Autowaloryzacja
Ten artykuł od 2009-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Autowaloryzacja – dążenie do obrony, podtrzymania lub podniesienia samooceny. Dążenie do podniesienia samooceny jest głównym motywem związanym ze schematem ja. Większość zdrowych ludzi tak przetwarza informacje, żeby własna osoba jawiła się w pozytywnym świetle. Dwa pozostałe motywy, pod których wpływem jest przetwarzanie informacji o sobie, to dążenie do adekwatności samooceny (samopoznanie), dążenie do spójności samooceny (autoweryfikacja). W większości przypadków dążenie do pozytywnej samooceny wpływa na selektywne przetwarzanie informacji. Niekiedy jednak jest motywem podjęcia rzeczywistych działań, których celem jest podniesienie swoich walorów.
Typowymi objawami tendencji do autowaloryzacji są:
- tworzenie pozytywnych – pochlebnych sądów na własny temat;
- dążenie do sukcesów i unikanie porażek;
- przekonanie o tym, że nasze wady są powszechne i zwyczajne, a nasze zalety wyjątkowe i rzadkie (świadomość swoich wad jest cechą pozytywną);
- skłonność do oceniania siebie na ważnych wymiarach zdecydowanie powyżej średniej dla populacji. (Zobacz też: iluzja ponadprzeciętności);
- przekonanie, że jesteśmy znacznie lepsi pod względem moralnym lub sprawnościowym od przeciętnej osoby (dobroć, inteligencja, sprawność seksualna, ciepło emocjonalne, odwaga itp.);
- swoje sukcesy przypisujemy zwykle sobie, porażki okolicznościom (zobacz też: tendencja samoobronna);
- posiadane przez nas zalety uważamy za ważniejsze niż inne cechy osobowości (pozytywne myślenie);
- dążenie do korzystnej autoprezentacji;
- korzystne porównywanie się z innymi (tak zwane porównywanie się w dół).
Przyczyny autowaloryzacji[edytuj | edytuj kod]
Dlaczego ludziom zależy na dobrym myśleniu o sobie? Czemu dążą raczej do wysokiej niż przeciętnej lub niskiej samooceny? Jest kilka teorii, próbujących wyjaśnić fenomen dążenia do wysokiej samooceny:
- jest ona socjometrem;
- motywuje;
- chroni przed lękiem;
- utrzymuje przekonanie, że jesteśmy w stanie sprostać podstawowym wymaganiom, jakie stawia nam życie; świadomość tego sprawia, że możemy poczuć się zrelaksowani, niepokój staje się bardziej bezpodstawny;
- sprawia, że ufamy we własne możliwości, jesteśmy przekonani co do kompetencji swego umysłu.
W przypadku samooceny zachodzi sprzężenie zwrotne. Istnieje wiele cech składających się na poczucie własnej wartości, np. asertywność, niezależność, samoakceptacja, wewnętrzna spójność. Im w większym stopniu bliskie są nam te cechy, tym wyższa samoocena. Im wyższa samoocena, tym przejawiamy w większym stopniu powyższe cechy. Im bardziej utożsamiamy się z asertywnym zachowaniem (lub inną cechą korelującą z wysoką samooceną), tym bardziej przybliżamy do wysokiego poczucia własnej wartości. Im bardziej przybliżamy się do wysokiego poczucia własnej wartości, tym bardziej ujawnia się samoakceptacja (lub inna cecha korelująca z wysoką samooceną).
Autowaloryzacja jako negatywna postawa[edytuj | edytuj kod]
Autowaloryzacja może mieć także negatywne znaczenie. Może być to objaw egoizmu, potocznego "wywyższania się", czy też "uważania się za lepszego", poprzez nieuzasadnione podnoszenie własnej wartości, aby "poczuć się lepszym".
- Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- autoprezentacja
- geneza ja
- ja
- samoutrudnianie (autohandicapping)