Efekt Dunninga-Krugera: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
dodanie autorskiej wizualizacji wyników K-D
małe uzupełnienie
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Wyniki eksperymentu 2 z publikacji Krugera i Dunninga.svg|alt=Wyniki eksperymentu drugiego z oryginalnej publikacji Krugera i Dunninga (1997). Uczestnicy badania źle szacowali swoje umiejętności w liniowej, a nie U-kształtnej zależności od ich faktycznych zdolności.|mały|Wyniki eksperymentu drugiego z oryginalnej publikacji Krugera i Dunninga (1997). Uczestnicy badania źle szacowali swoje umiejętności w liniowej (nie U-kształtnej) zależności od ich faktycznych zdolności.]]
[[Plik:Wyniki eksperymentu 2 z publikacji Krugera i Dunninga.svg|alt=Wyniki eksperymentu drugiego z oryginalnej publikacji Krugera i Dunninga (1997). Uczestnicy badania źle szacowali swoje umiejętności w liniowej, a nie U-kształtnej zależności od ich faktycznych zdolności.|mały|Wyniki eksperymentu drugiego z oryginalnej publikacji Krugera i Dunninga (1999). Uczestnicy badania źle szacowali swoje umiejętności w liniowej (nie U-kształtnej) zależności od ich faktycznych zdolności.]]
'''Efekt Krugera-Dunninga''' – w [[psychologia|psychologii]] zjawisko polegające na tym, że osoby niewykwalifikowane w jakiejś dziedzinie życia mają tendencję do przeceniania swoich umiejętności w tej dziedzinie, podczas gdy osoby wysoko wykwalifikowane mają tendencję do zaniżania oceny swoich umiejętności<ref>{{cytuj stronę|url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2010/06/20/the-anosognosics-dilemma-1/|tytuł=The Anosognosic’s Dilemma: Something’s Wrong but You’ll Never Know What It Is (Part 1)|język=en|opublikowany=The New York Times|autor=Error Morris|data=2010-06-20}}</ref>.
'''Efekt Krugera-Dunninga''' – w [[psychologia|psychologii]] zjawisko polegające na tym, że osoby niewykwalifikowane w jakiejś dziedzinie życia mają tendencję do przeceniania swoich umiejętności w tej dziedzinie, podczas gdy osoby wysoko wykwalifikowane mają tendencję do zaniżania oceny swoich umiejętności<ref>{{cytuj stronę|url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2010/06/20/the-anosognosics-dilemma-1/|tytuł=The Anosognosic’s Dilemma: Something’s Wrong but You’ll Never Know What It Is (Part 1)|język=en|opublikowany=The New York Times|autor=Error Morris|data=2010-06-20}}</ref>.


Zjawisko to zostało opisane i udokumentowane przez Justina Krugera i Davida Dunninga z [[Cornell University|Uniwersytetu Cornella]].
Zjawisko to zostało opisane i udokumentowane przez Justina Krugera i Davida Dunninga z [[Cornell University|Uniwersytetu Cornella]]<ref name=":0">{{Cytuj|autor=J. Kruger, D. Dunning|tytuł=Unskilled and unaware of it: how difficulties in recognizing one's own incompetence lead to inflated self-assessments|czasopismo=Journal of Personality and Social Psychology|data=1999-12-01|data dostępu=2017-01-13|issn=0022-3514|wolumin=77|numer=6|s=1121–1134|pmid=10626367|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10626367}}</ref>.


Kruger i Dunning zwrócili uwagę na liczne wcześniejsze badania, które zdają się sugerować, że w przypadku zdolności tak różnorodnych jak obsługa pojazdów mechanicznych, gra w szachy czy tenisa, „ignorancja częściej jest przyczyną pewności siebie, niż wiedza” (jak to ujął [[Charles Darwin]]). Postawili oni hipotezę, że w przypadku zdolności, którą każdy może posiąść w większym lub mniejszym stopniu:
Kruger i Dunning zwrócili uwagę na liczne wcześniejsze badania, które zdają się sugerować, że w przypadku zdolności tak różnorodnych jak obsługa pojazdów mechanicznych, gra w szachy czy tenisa, „ignorancja częściej jest przyczyną pewności siebie, niż wiedza” (jak to ujął [[Charles Darwin]]). Postawili oni hipotezę, że w przypadku zdolności, którą każdy może posiąść w większym lub mniejszym stopniu:
Linia 13: Linia 13:
Aby sprawdzić poprawność tej hipotezy, sprawdzili ją na studentach swojej uczelni, którzy zapisali się na różne kursy z psychologii.
Aby sprawdzić poprawność tej hipotezy, sprawdzili ją na studentach swojej uczelni, którzy zapisali się na różne kursy z psychologii.


W serii doświadczeń Kruger i Dunning sprawdzili samoocenę dotyczącą myślenia logicznego, znajomości gramatyki i poczucia humoru. Po pokazaniu im wyników ich testów studenci zostali poproszeni o oszacowanie swojego poziomu, po czym grupa kompetentna w danej dziedzinie oceniła go poprawnie, podczas gdy ta niekompetentna wciąż go przeceniała. Jak Dunning i Kruger zauważyli, ''„Podczas 4 doświadczeń autorzy zauważyli, że uczestnicy notowani najniżej w testach dotyczących poczucia humoru, gramatyki i logiki znacznie przeceniali swoje osiągnięcia i umiejętności. Mimo iż wyniki testów plasowały ich w 12. percentylu, oni sami szacowali, że osiągnęli wynik plasujący ich w 62. percentylu”.''
W serii doświadczeń Kruger i Dunning sprawdzili samoocenę dotyczącą myślenia logicznego, znajomości gramatyki i poczucia humoru. Po pokazaniu im wyników ich testów studenci zostali poproszeni o oszacowanie swojego poziomu, po czym grupa kompetentna w danej dziedzinie oceniła go poprawnie, podczas gdy ta niekompetentna wciąż go przeceniała. Jak Dunning i Kruger zauważyli, ''„Podczas 4 doświadczeń autorzy zauważyli, że uczestnicy notowani najniżej w testach dotyczących poczucia humoru, gramatyki i logiki znacznie przeceniali swoje osiągnięcia i umiejętności. Mimo iż wyniki testów plasowały ich w 12. percentylu, oni sami szacowali, że osiągnęli wynik plasujący ich w 62. percentylu”''<ref name=":0" />''.''


Jednocześnie ludzie naprawdę posiadający wiedzę zwykli nie doceniać swej kompetencji.
Jednocześnie ludzie naprawdę posiadający wiedzę zwykli nie doceniać swej kompetencji.
Linia 19: Linia 19:
Wyniki niniejszych badań sugerują, że znacznie bardziej kompetentni studenci podnoszą zarówno poziom swojej wiedzy, jak i umiejętność jej oceny, dopiero po dokładnym treningu dotyczącym umiejętności, którą wcześniej opanowali niedostatecznie.
Wyniki niniejszych badań sugerują, że znacznie bardziej kompetentni studenci podnoszą zarówno poziom swojej wiedzy, jak i umiejętność jej oceny, dopiero po dokładnym treningu dotyczącym umiejętności, którą wcześniej opanowali niedostatecznie.


Zjawisko to zostało zreplikowane w innych eksperymentach, zaproponowano też różne wyjaśnienia, odwołujące się m.in. do artefaktów statystycznych i [[Heurystyki wydawania sądów|heurystyk poznawczych]] służących ochronie samooceny<ref>{{Cytuj|autor=Joachim Krueger, Ross A. Mueller|tytuł=Unskilled, unaware, or both? The better-than-average heuristic and statistical regression predict errors in estimates of own performance|czasopismo=Journal of Personality and Social Psychology|data=2002-02-01|data dostępu=2017-01-13|issn=0022-3514|wolumin=82|numer=2|s=180–188|pmid=11831408|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11831408}}</ref>, czy heurystyk wynikających z braku punktów odniesienia<ref>{{Cytuj|autor=Katherine A. Burson, Richard P. Larrick, Joshua Klayman|tytuł=Skilled or unskilled, but still unaware of it: how perceptions of difficulty drive miscalibration in relative comparisons|czasopismo=Journal of Personality and Social Psychology|data=2006-01-01|data dostępu=2017-01-13|issn=0022-3514|wolumin=90|numer=1|s=60–77|doi=10.1037/0022-3514.90.1.60|pmid=16448310|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16448310}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=Marian Krajc, Andreas Ortmann|tytuł=Are the Unskilled Really that Unaware? An Alternative Explanation|data=2007-04-01|data dostępu=2017-01-13|miejsce=Rochester, NY|wydawca=Social Science Research Network|url=https://papers.ssrn.com/abstract=1114332}}</ref>. Przegląd badań obejmujących testy bardziej codziennej wiedzy nie wykazał natomiast obecności takiego efektu<ref>{{Cytuj|autor=P. Juslin, A. Winman, H. Olsson|tytuł=Naive empiricism and dogmatism in confidence research: a critical examination of the hard-easy effect|czasopismo=Psychological Review|data=2000-04-01|data dostępu=2017-01-13|issn=0033-295X|wolumin=107|numer=2|s=384–396|pmid=10789203|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10789203}}</ref>.
⚫
W roku 2000 Dunning i Kruger otrzymali za te badania satyryczną [[Nagroda Ig Nobla|Nagrodę Ig Nobla]] w dziedzinie psychologii<ref>{{cytuj stronę|url=http://improbable.com/ig/winners/#ig2000|tytuł=Ig Nobel Prize Winners|opublikowany=Improbable Research|język=en|data dostępu=2012-01-06}}</ref>.

⚫
W roku 2000 Dunning i Kruger otrzymali za swoje badania satyryczną [[Nagroda Ig Nobla|Nagrodę Ig Nobla]] w dziedzinie psychologii<ref>{{cytuj stronę|url=http://improbable.com/ig/winners/#ig2000|tytuł=Ig Nobel Prize Winners|opublikowany=Improbable Research|język=en|data dostępu=2012-01-06}}</ref>.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==

Wersja z 04:17, 13 sty 2017

Wyniki eksperymentu drugiego z oryginalnej publikacji Krugera i Dunninga (1997). Uczestnicy badania źle szacowali swoje umiejętności w liniowej, a nie U-kształtnej zależności od ich faktycznych zdolności.
Wyniki eksperymentu drugiego z oryginalnej publikacji Krugera i Dunninga (1999). Uczestnicy badania źle szacowali swoje umiejętności w liniowej (nie U-kształtnej) zależności od ich faktycznych zdolności.

Efekt Krugera-Dunninga – w psychologii zjawisko polegające na tym, że osoby niewykwalifikowane w jakiejś dziedzinie życia mają tendencję do przeceniania swoich umiejętności w tej dziedzinie, podczas gdy osoby wysoko wykwalifikowane mają tendencję do zaniżania oceny swoich umiejętności[1].

Zjawisko to zostało opisane i udokumentowane przez Justina Krugera i Davida Dunninga z Uniwersytetu Cornella[2].

Kruger i Dunning zwrócili uwagę na liczne wcześniejsze badania, które zdają się sugerować, że w przypadku zdolności tak różnorodnych jak obsługa pojazdów mechanicznych, gra w szachy czy tenisa, „ignorancja częściej jest przyczyną pewności siebie, niż wiedza” (jak to ujął Charles Darwin). Postawili oni hipotezę, że w przypadku zdolności, którą każdy może posiąść w większym lub mniejszym stopniu:

  1. Osoby niekompetentne zwykły przeceniać swój własny poziom zdolności.
  2. Osoby niekompetentne nie potrafią ocenić prawdziwego poziomu zdolności u innych.
  3. Osoby niekompetentne nie potrafią ocenić prawdziwego poziomu swoich zdolności.
  4. Jeśli mogą być przeszkolone, aby znacznie poprawić swoje osiągnięcia, osoby te potrafią zauważyć i przyjąć do świadomości swoją wcześniejszą niekompetencję.

Aby sprawdzić poprawność tej hipotezy, sprawdzili ją na studentach swojej uczelni, którzy zapisali się na różne kursy z psychologii.

W serii doświadczeń Kruger i Dunning sprawdzili samoocenę dotyczącą myślenia logicznego, znajomości gramatyki i poczucia humoru. Po pokazaniu im wyników ich testów studenci zostali poproszeni o oszacowanie swojego poziomu, po czym grupa kompetentna w danej dziedzinie oceniła go poprawnie, podczas gdy ta niekompetentna wciąż go przeceniała. Jak Dunning i Kruger zauważyli, „Podczas 4 doświadczeń autorzy zauważyli, że uczestnicy notowani najniżej w testach dotyczących poczucia humoru, gramatyki i logiki znacznie przeceniali swoje osiągnięcia i umiejętności. Mimo iż wyniki testów plasowały ich w 12. percentylu, oni sami szacowali, że osiągnęli wynik plasujący ich w 62. percentylu”[2].

Jednocześnie ludzie naprawdę posiadający wiedzę zwykli nie doceniać swej kompetencji.

Wyniki niniejszych badań sugerują, że znacznie bardziej kompetentni studenci podnoszą zarówno poziom swojej wiedzy, jak i umiejętność jej oceny, dopiero po dokładnym treningu dotyczącym umiejętności, którą wcześniej opanowali niedostatecznie.

Zjawisko to zostało zreplikowane w innych eksperymentach, zaproponowano też różne wyjaśnienia, odwołujące się m.in. do artefaktów statystycznych i heurystyk poznawczych służących ochronie samooceny[3], czy heurystyk wynikających z braku punktów odniesienia[4][5]. Przegląd badań obejmujących testy bardziej codziennej wiedzy nie wykazał natomiast obecności takiego efektu[6].

W roku 2000 Dunning i Kruger otrzymali za swoje badania satyryczną Nagrodę Ig Nobla w dziedzinie psychologii[7].

Zobacz też

  1. ↑ Error Morris: The Anosognosic’s Dilemma: Something’s Wrong but You’ll Never Know What It Is (Part 1). The New York Times, 2010-06-20. (ang.).
  2. ↑ a b J. Kruger, D. Dunning, Unskilled and unaware of it: how difficulties in recognizing one's own incompetence lead to inflated self-assessments, „Journal of Personality and Social Psychology”, 77 (6), 1999, s. 1121–1134, ISSN 0022-3514, PMID: 10626367 [dostęp 2017-01-13].
  3. ↑ Joachim Krueger, Ross A. Mueller, Unskilled, unaware, or both? The better-than-average heuristic and statistical regression predict errors in estimates of own performance, „Journal of Personality and Social Psychology”, 82 (2), 2002, s. 180–188, ISSN 0022-3514, PMID: 11831408 [dostęp 2017-01-13].
  4. ↑ Katherine A. Burson, Richard P. Larrick, Joshua Klayman, Skilled or unskilled, but still unaware of it: how perceptions of difficulty drive miscalibration in relative comparisons, „Journal of Personality and Social Psychology”, 90 (1), 2006, s. 60–77, DOI: 10.1037/0022-3514.90.1.60, ISSN 0022-3514, PMID: 16448310 [dostęp 2017-01-13].
  5. ↑ Marian Krajc, Andreas Ortmann, Are the Unskilled Really that Unaware? An Alternative Explanation, Rochester, NY: Social Science Research Network, 1 kwietnia 2007 [dostęp 2017-01-13].
  6. ↑ P. Juslin, A. Winman, H. Olsson, Naive empiricism and dogmatism in confidence research: a critical examination of the hard-easy effect, „Psychological Review”, 107 (2), 2000, s. 384–396, ISSN 0033-295X, PMID: 10789203 [dostęp 2017-01-13].
  7. ↑ Ig Nobel Prize Winners. Improbable Research. [dostęp 2012-01-06]. (ang.).

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Efekt_Dunninga-Krugera&oldid=48164763”