoje źródła mają potoki Mała Płoszanka (na zachodzie) i Pyłypczyk (na wschodzie) – dopływy Rypenki (dorzecze Riki)[1][2]. Górne piętro dolinki potoku Mała Płoszanka stanowi kocioł lodowcowy o nazwie Jama (Яма)[2][3][7].

Szczyt Hymby nie jest pokryty wysoką roślinnością, wobec czego panorama z niego co do zasady jest niezakłócona[4][8]. Rozległy widok jest poniekąd ograniczony przez fakt, że Połonina Borżawska jest dość znacznie oddalona od innych pasm górskich. Od południowego zachodu po północny zachód widok przesłania poprzeczne, najwyższe ramię Połoniny Borżawskiej ze Stojem i Wielkim Wierchem. Przesuwając się w prawo, dostrzec można na dalszym planie szczyty Bieszczadów (Wielka Rawka, Pikuj, Tarnica) i Beskidów Skolskich (m.in. Trościan, Magura). Na północnym wschodzie i wschodzie widoczne są liczne wierzchołki Gorganów (Mołoda, Grofa, Ihrowiec, Wielka Sywula, Negrowiec czy Strymba). Na południowym wschodzie, w oddali, teoretycznie możliwe jest dostrzeżenie najwyższych wzniesień Świdowca (Unhariaska, Bliźnica). Nieco bliżej znajduje się pasmo Połoniny Czerwonej (Syhłański, Gropa, Manczuł). Dwa ostatnie szczyty rozdziela sąsiadująca z Hymbą Magura Żydowska. Ciąg dalszy pasma Połoniny Borżawskiej ze szczytem Kuk widoczny jest, przesuwając wzrok ku południu. Na południu istnieje niezakłócona linia wzroku do licznych pasm Karpat Rumuńskich[5][8], choć odległość od nich wynosi nie mniej niż 80 km, a w niektórych przypadkach nawet powyżej 200 km[1][3]. Panoramę na południowym zachodzie domyka widok na pasmo Wielkiego Działu z kulminacją Bużory[5][8].

Ochrona przyrody i turystyka[edytuj | edytuj kod]

Hymba nie jest objęta żadną wielkopowierzchniową formą ochrony przyrody. Jeziorko znajdujące się na zachód od szczytu zostało w 2011 roku uznane za „hydrologiczny pomnik przyrody o znaczeniu lokalnym” o powierzchni 2,34 ha[6][9].

Na Hymbę prowadzą dwa piesze szlaki turystyczne:

Na szczyt dociera także droga kołowa wykorzystywana przez samochody terenowe i quady oraz szlak rowerowy z Pyłypca, a ponadto na północnych zboczach Hymby urządzono liczne trasy rowerowe. Na tym samym terenie zlokalizowana jest stacja narciarska z szeregiem wyciągów, z których najdłuższe docierają na wysokość ok. 1160 (kolej krzesełkowa) i 1120 m n.p.m. (wyciąg orczykowy). Góra jest także wykorzystywana do uprawiania paralotniarstwa[1][2][8][14][15].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa szczytu występuje równolegle w wielu wariantach, przede wszystkim jako Гимба (Hymba)[2][4][6][15][16], ale też Гемба (Hemba)[15][17][18], Ґимба (Gymba)[1][3] bądź Ґемба (Gemba)[15].

W języku ukraińskim funkcjonuje wyraz pospolity ґемба (gemba) stanowiący zapożyczenie z języka polskiego (por. gęba) oznaczający tyle co „usta”, „warga”, jednak nacechowany negatywnie – w przeciwieństwie do neutralnego губа (huba)[19].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Widok z Hymby na północny zachód, w kierunku Wysokiego Wierchu
    Widok z Hymby na północny zachód, w kierunku Wysokiego Wierchu
  • Jeziorko-pomnik przyrody. Po lewej stronie widoczny wypływ potoku
    Jeziorko-pomnik przyrody. Po lewej stronie widoczny wypływ potoku
  • Wyciąg krzesełkowy
    Wyciąg krzesełkowy
  • Podejście od strony północnej
    Podejście od strony północnej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Mount Gemba (1497 m) [online], mapy.cz [dostęp 2023-08-06] (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g Wasyl Hutyriak (red.), Боржава / Borzhava, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Kałusz: Steżky ta mapy, 2019, ISBN 978-966-97702-4-0 (ukr. • ang.).
  3. ↑ a b c d e Mapa [online], OpenTopoMap [dostęp 2023-08-06] (ang. • niem.).
  4. ↑ a b c Гора Гимба (1491м, Боржава): карта, фото [online], drymba.com [dostęp 2023-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-08] (ukr. • ros.).
  5. ↑ a b c Gymba [online], peakvisor.com [dostęp 2023-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2023-08-05] (ang.).
  6. ↑ a b c Taras Mykitczak, Гіллястовусі (Cladocera) й веслоногі (Copepoda: Calanoida, Cyclopoida) ракоподібні масивів Руна, Боржава, Вододільний (Українські Карпати), „Wisnyk Lwiwśkoho uniwersytetu. Seria biołohiczna” (86), Uniwersytet Lwowski, 2022, s. 97, DOI: 10.30970/VLUBS.2022.86.08, ISSN 2075-5236 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ukr.).
  7. ↑ Piotr Kłapyta i inni, Formy i osady glacjalne w dolinie Małej Płoszanki (Karpaty Wschodnie, Ukraina), [w:] Łukasz Fiedeń i inni red., Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii, wyd. I, t. 6, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 104, 114–115, ISBN 978-83-64089-45-9 [dostęp 2023-08-06] (pol.).
  8. ↑ a b c d Adam Rugała, Hymba (Гимба) - 1491 m [online], rugala.pl [dostęp 2023-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-09] (pol.).
  9. ↑ Озеро на полонині Боржава [online], ecozakarpat.net.ua [dostęp 2023-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-26] (ukr.).
  10. ↑ a b Tabliczka kierunkowa na szczycie Hymby, zobacz Plik:Gemba signpost 02.jpg.
  11. ↑ Tabliczka kierunkowa na szczycie Wielkiego Wierchu, zobacz Plik:Velykyi Verkh signpost 02.jpg.
  12. ↑ Tabliczka kierunkowa na szczycie Hymby, zobacz Plik:Gemba signpost 01.jpg.
  13. ↑ Tabliczka kierunkowa na szczycie Magury Żydowskiej, zobacz Plik:Zhyd-Mahura 02.jpg.
  14. ↑ Гірськолижні витяги і траси у Пилипці [online], karpaty.info [dostęp 2023-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-01] (ukr.).
  15. ↑ a b c d Гора Гемба (Ґемба, Гимба) [online], karpatium.com.ua [dostęp 2023-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-12] (ukr.).
  16. ↑ Andrij Kowalczuk i inni, Про науково-дослідну роботу “Вивчення діцілності створення НПП “Ждимир” та роз робка наукового обґрунтування”, Użhorod: Użhorodzki Uniwersytet Narodowy, 2007, s. 9, 12 [dostęp 2023-08-06] (ukr.).
  17. ↑ Andrij Bajcar, Iryna Bajcar, Верхня межа лісу в ландшафті полонина Боржава, її охорона та оптимізація, „Probłemy heomorhołohiji i pałeoheografiji Ukrajinśkych Karpat i pryłehłych terytorij” (1), Lwów: Uniwersytet Lwowski, 2016, s. 34, ISSN 2519-2620 [dostęp 2023-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08] (ukr.).
  18. ↑ Serhij Hawryszko, Fedir Moroz, Географія розвитку спортивного туризму, Wołodymyr Hobłyk (red.), „Nauka majbutnioho” (1 (3)), Mukaczewo: Mukaczewski Uniwersytet Państwowy, 2019, s. 197 [dostęp 2023-08-06] (ukr.).
  19. ↑ Ołeksandr Melnyczuk (red.), Етимологічний словник української мови, t. 1, hasło ґемба, Kijów: Naukowa dumka, 1982, s. 492 (ukr.).
Szczyty Połoniny Borżawskiej

przewyższające 1300 m n.p.m.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hymba&oldid=72363182”