Wodospad w Sopotni Wielkiej
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Wysokość |
10 m |
| Rzeka zasilająca | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego  | |
 49°35′05,3″N 19°18′04,5″E/49,584806 19,301250
| |
Wodospad w Sopotni Wielkiej – wodospad na potoku Sopotnia w miejscowości Sopotnia Wielka w gminie Jeleśnia, powiecie żywieckim, województwie śląskim. Pod względem geograficznym jest to obszar Beskidu Żywieckiego[1].
Jest to największy wodospad w całych polskich Beskidach. Potok Sopotnia ma kamieniste, głęboko wcięte w podłoże koryto (poniżej wodospadu ma ono głębokość 12–15 m). Zbudowane jest z piaskowców. Strome brzegi potoku porasta naturalny grąd. Na potoku Sopotnia Wielka znajdują się liczne progi skalne, na których powstają niewielkie wodospady. Opisywany wodospad jest najwyższy. Znajduje się w centrum miejscowości Sopotnia Wielka, na wysokości 620 m n.p.m., tuż pod mostem na potoku i ma wysokość 10 m. Jest rzadkim przypadkiem wodospadu kataklinalnego, w którym warstwy skał opadają stromo, w tym samym kierunku, co bieg wody. Próg, z którego spada woda ma długość 15 m, a woda wybiła pod nim kocioł eworsyjny o głębokości 5 m. Na dnie kotła znajdują się skośnie ustawione skalne płyty. Silne zawirowania wody w kotle eworsyjnym oraz ostre płyty na dnie stwarzają śmiertelne zagrożenie dla kąpiących się[2][3].
Opis wodospadu w „Przewodniku po Beskidach Zachodnich” Kazimierza Sosnowskiego:
Silna struga wody, u góry wąsko ujęta, niżej po skalnej tafli szerzej się rozpierająca, dołem w powietrzu zwisająca, spada z wysokości 10–12 m srebrną kaskadą w obszerny i głęboki, szmaragdowy basen, gdzie wiruje i białą pianę na brzegi wyrzuca. Jedna ściana wodospadu zdobna w dorodne jedlice, druga porosła haszczami; nad nim zagajnik sosnowy z kapliczką i most prymitywny do wsi. Podczas wezbranych wód wodospad ten jest imponujący; sztafaż jednak jego z powodu odległości stoków górskich jest mniej malowniczy. Siłę jego wyzyskiwano dawniej do obracania koła (o 20 m obwodu) wielkiego tartaku, który spłonął (...)[4].
Wodospad jest pomnikiem przyrody[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-084-3.
- ↑ a b Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej przy wodospadzie
- ↑ Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7.
- ↑ 5. Sosnowski Kazimierz: Przewodnik po Beskidach Zachodnich. Tom I. Beskid Śląski i Żywiecki. Wydanie IV pod red. B. Małachowskiego, Wiedza-Zawód-Kultura, Kraków 1948