Zgorzała (jezioro)

Zgorzała
	; Jezioro Zgorzała – widok z samolotu
	Położenie
Państwo	Polska
Miejscowości nadbrzeżne	Ursynów
Region	Dolina Środkowej Wisły
	Morfometria
Powierzchnia	3,2781 ha
Głębokość; • średnia	; ok. 1 m
	Hydrologia
Rodzaj jeziora	wytopiskowe
	Położenie na mapie Warszawy Zgorzała
	Położenie na mapie Polski Zgorzała
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Zgorzała
	52°07′01,1806″N 21°00′02,7861″E/52,116995 21,000774
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zgorzała – jezioro o powierzchni ponad 3 ha leżące w Warszawie, w dzielnicy Ursynów.

Położenie

Jezioro leży po lewej stronie Wisły, w Warszawie, w dzielnicy Ursynów, pomiędzy osiedlami Zgorzała nad Jeziorem i Jeziorki Polskie, w kwadracie ulic Trombity, Kórnickiej i Dumki. Położone jest na obszarze wododziałowym pomiędzy zlewniami rzek: Jeziorki i Raszynki^[1].

Zgodnie z ustaleniami w ramach Programu Ochrony Środowiska dla m. st. Warszawy na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r. jezioro jest jeziorem wytopiskowym. Położone jest na terenie wysoczyzny i zasilane jest okresowo wodami powierzchniowymi. Odpływ natomiast ma formę cieku^[2] – swój początek ma tu Kanał Jeziorki, który odprowadza wodę z pobliskich pól i dróg^[1]. Powierzchnia jeziora wynosi 3,2781 hektara. Towarzyszy mu mniejszy zbiornik wodny o powierzchni 0,1246 ha^[2]. Misa jeziora obejmuje powierzchnię ok. 17 ha.

Rekultywacja

Z powodu nadmiernego osuszenia oraz stałego obniżania się wód gruntowych, jezioro znacznie zmniejszyło swoje rozmiary. Pierwotnie jezioro było największym w Warszawie, o powierzchni ok. 20 ha^[1] (dla porównania Jezioro Czerniakowskie – 14,5694 ha^[2]). Obecnie, w okresie braku opadów redukuje się do dwóch oczek wodnych w południowo-wschodniej części dawnego obrysu zbiornika (niegdyś najgłębszej). W części północno-zachodniej pozostałością są dwa bardzo małe stawy oraz tereny podmokłe. Tereny dawnego Jeziora Zgorzała zasypane zostały gruzem i ziemią powstałą w wyniku wykopów budowlanych^[1]. Zasypanie jeziora (zmniejszenie pojemności retencyjnej zbiornika) spowodowało problemy z odwodnieniem okolicy tzw. zielonego Ursynowa i częste podtopienia, w tym jedno bardzo duże w 2010 r. W związku z tym, na wniosek właścicieli pobliskich działek, w 2012 r. rozpoczęła się rekultywacja jeziora^[3] na podstawie opracowania z 2011 r. pt. „Koncepcja rekultywacji jeziora Zgorzała wraz z zagospodarowaniem terenów przyległych” zleconego przez zarząd Dzielnicy Ursynów m. st. Warszawy^[4]. Głównym jej celem było stworzenia retencji w ilości 60 000 m³. Całkowity koszt przedsięwzięcia został oszacowany na kwotę 8 291 288,88 zł^[4]. Rekultywacja objęła odtworzenie pierwotnej linii brzegowej, jej umocnienie oraz pogłębienie jeziora. W planach było też zasadzenie 260 drzew i prawie 450 krzewów, a także stworzenie infrastruktury parkowej: ławek, pomostów, placu zabaw, parkingu^[3].

Przyroda

Zgodnie z badaniem z 2004 roku na terenie zbiornika wodnego i w jego okolicach stwierdzono występowanie następujących ptaków: bąk (wiosną), łabędź niemy, głowienka, czernica, błotniak stawowy, czajka, mewa śmieszka, trzciniak i kaczka krzyżówka^[5]. Stwierdzono też występowanie gatunków: perkoz rdzawoszyi, cyraneczka i krwawodziób^[6]. W 2013 r. awifauna obejmowała 72 gatunki, w tym 44 lęgowe^[4]. Nad jeziorem występuje kruszyna pospolita^[4].

Miasto stołeczne Warszawa uznało w 2007 roku, iż teren jeziora Zgorzała należy objąć użytkiem ekologicznym^[7].

Galeria

Część północna, zima 1982/1983
Część północna i środkowa z lotu ptaka, 2011
Część środkowa, 2016
Część południowa, 2016
Część środkowa, 2021
Pomost w części północnej, 2021
Część południowa, 2021

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju, 2006. [dostęp 2013-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-09)]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Rada m.st. Warszawy: ZAŁĄCZNIK TEKSTOWY I TABELARYCZNY DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010 r.. [dostęp 2013-09-18]. (pol.).
↑ ^a ^b Tomasz Wojciuk: Ruszyła rekultywacja jeziora Zgorzała. kurierpoludniowy.pl, 2012-09-07. [dostęp 2013-09-18].
↑ ^a ^b ^c ^d Jarosław Dąbrowski: Odpowiedź na interpelację z dnia 9 maja 2013 r. dotyczącą trybu i kosztów realizacji inwestycji polegającej na rekultywacji jeziora na terenie Dzielnicy Ursynów oraz zniszczeń w środowisku przyrodniczym w trakcie prowadzenia robót. Dzielnica Ursynów, 1 lipca 2013 r.. [dostęp 2013-09-18]. (pol.).
↑ Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy - Załącznik nr II.7. Biuro Naczelnego Architekta Miasta, 2004. [dostęp 2013-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
↑ Grzegorz Węcławowicz, Janusz Księżak, Andrzej Jarosz, Przemysław Śleszyński: Atlas Warszawy, Zeszyt 8, Ptaki Warszawy 1962-2000. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 2001, s. 50, 74, 76. ISBN 83-87954-95-0.
↑ Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy: Polityka. Warszawa - oficjalny portal stolicy Polski, 2007 r.. [dostęp 2013-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-26)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Klaudia Ziółkowska: Kiedyś 20 hektarów i największe jezioro w Warszawie. Teraz wysycha. tvn24.pl/tvnwarszawa, 2019-12-08. [dostęp 2019-12-08].

[a1-1] Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju, 2006. [dostęp 2013-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-09)]. (pol.).

[a2-2] Rada m.st. Warszawy: ZAŁĄCZNIK TEKSTOWY I TABELARYCZNY DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010 r.. [dostęp 2013-09-18]. (pol.).

[a4-3] Tomasz Wojciuk: Ruszyła rekultywacja jeziora Zgorzała. kurierpoludniowy.pl, 2012-09-07. [dostęp 2013-09-18].

[a3-4] Jarosław Dąbrowski: Odpowiedź na interpelację z dnia 9 maja 2013 r. dotyczącą trybu i kosztów realizacji inwestycji polegającej na rekultywacji jeziora na terenie Dzielnicy Ursynów oraz zniszczeń w środowisku przyrodniczym w trakcie prowadzenia robót. Dzielnica Ursynów, 1 lipca 2013 r.. [dostęp 2013-09-18]. (pol.).

[5] Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy - Załącznik nr II.7. Biuro Naczelnego Architekta Miasta, 2004. [dostęp 2013-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).

[6] Grzegorz Węcławowicz, Janusz Księżak, Andrzej Jarosz, Przemysław Śleszyński: Atlas Warszawy, Zeszyt 8, Ptaki Warszawy 1962-2000. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 2001, s. 50, 74, 76. ISBN 83-87954-95-0.

[7] Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy: Polityka. Warszawa - oficjalny portal stolicy Polski, 2007 r.. [dostęp 2013-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-26)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]