Willa Matyldy Krzesińskiej
Willa Matyldy Krzesińskiej – zabytkowa willa w Petersburgu, na Wyspie Piotrogrodzkiej przy ul. Kujbyszewa. Między kwietniem a lipcem 1917 r. willę zajmował komitet centralny partii bolszewickiej. Od 1957 r. w budynku otwarto Muzeum Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej, które po upadku ZSRR przekształcono w Państwowe Muzeum Historii Politycznej Rosji.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W kwietniu 1904 r. Aleksandr Kolling, działając jako pośrednik w imieniu primabaleriny Teatru Maryjskiego Matyldy Krzesińskiej, nabył działkę budowlaną w pobliżu skrzyżowania ul. Bolszej Dworianskiej (obecnie Kujbyszewa) i Prospektu Kronwierkskiego[1]. W ciągu dwóch lat na zamówienie kobiety wzniesiono w tym miejscu willę w stylu modernistycznym, według projektu akademika architektury Aleksandra von Gogena[1]. Był to jeden z pierwszych budynków w tej dzielnicy Petersburga, która zaczęła szybko się rozwijać po wzniesieniu Mostu Troickiego[2].
W ostatnich latach Imperium Rosyjskiego willa Krzesińskiej była jednym z centrów życia kulturalnego w stolicy. Matylda Krzesińska podejmowała w domu artystów petersburskich teatrów[1], organizowała przyjęcia, prywatne spektakle i koncerty[2]. Tutaj również przyjmowała swoich kochanków z panującej dynastii Romanowów[1] (wielcy książęta Włodzimierz Aleksandrowicz, Sergiusz Michajłowicz, Andrzej Władimirowicz).
27 lutego 1917 r. znana z romansów z książętami artystka otrzymała anonimowe listy z pogróżkami, co skłoniło ją do ucieczki z domu. Balerina zabrała ze sobą jedynie torebkę z kosztownościami, zostawiając całe wyposażenie willi na miejscu. Jego znaczna część została w kolejnych dniach rozkradziona[1]. Następnie pierwszą kondygnację budynku zajęli żołnierze. Z nimi porozumieli się bolszewicy - 11 marca w budynku rozlokował się komitet centralny partii oraz jej petersburskie struktury[1].
Po przyjeździe do Piotrogrodu w jednym z pomieszczeń swój gabinet urządził Włodzimierz Lenin, który wielokrotnie wygłaszał przemówienia z balkonu willi; w innych pokojach pracowali Grigorij Zinowjew i Józef Stalin[3]. Matylda Krzesińska próbowała porozumieć się z bolszewikami w sprawie zwrotu budynku, ci jednak odmówili, także wtedy, gdy oświadczenie o niedopuszczalności zajmowania cudzej nieruchomości wydała Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Żądania Krzesińskiej były obiektem plotek i szyderstw opinii publicznej, nawet przedstawiciele liberalnej inteligencji byli zdania, że willa powinna stać się własnością publiczną[1]. Minister sprawiedliwości Aleksandr Kiereński przekazał balerinie, że jej dom nie będzie siłą odebrany bolszewikom, gdyż ci z pewnością będą się bronili i dojdzie do krwawego starcia[1]. W maju 1917 r. sąd nakazał bolszewikom opuszczenie budynku w ciągu miesiąca[1].
Ostatecznie kierownictwo partii bolszewickiej pośpiesznie opuściło willę dopiero 6/19 lipca, po kryzysie lipcowym[1]. Do budynku wkroczyli żołnierze wierni Rządowi Tymczasowemu, którzy całkowicie zdewastowali obiekt. Rząd ostatecznie nigdy nie zwrócił Krzesińskiej jej domu[1].
Po rewolucji październikowej budynek został przekazany radzie miejskiej Piotrogrodu. Swoją siedzibę miało w nim Towarzystwo Starych Bolszewików, izba pamięci Lenina[1], muzeum Kirowa[3], następnie od 1957 r. Muzeum Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej[3]. W procesie organizacji muzeum, w latach 1955-1957, willę Krzesińskiej połączono z sąsiednim domem należącym do przemysłowca Branta[4].
Po upadku ZSRR muzeum rewolucji zmieniło profil działania, stając się Muzeum Historii Politycznej Rosji[1].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wzniesiona w stylu secesyjnym (także art nouveau, ros. модерн – modern) willa została zbudowana na nieregularnym planie, skonstruowana z kilku części o różnej wysokości, z oknami różniącymi się rozmiarami. Zasada kontrastów była respektowana także przy doborze materiałów: w różnych miejscach użyto czerwonego i szarego granitu, cegły, płytek majolikowych, niektóre elementy dekoracyjne wykonano z metalu. Wejście do budynku nie zostało umieszczone na elewacji frontowej od strony Prospektu Kronwierkskiego, ale przez podwórze[2]. Ponadto na posesji rozmieszczono ogród zimowy[3].
We wnętrzu obszernego budynku umieszczono dwa rzędy pomieszczeń w amfiladzie[2]. W podziemiu znajdowały się pomieszczenia dla służby, na pierwszej kondygnacji - salony i większe sale, gdzie gospodyni przyjmowała gości i organizowała przyjęcia, w tym największa sala[2].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Сергей Козловский, Особняк Кшесинской: как балерина боролась с большевиками, „BBC Русская служба”, 29 czerwca 2017 [dostęp 2018-04-18] (ang.).
- ↑ a b c d e Особняк М. Ф. Кшесинской [online], dvorspb.ru [dostęp 2018-04-22].
- ↑ a b c d Особняк Кшесинской [online] [dostęp 2018-04-18].
- ↑ Особняк Бранта [online] [dostęp 2018-04-22].