Burak ćwikłowy
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | |
| Podgatunek |
Beta vulgaris L. subsp. vulgaris |
| Nazwa systematyczna | |
| Beta vulgaris L. subsp. vulgaris L. Sp. pl. 1:222. 1753 | |
Burak ćwikłowy – grupa kultywarów podgatunku buraka zwyczajnego (Beta vulgaris L. subsp. vulgaris). Ma formy jednoroczne, dwuletnie i trwałe. Był uprawiany w czasach starożytnych dla celów spożywczych i leczniczych, przy czym uprawiane wówczas formy różniły się znacznie od współczesnych[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Ma jadalny, czerwony, biały lub żółty korzeń spichrzowy i czerwonawe liście.
Jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku uprawy tworzy korzeń spichrzowy i rozetę liści, a w drugim pęd kwiatostanowy. Kształt korzenia spichrzowego jest cechą odmianową. Odmiany o korzeniach wydłużonych mają dłuższy okres wegetacji niż odmiany o korzeniach kulistych lub płaskokulistych. Liście w rozecie są trójkątne lub owalne o zabarwieniu od jasnozielonego do brązowo- lub fioletowoczerwonego. Są osadzone na długich, soczystych ogonkach[3].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Warzywo. Jest powszechnie uprawiane w Polsce. Jego młode liście są jadane jako botwina.
- Sposób uprawy: Nasiona wysiewa się w kwietniu. Okres wzrostu trwa 3–4 miesiące. Nie wymaga żyznej gleby.
Wartości odżywcze[edytuj | edytuj kod]
Młode liście zawierają więcej białka i soli mineralnych aniżeli korzenie. Korzeń zawiera białko, cukry, sole mineralne, witaminy z grupy B i witaminę C. Ma szczególnie znaczenie dietetyczne dzięki dużej zawartości błonnika, który wpływa dodatnio na trawienie oraz dzięki zawartości kwasu jabłkowego, cytrynowego, winnego i szczawiowego[3].
Uprawy w Polsce[edytuj | edytuj kod]
Burak ćwikłowy jest jednym z najpopularniejszych warzyw w Polsce, uprawianym na powierzchni 8–15 tys. ha., a jego zbiory odnotowują udział 6% w zbiorach warzyw w Polsce, kształtując się na poziomie od 290 do 375 tys. ton. Polska jest największym producentem buraków ćwikłowych w UE. Eksport świeżych buraków ćwikłowych jest stosunkowo nieduży. W latach 2012–2017 wynosił 16–23 tys. ton. W polskiej sprzedaży zagranicznej warzyw buraki ćwikłowe mają 5-procentowy udział[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ a b c Warzywa – Burak ćwikłowy.
- ↑ Rynek warzyw w Polsce (pol.). listopad 2018. [dostęp 2019-03-17].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eugeniusz Kołota, Katarzyna Adamczewska-Sowińska, Burak ćwikłowy i liściowy, Warszawa: Hortpress, 2006, s. 80, ISBN 83-89211-72-6, OCLC 749134565.