Lipie (jezioro)
52°55′03″N 15°39′32″E/52,917500 15,658889 Jezioro Lipie widziane z powietrza od strony wsi Długie | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
52,7 m n.p.m. |
| Wyspy |
1 |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
172,5–174 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
9755 m |
| Objętość |
22202,9 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody |
III (w roku 2020) |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy Strzelce Krajeńskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu strzelecko-drezdeneckiego  | |
| 52°55′03″N 15°39′32″E/52,917500 15,658889
| |
Lipie – jezioro rynnowe na Pojezierzu Dobiegniewskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Strzelce Krajeńskie[1]. Jedno z najgłębszych jezior w województwie lubuskim – 42 m[2].
Położenie i opis[edytuj | edytuj kod]
Jezioro położone jest w północnej części powiatu strzelecko-drezdeneckiego, na terenie Pojezierza Dobiegniewskiego, w połowie drogi pomiędzy Strzelcami Krajeńskimi a Dobiegniewem. Miejscowością nadbrzeżną jest wieś Długie. W pobliżu jeziora przebiega droga krajowa nr 22. Jedyny dopływ pochodzi z położonego na wschód, niewielkiego jeziora Kokienko. Odpływ odbywa się poprzez krótki, ale szeroki kanał prowadzący do jeziora Słowa. Brzegi zbiornika przeważnie są strome, szczególnie w południowej części[3].
Akwen jest intensywnie wykorzystywany w celach rekreacyjnych, na jego południowym brzegu w miejscowości Długie, zlokalizowana jest sporych rozmiarów plaża i przystań żeglarska[1]. Zachodni brzeg akwenu przylega niemalże bezpośrednio do terenów uprawnych, pozostałe brzegi są zalesione. Lipie jest jednym z najgłębszych akwenów województwa lubuskiego. W środkowej części jeziora znajduje się niewielka wyspa o powierzchni 0,2 ha[3].
Morfometria[edytuj | edytuj kod]
Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 174 ha[4], natomiast A. Choiński, poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000, określił wielkość jeziora na 172,5 ha[2]. Jeziorna jednolita część wód powierzchniowych ma powierzchnię 163 ha[5].
Średnia głębokość zbiornika wodnego to 12,7 m, a maksymalna – 42 m. Objętość jeziora wynosi 22 202,9 tys. m³. Maksymalna długość jeziora to 2700 m, a szerokość 1620 m. Długość linii brzegowej wynosi 9755 m[4].
Według Atlasu jezior Polski (red. J. Jańczak, 1996) lustro wody znajduje się na wysokości 52,7 m n.p.m.[4], natomiast według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 51,9 m n.p.m.[6]
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni dziewiątego poziomu Zlewnia jez. Lipie bez zlewni bezodpływowego jez. Płociczno[7]. Identyfikator MPHP to 1888839219[7].
Hydronimia[edytuj | edytuj kod]
Jezioro pojawia się w źródłach już w 1250 roku – początkowo jako Lipe, a następnie: Große Lubow (1809), Lieb See (1851, 1935)[8][9]. 17 września 1949 roku wprowadzono nazwę Lipie[10]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę urzędową jeziora podaje Lipie, nie wymieniając żadnych nazw obocznych[11][12].
Zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]
Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody jezior Lipie, Osiek, Brodzisz, Słowa, Kokno, Kokienko, Tartak, Błotne, Mały Osiek i Urszulanka (Obwód rybacki jeziora Osiek (Chomętowskie) na cieku Mierzęcka Struga – Nr 2)[13]. Do 2022 roku gospodarkę rybacką na jeziorze prowadził Wielkopolski Ośrodek Wędkarski "Rybak", od 2023 gospodarzem jego wód jest RZGW w Bydgoszczy[14][15].
Lipie pełni również funkcje rekreacyjne, nad jego południowym brzegiem w miejscowości Długie znajduje się liczna zabudowa rekreacyjna oraz szeroka plaża. W 2023 roku znajdowało się tutaj jedno kąpielisko wyznaczone zgodnie z zasadami dyrektywy kąpieliskowej – Kąpielisko w miejscowości Długie nad Jeziorem Lipie[1]. W tym samym roku jakość wód tego kąpieliska oceniono jako doskonałą[16]. Kąpielisko jest prowadzone przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Strzelcach Krajeńskich, na jego terenie znajdują się parking, punkty gastronomiczne, boisko do gry w siatkówkę plażową oraz wypożyczalnie sprzętu wodnego. Nad południowym brzegiem jeziora, znajduje się początek szlaku kajakowego nazywanego potocznie szlakiem Lubuskich Mazur, szlak prowadzi przez jezioro Lipie, Słowa oraz Osiek[17][18].
Czystość wód i ochrona środowiska[edytuj | edytuj kod]
Według danych z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska z 2004 roku, wody jeziora charakteryzowały się II klasą czystości. Jezioro w 2004 roku cechowało się wysoką odpornością na degradację i zostało zaliczone do I kategorii odporności. Oznacza to, że akwen ma bardzo dobre warunki naturalne, a jego jedyną słabszą cechą jest zestawienie objętości do długości linii brzegowej[1]. W kolejnych latach czystość wód jeziora uległa poprawie i w badaniach przeprowadzonych w 2014 roku wody jeziora zostały zakwalifikowane do wód o bardzo dobrym stanie ekologicznym, co odpowiadało I klasie jakości[19].
Badania z 2020 roku zaliczyły wody jeziora do wód o umiarkowanym stanie ekologicznym, co odpowiada III klasie jakości. Wskaźnikiem, który zadecydował o trzeciej klasie, był stan ichtiofauny, podczas gdy stan fitobentosu i fitoplanktonu oceniono jako dobry, a makrozoobentosu oraz makrofitów jako bardzo dobry. W tym samym roku stan chemiczny wód określono jako poniżej dobrego, jedynym elementem przekraczającym normę była zawartość benzo(a)pirenu w wodzie. Przeźroczystość wód została określona na 4,2 metra[20].
Jezioro znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu o nazwie Puszcza Drawska[21] oraz na obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000. W ramach dyrektywy siedliskowej chroniony obszar nazywa się Uroczyska Puszczy Drawskiej, natomiast dyrektywę ptasią reprezentuje obszar Lasy Puszczy nad Drawą[22][23].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Stan środowiska w województwie lubuskim w 2004 roku [online], web.archive.org, 2005 [dostęp 2022-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-26].
- ↑ a b Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 223. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b Leszek Klessa i inni, Życie jezior: praca zbiorowa, Krystyna Kamińska (red.), Przyroda Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski: Klub Działalności Podwodnej LOK [Ligi Obrony Kraju] "Marlin" : na zlec. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 1996, s. 34–35, ISBN 978-83-905760-1-5 [dostęp 2023-09-18].
- ↑ a b c Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 76–77, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ Lipie. Karta charakterystyki jcwp [online], Hydroportal. Warstwa: Plany gospodarowania wodami.
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2023-11-29].
- ↑ a b Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2022-05-26].
- ↑ Wugarten, Meßtischblatt nr. 3059, 1:25 000, 1935
- ↑ Lipie. [w:] Elektroniczny słownik hydronimów Polski [on-line]. [dostęp 2023-11-29].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 września 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 76, poz. 947, s. 11)
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 68498
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 177, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie”, Ujednolicony wykaz obwodów rybackich 2022 [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-11-25].
- ↑ Wykaz wód [online], Wielkopolski Ośrodek Wędkarski "Rybak" [dostęp 2022-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-24].
- ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Wykaz obwodów rybackich i łowisk udostępnionych w ramach zezwoleń [online], bydgoszcz.wody.gov.pl, 20 września 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
- ↑ Główny Inspektorat Sanitarny”, Kąpielisko w miejscowości Długie nad Jeziorem Lipie [online], Serwis Kąpieliskowy [dostęp 2023-11-29] (pol.).
- ↑ Dariusz Chajewski, Lubuskie Mazury. Ten szlak to wyzwanie dla wodniaków, „Gazeta Lubuska”, gazetalubuska.pl, 18 lipca 2021 [dostęp 2023-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2021-07-18] (pol.).
- ↑ Dariusz Baranski, Są tam takie widoki, że "gębę szeroko otwiera". Oto najdłuższy, po jeziorach mazurskich, szlak żeglugowy w Polsce [online], wyborcza.pl, 29 listopada 2023 [dostęp 2023-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-29] (pol.).
- ↑ Ocena jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych i jeziornych w województwie lubuskim za rok 2016 [online], www.zgora.pios.gov.pl [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2016–2021 na podstawie monitoringu – tabela [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2023-08-21].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar chronionego krajobrazu – Puszcza Drawska [online], web.archive.org, 26 maja 2022 [dostęp 2022-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-26].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 – Uroczyska Puszczy Drawskiej [online], web.archive.org, 26 maja 2022 [dostęp 2022-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-26].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 – Lasy Puszczy nad Drawą [online], web.archive.org, 26 maja 2022 [dostęp 2022-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-26].