Wirus wścieklizny
| |
| Systematyka | |
| Grupa |
Grupa V |
|---|---|
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
Alpharhabdovirinae[1] |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Lyssavirus rabies (dawn. Rabies lyssavirus, Rabies virus)[1] |
| Cechy wiralne | |
| Skrót | |
| Kwas nukleinowy | |
| Liczba nici | |
| Liczba segmentów |
bez segmentów[2] |
| Polaryzacja kwasu nukleinowego | |
| Wywoływane choroby | |
Wirus wścieklizny – wirus z rodzaju Lyssavirus, wywołujący wściekliznę. Jego ogólne właściwości morfologiczne są typowe dla wirusów z tej rodziny. Średnica wirionu wynosi 75-80 nm, długość w zależności od zjadliwości szczepu od 120 do 300 nm. Jest oporny na działanie wielu czynników fizycznych i chemicznych; ginie po 5 dniach w temp. 37 °C; jest oporny na procesy gnilne. Jest wrażliwy na formalinę, fenol, etanol, mydła i detergenty. Wirus wścieklizny można namnażać, zakażając zwierzęta laboratoryjne, zarodki kurze i kacze, hodowle komórkowe. Po wielokrotnych pasażach (ponad 180) uzyskuje się wirus ustalony (ang. fixed), pozbawiony zjadliwości dla psów i człowieka. Wirus wykazuje właściwości neurotropowe. Glikoproteina osłonki wirusa ma zdolność blokowania receptorów acetylocholinowych komórek nerwowych. Na zakażenie wrażliwi są ludzie i wszystkie ssaki, a także ptaki. Rezerwuarem wirusa są wolno żyjące zwierzęta, głównie lisy, skunksy (Ameryka Północna) i nietoperze[5].
Działanie
[edytuj | edytuj kod]Po ukąszeniu człowieka przez zwierzę wirus dostaje się do mózgu, gdzie wywołuje śmiertelne zmiany w ważnych ośrodkach życiowych. W zakażonych komórkach nerwowych pojawiają się wtręty cytoplazmatyczne, których mikroskopowe wykazanie stanowi podstawę rozpoznania wirusa. Lek na wściekliznę nie jest znany[6]. Po ukąszeniu przez potencjalnie zarażone zwierzę należy jak najszybciej się zaszczepić, ponieważ po wystąpieniu objawów choroba niemal nieuchronnie prowadzi do śmierci. Wg danych z 2014 r., corocznie na wściekliznę umiera ok. 60 tys. osób[7]. Odnotowano dotychczas zaledwie kilka przypadków wyleczenia (zobacz: Protokół Milwaukee)[8][9][10][11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Lyssavirus rabies. Taxon Details [online], International Committee on Taxonomy of Viruses, 2022 [dostęp 2023-10-19].
- ↑ a b c d e What is Rabies? [online], Centers for Disease Control and Prevention, 30 listopada 2020 [dostęp 2023-10-19] (ang.).
- ↑ a b c d Fatemeh Zandi i inni, Rabies Infection: An Overview of Lyssavirus-Host Protein Interactions, „Iranian Biomedical Journal”, 25 (4), 2021, s. 226–242, DOI: 10.52547/ibj.25.4.226, PMID: 34217155, PMCID: PMC8334389 [dostęp 2023-10-19] (ang.).
- ↑ a b c d Benjamin M. Davis, Glenn F. Rall, Matthias J. Schnell, Everything You Always Wanted to Know About Rabies Virus (But Were Afraid to Ask), „Annual Review of Virology”, 2 (1), 2015, s. 451–471, DOI: 10.1146/annurev-virology-100114-055157, PMID: 26958924, PMCID: PMC6842493 [dostęp 2023-10-19] (ang.).
- ↑ Encyklopedia Biologiczna, Czesław Jura, Halina Krzanowska (oprac.), t. XI, Kraków: Opres, 2000, s. 356, OCLC 830292533.
- ↑ Popularna Encyklopedia Powszechna. T. 19: wxy. Kraków: Fogra Oficyna Wydawnicza, 1997, s. 302.
- ↑ Rabies, [w:] Immunization, Vaccines and Biologicals [online], WHO, 10 lutego 2014 [zarchiwizowane 2015-07-02] (ang.).
- ↑ Rodney E. Willoughby i inni, Survival after Treatment of Rabies with Induction of Coma, „The New England Journal of Medicine”, 352 (24), 2005, s. 2508–2514, DOI: 10.1056/NEJMoa050382, PMID: 15958806 [dostęp 2023-10-19] (ang.).
- ↑ Wyleczona z wścieklizny – Czasopisma – Onet.pl Portal wiedzy. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2015-07-02].
- ↑ Milwaukee Protocol, version 4.0 (updated 9/13/2012) Protocol 1. Do not administer rabies vaccine or immunoglobulin to a patient. webcache.googleusercontent.com. [dostęp 2015-07-02].
- ↑ A. Aramburo i inni, Failure of the Milwaukee Protocol in a Child With Rabies, „Clinical Infectious Diseases”, 53 (6), 2011, s. 572–574, DOI: 10.1093/cid/cir483, PMID: 21865193 [dostęp 2023-10-19] (ang.).