Zawilec żółty
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Rząd | jaskrowce | |
| Rodzina | jaskrowate | |
| Rodzaj | zawilec | |
| Gatunek | zawilec żółty | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Anemone ranunculoides L. Sp. pl. 1:541. 1753 | ||
Zawilec żółty (Anemone ranunculoides L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim w całej niemal Europie oraz na Zakaukaziu w Azji[2]. W Polsce pospolity na całym niżu, ale występuje rzadziej od zawilca gajowego.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Roślina wieloletnia wysokości 10-20 cm z pojedynczą, nierozgałęzioną łodygą.
- Liście
- Odziomkowe nie pojawiają się do okresu kwitnienia, niekiedy brak ich zupełnie. Liście łodygowe trzy, ustawione okółkowo, trójdzielne aż do nasady z odcinkami 3-wrębnymi i grubo ząbkowanymi.
- Kwiaty
- Z okółka liści szczytowych wystają dwa, rzadziej jeden żółty kwiat. Płatki, w liczbie 5-6, od spodu słabo owłosione. Liczne słupki i pręciki.
- Owoce
- Owłosione, szorstkie niełupki, tworzące zwisający owoc zbiorowy.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina, geofit ryzomowy. Kwitnie od marca do maja. Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie, zapylany jest przez owady, głównie błonkówki, ale może być również samopylny[3]. Nie posiada miodników, ale wytwarza dużo pyłku. Kwiaty w czasie dnia obracają się za słońcem, w nocy i w czasie złej pogody zamykają się[3]. Siedlisko: łęgi, wilgotne lasy liściaste i mieszane, wilgotne zarośla, gleby gliniaste. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Fagetalia sylvaticae[4]. Cała roślina jest lekko trująca.
Jak wszystkie jaskrowate, wytwarza trujący glikozyd ranunkulinę o piekącym smaku. Działa ona drażniąco na błony śluzowe i skórę, powoduje mdłości, biegunki, krwawienia i podrażnienia skóry[5]. W stanie surowym trujący jest również dla zwierząt, ale po wysuszeniu traci własności trujące i może być zjadany w sianie przez bydło domowe[3].
Tworzy mieszańce z zawilcem gajowym[6].
Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]
- Roślina ozdobna, przydatna do obsadzania słonecznych skarp, tarasów oraz kamienistych rabat. Kwitnie przez długi okres od wiosny do wczesnego lata.
- Bez problemu znosi zimę. Najlepiej rośnie na podłożu próchnicznym, o odczynie zasadowym i zasobnym w wodę. Można go rozmnażać z nasion, które wysiewa się zaraz po zbiorze, lub przez podział kłącza późną jesienią lub bardzo wczesną wiosną[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ a b c Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 83-01-14439-4
- ↑ Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.
- ↑ Rutkowski Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8
- ↑ zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 978-3-8331-1916-3.
