Zgorzel siewek buraka

Objawy porażenia w części nadziemnej

Zgorzel siewek buraka (ang. root rot of beet), zgnilizna korzeni buraka – choroba buraków objawiająca się zgorzelą siewek.

Występowanie i szkodliwość

Sprawcą tej choroby jest wiele patogenów. Należą do grzybopodobnych lęgniowców (Aphanomyces cochlioides, Globisporangium sp. i Pythium sp.) lub pasożytniczego grzyba Pleospora bjoerlingii. Choroba występuje we wszystkich rejonach uprawy i dotyczy wszystkich odmian buraka: boćwiny, buraka cukrowego, pastewnego i ćwikłowego. Największe szkody wyrządza przy punktowym siewie buraków jednokiełkowych.

Objawy

Gdy patogenem jest Globisporangium debaryanum pierwsze objawy choroby pojawiają się tuż przed wschodami na kiełkach oraz na siewkach do fazy dwóch liści. Pleospora bjoerlingii powoduje czernienie szyjki korzeniowej, a Aphanomyces cochlioides jej zbrunatnienie, przewężenie lub nitkowatość. W miarę rozwoju choroby porażone kiełki gniją a siewki obumierają, co na plantacji widoczne jest w postaci placów bez roślin. Gdy rośliny porażone zostaną w fazie dwóch par liści, podliścieniowa część korzeni staje się szara, ulega sierpowatemu wygięciu i przewężeniu. Podczas silnego wiatru lub prac polowych następuje odpadanie rozet liściowych. Gdy rośliny porażone zostaną w późniejszych fazach wzrostu następuje ich chloroza. Liście stają się pozbawione wigoru, nie utrzymają turgoru podczas stresu związanego z gorącym słońcem, ale zachowają zdolność do ożywienia w mniej stresujących okresach, takich jak pochmurne dni lub noc. Pod ziemią korzenie wyglądają jak nasiąknięte wodą, są na ich powierzchni plamy i ich wzrost często jest zahamowany wskutek zmian chorobowych. W miarę rozwoju choroby objawy chorobowe posuwają się w górę łodygi i do korzenia. Nasiąknięte wodą plamy stają się ciemniejsze, ciemnieje także wnętrze korzenia. Zainfekowany korzeń często gnije wokół końcówki, pozostawiając jedynie wiązki naczyniowe.

Zwalczanie

Najskuteczniejszą metodą byłaby uprawa odmian odpornych, jednak dotąd nie udało się takich jeszcze wyhodować. Istnieją jednak kultywary częściowo odporne na tę chorobę. Zwalczanie chemiczne jest niemożliwe; żadne fungicydy nie zostały dopuszczone do tego celu. Pomocne jest zaprawianie nasion lub ich otoczkowanie. Dobrze przeprowadzone chroni siewki przez 4–6 tygodni. Największą rolę w zapobieganiu chorobie odgrywa jednak zachowanie kilkuletnich odstępów (płodozmian) w uprawie buraków na tym samym polu. Ważne jest także prawidłowe przeprowadzenie zabiegów agrotechnicznych, niezbyt głęboki i niezbyt wczesny siew, używanie do siewu zdrowych nasion i rozkruszenie powstającego po deszczach zeskorupienia ziemi.