Zabytki w powiecie monieckim

Herb powiatu monieckiego

Zabytki w powiecie monieckim – mimo że ta jednostka administracyjna ma stosunkowo krótkie dzieje, obejmuje tereny mogące poszczycić się historycznymi obiektami. Na terenie powiatu monieckiego znajdują się m.in. dwa miasta o kilkusetletniej tradycji, Goniądz i Knyszyn. Stolica powiatu, Mońki, jest miastem od 1965 r.

Podany artykuł prezentuje zabytki wpisane do wojewódzkiego rejestru lub ewidencji zabytków. Niektóre z obiektów mogą już nie istnieć lub zatracić cechy swoiste.

Zabytki wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków

Gmina Knyszyn

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa	Nr i data w rejestrze
	Kalinówka Kościelna	Kościół parafialny pw. św. Anny, 1776	188 (194) z 29.12.1964
	Kalinówka Kościelna	Cmentarz rzymskokatolicki, początek XIX w.	A-117 z 20.12.1995
	Kalinówka Kościelna	Lamus, początek XIX w.	129 (135) z 22.11.1958
	Knyszyn	teren części miasta, XVI w.	74 (80) z 10.01.1967
	Knyszyn	Kościół parafialny pw. św. Jana Ewangelisty, 1520, 1710 r.	203 z 20.10.1966
	Knyszyn	Lamus plebański, początek XIX w.	: 17(23)z 22.01.1953
	Knyszyn	Budynek szpitalny, 1910	A-225 z 19.03.2009
	Knyszyn	Dom drewniany, ul. Kościelna 6, 2. połowa XVIII w.	389 z 14.02.1977
	Knyszyn	Pozostałości parku dworskiego, XVI w.	637 z 25.11.1986
	Knyszyn	Cmentarz żydowski	A-629, z 19.11.2019
	Ogrodniki	Park, XIX w.	635 z 25.11.1986
	Ogrodniki-Kolonia	Park dworski, XIX w.	636 z 10.12.1986

Gmina Krypno

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa	Nr i data w rejestrze
	Krypno Kościelne	Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, 2. połowa XIX w.	A-122 z 26.09.1988
	Krypno Kościelne	Cmentarz kościelny	A-122 z 26.09.1988
	Krypno Kościelne	Ogrodzenie z kaplicami	A-122 z 26.09.1988
	Morusy	Dom (chałupa), 2. połowa XIX w.	46 5 z 28.08.1979
	Morusy	Stodoła, początek XX w.	466 z 28.08.1979

Gmina Mońki

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa	Nr i data w rejestrze
	Mońki	Kościół parafialny pw. MB Częstochowskiej i św. Kazimierza, 1921-1935, 1957-1958 r.	819 z 30.09.1996
	Mońki	Dworzec kolejowy, ul. Dworcowa, mur., l.30. XX w.	A-448 z 19.09.2012
	Mońki	Budynek kolejowy, mur., 1905 r.	A-618 z 29.01.2019
	Sikory	Dwór, XVIII w.	388 z 12.02.1977
	Sikory	Teren d. ogrodu i sadu, XVIII w.	388 z 12.02.1977
	Sikory	Młyn wodny, 1935 r.	367 z 1.08.1975

Gmina Trzcianne

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa	Nr i data w rejestrze
	Brzeziny	Kaplica cmentarna, 2. połowa XIX w.	A-118 z 31.08.1987
	Brzeziny	Ogrodzenie z bramą, połowa XIX w.	A-118 z 31.08.1987
	Giełczyn	Kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP, 1777 r.	A-311z 11.10.1985
	Giełczyn	Cmentarz kościelny	A-311z 11.10.1985
	Mroczki	Aleja dojazdowa do dworu, 1. połowa XIX w.	232 z 12.09.1986
	Giełczyn – Gać	Cmentarz rzymskokatolicki,	A-120 z 31.08.1987
	Trzcianne	Kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła, 1846, 1948 – 1949	A-355 z 7.03.1988
	Trzcianne	Dzwonnica, 3. ćw. XIX w.	A-355 z 7.03.1988
	Trzcianne	Ogrodzenie z bramami, XIX w.	A-355 z 7.03.1988
	Trzcianne	Cmentarz rzymskokatolicki (część)	A-128 z 31.08.1987
	Trzcianne	Dwór, ul. 1 maja 1, 1924 r.	A-495 z 12.08.1993

Gmina Goniądz

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa	Nr i data w rejestrze
	Downary	Kościół parafialny pw. MB Anielskiej, 1926-30	A-16 z 19.12.2000
	Downary	Plebania	A-16 z 19.12.2000
	Goniądz	Układ przestrzenny miasta	A-411 z 18.07.1990
	Goniądz	Kościół parafialny pw. św. Agnieszki, 1924-31	94 z 23.04.1981
	Goniądz	Kaplica pw. św. Floriana, 1864 r.	95 z 23.04.1981
	Goniądz	Cmentarz rzymskokatolicki (najstarsza część)	A-119 z 8.04.1988
	Goniądz	Mauzoleum	A-119 z 8.04.1988
	Goniądz	Kaplica pw. Świętego Ducha, 1907 r.	A-119 z 23.04.1981
	Osowiec-Twierdza	Twierdza Osowiec, 1882 – 92 Fort I „Góra Skorbielewa” Fort II „pozycja zarzeczna” Fort III „szwedzki” Fort IV „nowy”	A-551 z 9.10.1998 i z 23.11.2010

Gmina Jasionówka

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa	Nr i data w rejestrze
	Jasionówka	Układ przestrzenny miejscowości z terenem zespołu dworskiego Wołłowiczów, XVI-XIX Cmentarz rzymskokatolicki	531 z 23.06.1986
	Jasionówka	Kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, 1553, 1870-1880 r.	202 z 20.10.1986
	Jasionówka	Kaplica cmentarna, 1832-1833	713 z 28.10.1988
	Jasionówka	Cmentarz żydowski, 1800 r.	749 z 31.12.1990
	Krzywa	Rządcówka, 1. połowa XIX w.	A-15 z 20.11.2000

Gmina Jaświły

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa	Nr i data w rejestrze
	Brzozowa	Zespół kościoła parafialnego: Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, 1859-1869 Dzwonnica, 1859-1869 d. cmentarz przy kościele, XVII-1898 r. ogrodzenie z bramami, k. XIX w.	A-400 z 16.03.2012 (kościół – A-401 z 26.04.1988)
	Dolistowo Stare	Kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca, XVIII w.	201 z 20.10.1966
	Dolistowo Stare	Kaplica cmentarna na cmentarzu rzymskokatolickim, 1820 r.	A-8 z 31.12.1999
	Dzięciołowo	Kaplica pw. św. Floriana, po 1830 r.	A-458 z 2.08.2012
	Mikicin	Dwór, 1847 r.	103 (109) z 6.03.1958
	Mikicin	Park	574 z 18.12.1986

Zabytki wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków

Uwaga – część wpisów w ewidencji może powtarzać się z wpisami w rejestrze lub ewidencji. Poniższe tabele mogą różnić się od ewidencji w miejscach, gdzie wydają się powtórzeniami (także względem ewidencji).

Gmina Knyszyn

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa
	Chobotki	Dwór
	Chobotki	Park we wsi
	Chobotki	Park na kolonii
	Kalinówka Kościelna	Brama – dzwonnica kościelna
	Kalinówka Kościelna	Cmentarz przykościelny
	Kalinówka Kościelna	Brama przejazdowa na cmentarz parafialny
	Kalinówka Kościelna	Wiatrak paltrak
	Knyszyn	Cmentarz rzymskokatolicki
	Knyszyn	Cmentarz prawosławny
	Knyszyn	Cmentarz ewangelicki
	Knyszyn	Cmentarz żydowski
	Knyszyn	Dom mieszkalny nr 89 ul. Grodzieńska nr 89
	Knyszyn	Dom mieszkalny nr 2 ul. Legionowa nr 2
	Knyszyn	Dom mieszkalny ul. Rynek nr 4
	Knyszyn	Dom mieszkalny ul. Rynek nr 3
	Knyszyn	Dom mieszkalny nr 69 ul. Tykocka nr 69
	Knyszyn	Manufaktura tkacka, ob. dom mieszkalny ul. Białostocka 38
	Knyszyn	Zespół dworsko-folwarczny (starostów knyszyńskich)

Gmina Krypno

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa
	Dębina	Park dworski
	Długołęka	Chałupa nr 87 Długołęka 87
	Krypno Kościelne	Dawna kostnica przy kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP
	Rekle	Spichlerz w zagrodzie nr 6 Rekle nr 6

Gmina Mońki

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa
	Hornostaje	Cmentarz wojskowy z II wojny św.
	Hornostaje	Park dworski
	Jaśki	Cmentarz wiejski rzymskokatolicki
	Kosiorki	Dom mieszkalny Kosiorki nr 17
	Mońki	Plebania wraz z kaplicą Małynicza nr 1
	Mońki	Cmentarz przykościelny
	Mońki	Cmentarz rzymskokatolicki
	Mońki	Budynek kolejowy
	Sikory	Park dworski
	Waśki	Park dworski

Gmina Trzcianne

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa
	Brzeziny	Cmentarz rzymskokatolicki
	Laskowiec	Kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszego Serca Jezusowego
	Nowa Wieś	Zespół folwarczny
	Trzcianne	Cmentarz przykościelny

Gmina Goniądz

Uwaga – w wojewódzkiej ewidencji zabytków użyto nazyw Osowiec zarówno dla oznaczenia obiektów znajdujących się we wsi Osowcu – Twierdzy, jak i we wsi Osowiec. Tak więc np. stacja kolejowa znajduje się we wsi Osowiec – Twierdza, zaś kościół – Osowiec. Oczywiste pomyłki są naprawione.

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa
	Downary	Cmentarz rzymskokatolicki
	Goniądz	Młyn wodny „Dołek” ul. Jagiellońska nr 2
	Goniądz	Dom mieszkalny plac 11 Listopada 1
	Goniądz	Dom mieszkalny plac 11 Listopada 11
	Goniądz	Dom mieszkalny plac 11 Listopada 33
	Goniądz	Dom mieszkalny, ob. siedziba urzędu miasta plac 11 Listopada 38
	Goniądz	Dom mieszkalny ul. Mickiewicza 6
	Goniądz	Dom mieszkalny ul. Stary Rynek 1
	Osowiec-Twierdza	Cmentarz rzymskokatolicki
	Osowiec-Twierdza	Dworzec kolejowy Osowiec nr 1
	Osowiec-Twierdza	Wieża ciśnień
	Osowiec?	Ciężki schron bojowy z kopułą pancerną CKM sektora „Osowiec” odcinka „Osowiec”
	Osowiec?	Brama północna w części północnej fortu
	Osowiec	Kościół par. pw. Wniebowstąpienia Pańskiego ul. Kościelna
	Osowiec-Twierdza	Cmentarz wojskowy
	Wojtówstwo	Młyn wodno-motorowy (nr 2)
	Wojtówstwo	Młyn wodno- motorowy- elektryczny (nr 3)
	Wólka Piaseczna	Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec”
	Wólka Piaseczna	Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec”
	Wólka Piaseczna	Lekki schron obserwacyjny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec”
	Wólka Piaseczna	Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec”
	Wólka Piaseczna	Lekki schron obserwacyjny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec”
	Wólka Piaseczna	Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec”

Gmina Jasionówka

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa
	Jasionówka	Park dworski
	Jasionówka	Stajnia, ob. nieużytkowana w zespole pałacowo – ogrodowym
	Koziniec	Park dworski
	Krzywa	Stodoła Krzywa nr 15
	Krzywa	Park dworski

Gmina Jaświły

Zdjęcie	Miejscowość	Nazwa
	Bobrówka	Wiatrak paltrak
	Brzozowa	Cmentarz rzymskokatolicki
	Brzozowa	Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 55 Brzozowa nr 55
	Brzozowa	Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 57 Brzozowa nr 57
	Brzozowa	Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 89 Brzozowa nr 89
	Brzozowa	Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 93 Brzozowa nr 93
	Brzozowa	Obora w zagrodzie 93 Brzozowa nr 93
	Brzozowa	Stodoła w zagrodzie 93 Brzozowa nr 93
	Dolistowo Nowe	Kapliczka pw. Najświętszej Marii Panny
	Dolistowo Nowe	Kapliczka
	Dolistowo Nowe	Kapliczka
	Dolistowo Nowe	Piwnica nr 16 Dolistowo Nowe nr 16
	Dolistowo Nowe	Lamus w zagrodzie nr 43 Dolistowo Nowe nr 43
	Stare Dolistowo	Cmentarz przykościelny
	Stare Dolistowo	Cmentarz rzymskokatolicki
	Jadeszki	Dwór ob. budynek mieszkalny
	Jadeszki	Obora dworska
	Jaświły	Cmentarz rzymskokatolicki
	Mikicin	Zespół folwarczny
	Starowola	Kapliczka
	Starowola	Zespół folwarczny
	Starowola	Dwór
	Starowola	Chlew, ob. magazyn nr 6 Starowola nr 6
	Starowola	Stajnia, ob. chlew w zespole folwarcznym
	Starowola	Park dworski
	Stożnowo	Park dworski
	Szpakowo	Dom mieszkalny nr 20 Szpakowo nr 20
	Uroczysko Tołkarzewo	Cmentarz – mogiła żołnierska
	Zabiele	Wiatrak holenderski
	Zabiele	Wiatrak holenderski

Bibliografia

• http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/PDL-rej.pdf – Rejestr zabytków nieruchomych
• http://www.archibial.pl/parafie.php – Parafie Archidiecezji Białostockiej