Przejdź do zawartości

Zaroślak żółtobrewy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zaroślak żółtobrewy
Atlapetes citrinellus[1]
(Cabanis, 1883)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pasówki

Rodzaj

Atlapetes

Gatunek

zaroślak żółtobrewy

Synonimy
  • Buarremon (Atlapetes) citrinellus Cabanis, 1883
  • Buarremon citrinellus Cabanis, 1883
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Zaroślak żółtobrewy[3][4] (Atlapetes citrinellus) – endemiczny gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Gatunek o niewielkim zasięgu występowania w północno-zachodniej części Argentyny, na stokach Andów w lasach Yungas. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski[2][5][6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Jean Cabanis, nadając mu nazwę Buarremon (Atlapetes) citrinellus[7]. Opis ukazał się w 1883 roku w Journal für Ornithologie. Jako miejsce typowe autor wskazał okolice Chaquevil i San Xavier (prowincja Tucuman w Argentynie)[7][8]. IOC nie wyróżnia podgatunków[9].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik”, πετομαι petomai – „latać”[10].
  • citrinellus: łac. citrinellus – „cytrynowy”, łac. citrinus – „żółty, cytrynowy”[11].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Nieduży ptak ze średniej wielkości, grubym u nasady dziobem w kolorze czarnym. Szczęka i żuchwa są lekko zakrzywione. Tęczówki ciemnorude. Nogi od szaroczarnych do ciemnoszarych z różowawym odcieniem. Charakterystyczne ubarwienie tego gatunku ułatwia jego identyfikację. Czoło, ciemię i potylica oliwkowozielone. Brew żółta, pasek oczny czarniawy, policzki żółte z czarnymi przebarwieniami, wyraźny czarniawy wąs. Podbródek czarniawy, gardło żółte. Pierś i boki piersi żółto-oliwkowe, brzuch żółtawy. Górna część ciała zielonkawa, pokrywy i skrzydła zielonkawe z czarnym odcieniem. Lotki zielonkawe z żółtawymi obrysami. Ogon długi, niestopniowany, wszystkie sterówki w kolorze oliwkowożółtym z zielonożółtymi obrzeżami. Brak dymorfizmu płciowego. Długość ciała z ogonem 17 cm; jeden zbadany samiec ważył 28 g[5][12].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Zaroślak żółtobrewy występuje tylko na niewielkim obszarze w północno-zachodniej Argentynie od prowincji Jujuy i Salta poprzez Tucumán do Catamarca[5][12].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Zaroślak żółtobrewy jest gatunkiem endemicznym. Jego głównym habitatem są lasy z przewagą olszy oraz zarośla i obrzeża lasów Yungas. Występuje na wysokościach od 700 do 3100 m n.p.m.[5] (BirdLife International podaje mniejszą wartość górną zasięgu występowania 700–2400 m n.p.m.[13]).

Jest gatunkiem wszystkożernym. Żywi się głównie bezkręgowcami, w tym chrząszczami, mrówkami i innymi błonkoskrzydłymi oraz pająkami, a także owocami roślin z ponad 30 gatunków. Stwierdzono, że odgrywa ważną rolę w rozsiewaniu nasion[5]. Żeruje zwykle bezpośrednio na ziemi lub nisko nad nią, choć owoce zjada w podszycie, a niekiedy w koronach drzew. Występuje zazwyczaj w parach lub niewielkich grupach rodzinnych[5].

Rozmnażanie

[edytuj | edytuj kod]

Nie ma wielu informacji o gniazdowaniu, rozmnażaniu i wychowywaniu piskląt[5]. Sezon lęgowy prawdopodobnie przypada na okres od listopada do stycznia/lutego. Gniazdo zaroślaka żółtobrewego umieszczane jest na niewielkich krzewach. W lęgu zazwyczaj 2–3 jaja, białe z różowawym odcieniem i brązowymi plamkami[5][12].

Status

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN zaroślak żółtobrewy klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (od 1988 roku jako Lower Risk/Least Concern, od 2004 roku jako Least Concern). Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 13,5 tys. km²[13]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale gatunek opisywany jest jako dość pospolity. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk[13]. BirdLife International wymienia 16 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje, wszystkie w Argentynie, są to m.in.: Park Narodowy El Rey, Park Narodowy Calilegua, Parque Provincial La Florida, Parque Nacional Campo de los Alisos, Parque Provincial Los Ñuñorcos y Reserva Natural Quebrada del Portugués[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Atlapetes citrinellus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Atlapetes citrinellus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999. 
  4. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-07-02].
  5. a b c d e f g h Alvaro Jaramillo & Ernest Garcia: Yellow-striped Brushfinch Atlapetes citrinellus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).
  6. HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-07-22].
  7. a b Denis Lepage: Yellow-striped Brush-Finch Atlapetes citrinellus (Cabanis, 1883). Avibase. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).
  8. J. Cabanis, Bericht uber die Januar-Sitzung, „Journal für Ornithologie”, XXXI (161), Lipsk: Verlag von L. A. Kittler, 1883, s. 109 (niem.).
  9. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-07-22]. (ang.).
  10. Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
  11. citrinellus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-22] (ang.).
  12. a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 592–593. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
  13. a b c d Yellow-striped Brush-finch Atlapetes citrinellus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-07-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]