52°52′32″N 15°31′55″E/52,875556 15,531944Strzelce Krajeńskie
| |||||
| |||||
.jpg) Strzelce Krajeńskie, Brama Młyńska (2006) | |||||
| |||||
| Państwo |  Polska
| ||||
| Województwo |  lubuskie
| ||||
| Powiat | strzelecko-drezdenecki | ||||
| Gmina | Strzelce Krajeńskie | ||||
| Burmistrz | Mateusz Feder | ||||
| Powierzchnia | 5,54 km² | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
9916[1] 1789,9 os./km² | ||||
| Strefa numeracyjna | (+48) 95 | ||||
| Kod pocztowy | 66-500 | ||||
| Tablice rejestracyjne | FSD | ||||
Położenie na mapie gminy Strzelce Krajeńskie  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu strzelecko-drezdeneckiego  | |||||
| 52°52′32″N 15°31′55″E/52,875556 15,531944
| |||||
| TERC (TERYT) | 0806044 | ||||
| SIMC | 0935742 | ||||
Urząd miejski al. Wolności 4866–500 Strzelce Krajeńskie | |||||
| Strona internetowa | |||||
Strzelce Krajeńskie (niem. Friedeberg (Neumark)) – miasto w zachodniej Polsce, w województwie lubuskim, siedziba powiatu strzelecko-drezdeneckiego i gminy Strzelce Krajeńskie.
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Strzelce Krajeńskie liczyły 9916 mieszkańców.[2]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miasto położone jest w północno-wschodniej części województwa lubuskiego, na prawobrzeżnej ziemi nadnoteckiej, nad jeziorami: Klasztornym Górnym, Dolnym Jeziorem oraz Młyńskim, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym, w południowo-zachodniej części Pojezierza Dobiegniewskiego)[3], przy drodze krajowej nr 22, w odległości 26 km na północny wschód od Gorzowa Wielkopolskiego.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,94 km²[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed 1260 r. istniała w tym miejscu wieś, przy której margrabia brandenburski Konrad wzniósł między 1260 a 1272 gródek, by w latach 1272–1286 lokować tu ostatecznie miasto o nazwie Friedeberg[5].
W 1945 roku miejscowość włączono do Polski. Administracja polska używała początkowo nazwy Strzelce bez przymiotnika Krajeńskie[6], który dodano w 1946[7]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. gorzowskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 31 grudnia 2010 miasto liczyło 10 188 mieszkańców[8].
- Piramida wieku mieszkańców Strzelec Krajeńskich w 2014 roku[9].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[10]:
- stare miasto, układ urbanistyczny
- kościół filialny pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej[11], mariacki z 1300 roku, z XV wieku, XIX wieku, lat 1957–1973
- mury miejskie obronne z 36 basztami, z XIII wieku. Zbudowane zostały z kamienia w latach 1272–1290. Długość: 1640 m, grubość: 1 m, wysokość: do 8 m. Mury otaczają teren Starego Miasta o pow. 24 ha. Niegdyś w skład fortyfikacji miejskich wchodziło 38 czatowni, dwie bramy: Gorzowska i Młyńska i jedna baszta zwana Więzienną lub Czarownic. Do dnia dzisiejszego mury zachowały się prawie na całej swej długości, przetrwała także Brama Młyńska i Baszta Więzienna:
- brama Młyńska – Wschodnia, z XIV wieku, inna nazwa: Brama Drezdenkowska znajduje się przy końcu ul. Młyńskiej. Została wzniesiona w stylu gotyckim, w XV w. Posiada cztery kondygnacje i zamknięty ostrym łukiem przejazd. Brama zwieńczona jest ażurowymi sterczynami. Obecnie mieści się tu Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia
- baszta Więzienia, pochodzi z XIV w. Niższe partie zbudowane zostały z kamienia na planie prostokąta, wyższe z cegły – na planie spłaszczonego koła. Zwieńczenie stanowi spiczasty, ceglany hełm, który okolony jest platformą widokową. Wnętrze baszty podzielone jest na trzy kondygnacje. Obecnie budowla nie jest użytkowana. Do baszty przylega Nowa Brama
- domy, ul. Brygady Saperów nr 19, 20, 25, 34 i budynek gospodarczy – szachulcowy, murowano-szachulcowe, z XVIII wieku, z połowy XIX wieku
- dom, ul. Krasińskiego 11, murowano-szachulcowy
- domy, ul. Ludowa nr 16 szachulcowy; nr 31 i budynek gospodarczy, szachulcowy, z połowy XIX wieku
- dom, ul. Mickiewicza 18, szachulcowy, z połowy XIX wieku, nie istnieje
- domy, ul. Południowa nr 13, nr 17 – szachulcowe, z połowy XIX wieku; nr 38
- domy, ul. Północna nr 36 szachulcowy, nr 38, z XVIII wieku/XIX wieku
- spichlerz przy bramie Wschodniej, ul. Wojska Polskiego 1, murowano-szachulcowy, z 1764 roku, w 2020 został wyremontowany[12].
- dom, ul. Wojska Polskiego 4, z połowy XIX wieku
inne zabytki:
- cmentarz żydowski
- kościół parafialny pw. św. Franciszka z Asyżu z 1929 r., z którego codziennie o godzinie 12 grany jest hejnał miasta[13][14][11]
- ratusz, zbudowany został w latach 1870–1872 w stylu neorenesansowym, na miejscu wcześniejszego ratusza. Projekt sporządził Koehler z Frankfurtu nad Odrą oraz Asmund Schulz. Fasadę budynku ozdabia balkon z tralkową balustradą, tondo z herbem miasta oraz maszt flagowy z motywem smoka. Obecnie budynek jest siedzibą Sądu Rejonowego w Strzelcach Krajeńskich.
Baszta Czarownic (1959)
Kościół Mariacki (XV w., XIX w., 1957–1973)
mury obronne wraz z 36 basztami z XIII w.
Ul. Północna 36 – dom z przeł. XVIII/XIX w.
Ul. Wojska Polskiego 1 – spichrz z 1764 roku
Ratusz, Urząd Miasta i Gminy Strzelce Krajeńskie (1870–1872)
.jpg)
.jpg)
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
- Żłobek Samorządowy
- Przedszkole Samorządowe Nr 1
- Przedszkole Samorządowe Nr 2 „Smerfy”
- Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy im. Janusza Korczaka ( w tym: Szkoła Podstawowa Specjalna, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy, Przedszkole Specjalne nr 3)
- Ochotnicze Hufce Pracy
- Szkoła Podstawowa nr 2
- Szkoła Podstawowa nr 1
- Zespół Szkół (Liceum Ogólnokształcące im. Macieja Rataja i Technikum Gastronomiczne)
- Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego w Strzelcach Krajeńskich im. Stefana Biedrzyckiego – jeden z największych zespołów szkół na terenie miasta. Mieści się w zespole budynków przy al. Wolności 7. Budynek szkoły wzniesiony z czerwonej cegły, powstał na początku XX wieku. Organizowano w nim zajęcia, zakładając w Friedeberg początkowo Seminarium Nauczycielskie, a następnie gimnazjum niemieckie. Po II wojnie światowej, gdy Friedeberg stał się polskim miastem pod nazwą Strzelce Krajeńskie, w budynku zorganizowano szkołę średnią. Biorąc pod uwagę rolniczy charakter Strzelec utworzono szkołę kształcącą kadry dla rolnictwa. Placówka ta była wtedy jedną z nielicznych szkół kształcących pracowników obsługi technicznej dla Państwowych Gospodarstw Rolnych[15].
- Wydział Szczecińskiej Akademii Rolniczej
- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia
Sport[edytuj | edytuj kod]
Od 1945 w Strzelcach Krajeńskich działa klub piłkarski Miejski Klub Sportowy „Łucznik” Strzelce Krajeńskie. Zespół swoje domowe mecze rozgrywa na Stadionie Miejskim[16]. W 2014 roku w leżących nieopodal Strzelcach Klasztornych powstał tor kartingowy, którego pomysłodawcą jest Fundacja Wierczuk Race Promotion, zajmująca się promocją młodych adeptów wyścigów samochodowych.
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- Kościół rzymskokatolicki:
- Kościół greckokatolicki:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Strzelce Krajeńskie (Sala Królestwa ul. Orzechowa 5)[17]
Współpraca międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]
Miasta i gminy partnerskie:[18]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
- ↑ Strzelce Krajeńskie (lubuskie) » mapy, nieruchomości, GUS, noclegi, szkoły, regon, atrakcje, kody pocztowe, wynagrodzenie, bezrobocie, zarobki, tabele, edukacja, przedszkola, demografia, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-09] (pol.).
- ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Kazimierz Jasiński: Recenzja książki Stanisława Bobińskiego "Urbanistyka polskich miast przedlokacyjnych", Warszawa 1975; Kwartalnik Historii Kultury Materialnej R. 25 (1977) z. 1
- ↑ Dz.U. 1945 nr 33 poz. 196
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Strzelce Krajeńskie w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 62-63. [dostęp 9.2.13].
- ↑ a b Miejski szlak historyczny (pol.). Strzelec Krajeńskie miasto i gmina. [dostęp 23.01.2011].
- ↑ Spichlerz idzie do remontu, www.zachod.pl [dostęp 2021-02-09] (pol.).
- ↑ Naczelny, Strzelce: Hejnał i dzwony zabrzmią z wieży kościoła, www.estrzelce.pl [dostęp 2020-10-05] (pol.).
- ↑ Skomponował hejnał miasta w 15 minut, Gazeta Lubuska, 7 stycznia 2009 [dostęp 2020-10-05] (pol.).
- ↑ strona szkoły.
- ↑ Miejski Klub Sportowy Łucznik Strzelce Krajeńskie (pol.). 90minut.pl. [dostęp 1 września 2011].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-10-12].
- ↑ Współpraca zagraniczna, Strzelce Krajeńskie - Miasto i Gmina [dostęp 2021-02-09] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona miasta
- Friedeberg (niem.) 4, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 409.
- Siedziba gminy: Strzelce Krajeńskie
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
