Agenderyzm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.6 |
przywrócenie lub przeformułowanie poprzednich treści wynikających z przypisanych im źródeł w miejsce nowych 'wpisów' wykorzystujących owe dotychczasowe źródła jako przykrywkę dla ich uzasadnienia; usunięcie szablonu - wykazanie zbieżności w przypisie nr. 9 ; korekta źródeł Znacznik: Wycofane |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Nie mylić z|[[brak tożsamości rodzajowych]]|[[niebinarność]]}} |
|||
{{Dopracować|źródła=2019-08}} |
{{Dopracować|źródła=2019-08}} |
||
''' |
'''Agenderyzm''' (arodzajowość<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Radkiewicz|imię=Małgorzata (red.)|tytuł=Gender – kultura – społeczeństwo|wydawca=Rabid|miejsce=Kraków|data=2002|strony=52|isbn=8388668447|rozdział=Czy kobieta może być managerem? Analiza genderowa podręczników dla managerów|imię r=por. Walczewska|nazwisko r=Sławomira|url=https://bon.edu.pl/media/book/pdf/Gender_Kultura_Spoleczenstwo-MR.pdf}}</ref><ref>{{Cytuj pismo|nazwisko=Kopciewicz|imię=por. Lucyna|tytuł=Kobiety w akademickiej pedagogice - negocjowanie znaczeń profesjonalizmu i "gender"|url=http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Terazniejszosc_Czlowiek_Edukacja_kwartalnik_mysli_spoleczno_pedagogicznej/Terazniejszosc_Czlowiek_Edukacja_kwartalnik_mysli_spoleczno_pedagogicznej-r2011-t-n3_(55)/Terazniejszosc_Czlowiek_Edukacja_kwartalnik_mysli_spoleczno_pedagogicznej-r2011-t-n3_(55)-s55-68/Terazniejszosc_Czlowiek_Edukacja_kwartalnik_mysli_spoleczno_pedagogicznej-r2011-t-n3_(55)-s55-68.pdf|czasopismo=Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja: kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej|wolumin=Nr 3(55)|strony=55-6|data=2011|wydawca=Towarzystwo Wiedzy Powszechnej. Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji|issn=1505-8808|język=pl}}</ref>); od „[[wikt:Aneks:Interlingua - Przedrostek a-|a-]]” – brak, zaprzeczenie; i ''[[gender]][[Genderyzm|(yzm)]]'' – rodzaj, rodzajowość<ref>{{Cytuj książkę|autor=(red.) Dominika Kotuła, Agata Piórkowska, Andrzej Poterała|tytuł=Narracje postkryzysowe w humanistyce|wydawca=Instytut Filozofii UWM|miejsce=Olsztyn|data=2014|strony=47|isbn=978-83-60636-39-8|rozdział=Transhumanizm. Spotkanie z utopią.|imię r=Dorota|nazwisko r=Sepczyńska|url=https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/7182/narracje%20DRUK.pdf?sequence=1&isAllowed=y}}</ref>) – postawa [[światopogląd]]owa odnosząca się krytycznie do pojęcia [[Tożsamość płciowa|tożsamości płciowej]] i jej wpływu na kształtowanie kultury, reprezentowana przez osoby typu „agender” (synonimy: genderless, gender neutral, ''non-gendered persons'')<ref>{{Cytuj | tytuł = Identity Flexibility During Adulthood: Perspectives in Adult Development | url = https://books.google.nl/books?id=9Po1DwAAQBAJ&pg=PA173&dq=agender&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjAoemgvY73AhXQ8rsIHXyuBxAQ6AF6BAgSEAI#v=onepage&q&f=false | redaktor = Jan D. Sinnott | wydawca = Cham Springer International Publishing Imprint | data = 2017 | s = 173 | data dostępu = 2022-04-14 | isbn = 978-3-319-55656-7 | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://encompassnetwork.org.uk/uploads/LGBTQ-Needs-Assesmentabsolutelyfinal.pdf|archiwum=https://web.archive.org/web/20150415040557/http://encompassnetwork.org.uk/uploads/LGBTQ-Needs-Assesmentabsolutelyfinal.pdf|tytuł=Cambridge City and South Cambridgeshire LGBTQ Needs Assessment|opublikowany=Encompass Network|data dostępu=2019-07-18 |zarchiwizowano=2015-04-15}}</ref><ref>{{Cytuj | url=http://www.safehomesma.org/gender_alphabet.pdf | tytuł=Safehomesma.org<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.safehomesma.org | data dostępu=2019-11-15 | archiwum=https://web.archive.org/web/20150415040555/http://www.safehomesma.org/gender_alphabet.pdf | zarchiwizowano=2015-04-15 }}</ref>. |
||
Termin 'agender' odnosi się do kogoś kto nie określa się poprzez którąkolwiek z kategorii rodzaju (gender)<ref>{{Cytuj | autor = Christina Richards, Meg Barker | tytuł = Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide | url = https://books.google.nl/books?id=13GKAwAAQBAJ&pg=PA72&dq=genderless,+gender+neutral,+non-gendered&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjAoemgvY73AhXQ8rsIHXyuBxAQ6AF6BAgKEAI#v=onepage&q=genderless%2C%20gender%20neutral%2C%20non-gendered&f=false | miejsce = London | data = 2013 | s = 72 | data dostępu = 2022-04-14 | isbn = 9780857028433 | język = en}}</ref><ref>{{Cytuj | autor = Kirstin Cronn-Mills | tytuł = Transgender lives : complex stories, complex voices | url = https://books.google.nl/books?redir_esc=y&hl=pl&id=dOUSBAAAQBAJ&q=agender#v=snippet&q=agender&f=false | miejsce = Minneapolis | wydawca = Twenty-First Century Books | data = 2014 | s = 24 | data dostępu = 2022-04-14 | isbn = 9780761390220 | oclc = 849510052 | język = en}}</ref> bądź tożsamości rodzajowych (gender identities)<ref>{{Cytuj | autor = Basil (Ryan) Hall, Anita Jain | tytuł = The Queer Mirror: Reflections of LGBTQIA + Fractures | url = https://broncoscholar.library.cpp.edu/bitstream/handle/10211.3/149929/HallBasilRyan_McNair2015.pdf?sequence=1 | miejsce = Pomona | wydawca = California State Polytechnic University | data = 2014 | s = 14 | data dostępu = 2022-04-14 | język = en}}</ref>. Agender to jedno z 50 dostępnych niestandardowych rodzajów/płci na [[Facebook]]u, które zostały dodane 13 lutego 2014 r.<ref name="Telegraph2014">[https://www.telegraph.co.uk/technology/facebook/10637968/Facebook-sex-changes-which-one-of-50-genders-are-you.html Facebook sex changes: which one of 50 genders are you?]. ''[[The Daily Telegraph]]''. 14 February 2014.</ref> Opcja ta jest również dostępn na [[OkCupid]] od 17 listopada 2014 r.<ref>{{cytuj |autor = |tytuł = OkCupid expands gender and sexuality options |data = |url = https://www.pbs.org/newshour/rundown/okcupid-expands-gender-sexuality-options/}}</ref>. |
|||
Neutrois i agender to dwa z 50 dostępnych niestandardowych rodzajów/płci na [[Facebook]]u, które zostały dodane 13 lutego 2014 r.<ref name="Telegraph2014">[https://www.telegraph.co.uk/technology/facebook/10637968/Facebook-sex-changes-which-one-of-50-genders-are-you.html Facebook sex changes: which one of 50 genders are you?]. ''[[The Daily Telegraph]]''. 14 February 2014.</ref> Agender jest również dostępne jako opcja na [[OkCupid]] od 17 listopada 2014 r.<ref>{{cytuj |autor = |tytuł = OkCupid expands gender and sexuality options |data = |url = https://www.pbs.org/newshour/rundown/okcupid-expands-gender-sexuality-options/}}</ref> |
|||
== Etymologia pojęcia == |
== Etymologia pojęcia == |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
== Krytyka płciowego wymiaru tożsamości == |
== Krytyka płciowego wymiaru tożsamości == |
||
Jednym z podstawowych wytycznych stanowiska „genderless” jest obranie specyficznego samookreślenia się względem kategorii biegunowej „kobieta–mężczyzna”<ref>{{Cytuj stronę|url=http://bon.edu.pl/media/book/pdf/Ubrani_w_plec_-_nowe-EL.pdf|tytuł=„Ubrani w płeć” – nowe podejście do płci w psychologii?|data dostępu=2014-02-24|autor=Emilia Łyczba|opublikowany=w: Młoda Psychologia, t.1, (2012); s. 550 |
Jednym z podstawowych wytycznych stanowiska „genderless” jest obranie specyficznego samookreślenia się względem kategorii biegunowej „kobieta–mężczyzna”<ref>{{Cytuj stronę|url=http://bon.edu.pl/media/book/pdf/Ubrani_w_plec_-_nowe-EL.pdf|tytuł=„Ubrani w płeć” – nowe podejście do płci w psychologii?|data dostępu=2014-02-24|autor=Emilia Łyczba|opublikowany=w: Młoda Psychologia, t.1, (2012); s. 550}}</ref>. Agenderyści wyrażają pogląd, iż w fakcie istnienia płci fizycznych nie ma autentycznego uzasadnienia dla dwoistego podziału ludzi w wymiarze psychiki (i jej cech), zachowań oraz rozmaitych elementów kultury. Konsekwentnie, osoby te nie mają poczucia przynależności do żadnej, konkretnej tożsamości rodzajowej (genderowej)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.academia.edu/15023968/Why_schooling_must_move_into_a_trans_post-trans_era | tytuł = Why Schooling Must Move into a Trans*/Post-Trans* Era | autor = Miller, S. | data = 2015 | opublikowany = University of Georgia | strony = 14 | język = en | data dostępu = 2016-12-22}}</ref>, i w takim sensie można je wpisać w wachlarz typów tożsamości objętych terminem [[transgenderyzm|transgender]] (dosł. bycie „poza<ref>{{Cytuj | url=http://sjp.pwn.pl/slownik/2530325/trans- | tytuł=trans- – Słownik języka polskiego PWN<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=sjp.pwn.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-21}}</ref> płciowością psychiczną”). W innych przypadkach próby klasyfikowania „agender”<ref>{{Cytuj stronę|url= http://wiadomosci.onet.pl/prasa/transseksualisci-przerywaja-milczenie/mge4p|tytuł=Transseksualiści przerywają milczenie|data dostępu=2014-02-24|autor=Wojciech Harpula|data=2007-05-13}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.fronda.pl/blogi/zycie-wierzacego/gender-wspolczesny-szamanizm-naukowy-przyklady-odnowy-moralnej-na-niemieckich-uczelniach,35432.html|tytuł=Gender – współczesny szamanizm naukowy na niemieckich uczelniach.|data dostępu=2014-02-24|autor=por.Solaw|opublikowany=|data=2013-09-24}}</ref> jako jednego z typów identyfikacji płciowej jawią się jako bezpodstawne<ref>{{Cytuj stronę|url=http://bon.edu.pl/media/book/pdf/Ubrani_w_plec_-_nowe-EL.pdf|tytuł=„Ubrani w płeć” – nowe podejście do płci w psychologii?|data dostępu=2014-02-24|autor=por. Emilia Łyczba|opublikowany=w: Młoda Psychologia, t.1, (2012); s. 550}}</ref>. |
||
Przekonania agenderystów koncentrują się także w braku uznania dla – umotywowanego jedynie istnieniem [[cechy płciowe|cech płciowych]] – afektowanego i dysfunkcyjnego rozdzielenia przejawów rzeczywistości kulturowej na kategorie „męskie” i „kobiece”. [[Stygmatyzacja|Stygmatyzację]] tą dostrzegają w sferach: tożsamości indywidualnej, osobowości, cielesności, samorealizacji, życia społecznego, języka i seksualności. |
Przekonania agenderystów koncentrują się także w braku uznania dla – umotywowanego jedynie istnieniem [[cechy płciowe|cech płciowych]] – afektowanego i dysfunkcyjnego rozdzielenia przejawów rzeczywistości kulturowej na kategorie „męskie” i „kobiece”. [[Stygmatyzacja|Stygmatyzację]] tą dostrzegają w sferach: tożsamości indywidualnej, osobowości, cielesności, samorealizacji, życia społecznego, języka i seksualności. |
||
Wersja z 11:31, 14 kwi 2022
 |
Ten artykuł od 2019-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Agenderyzm (arodzajowość[1][2]); od „a-” – brak, zaprzeczenie; i gender(yzm) – rodzaj, rodzajowość[3]) – postawa światopoglądowa odnosząca się krytycznie do pojęcia tożsamości płciowej i jej wpływu na kształtowanie kultury, reprezentowana przez osoby typu „agender” (synonimy: genderless, gender neutral, non-gendered persons)[4][5][6].
Termin 'agender' odnosi się do kogoś kto nie określa się poprzez którąkolwiek z kategorii rodzaju (gender)[7][8] bądź tożsamości rodzajowych (gender identities)[9]. Agender to jedno z 50 dostępnych niestandardowych rodzajów/płci na Facebooku, które zostały dodane 13 lutego 2014 r.[10] Opcja ta jest również dostępn na OkCupid od 17 listopada 2014 r.[11].
Etymologia pojęcia
Uzasadnienie dla posługiwania się owym terminem odnosi się do powstania w obrębie nauk społecznych (np. gender studies) kategorii opisowej pod nazwą gender, oznaczającej „płeć psychiczną”. Refleksja nad jej przejawami i doświadczaniem w różnych kulturach i społecznościach przyczyniła się do sformułowania stanowiska uznającego tego typu „płciowości” za wytwory wyobrażeniowe, fałszywe konstrukty[12][13][14], które jako role – ujęte w pewne ramy i oznaczone – nadano jednostkom do odegrania[15][16]. Odrzucenie przyjęcia tych ról, wraz z charakterystykami i nazewnictwem, odzwierciedla postawa agenderystyczna.
Krytyka płciowego wymiaru tożsamości
Jednym z podstawowych wytycznych stanowiska „genderless” jest obranie specyficznego samookreślenia się względem kategorii biegunowej „kobieta–mężczyzna”[17]. Agenderyści wyrażają pogląd, iż w fakcie istnienia płci fizycznych nie ma autentycznego uzasadnienia dla dwoistego podziału ludzi w wymiarze psychiki (i jej cech), zachowań oraz rozmaitych elementów kultury. Konsekwentnie, osoby te nie mają poczucia przynależności do żadnej, konkretnej tożsamości rodzajowej (genderowej)[18], i w takim sensie można je wpisać w wachlarz typów tożsamości objętych terminem transgender (dosł. bycie „poza[19] płciowością psychiczną”). W innych przypadkach próby klasyfikowania „agender”[20][21] jako jednego z typów identyfikacji płciowej jawią się jako bezpodstawne[22].
Przekonania agenderystów koncentrują się także w braku uznania dla – umotywowanego jedynie istnieniem cech płciowych – afektowanego i dysfunkcyjnego rozdzielenia przejawów rzeczywistości kulturowej na kategorie „męskie” i „kobiece”. Stygmatyzację tą dostrzegają w sferach: tożsamości indywidualnej, osobowości, cielesności, samorealizacji, życia społecznego, języka i seksualności.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ por. Walczewska Sławomira: Czy kobieta może być managerem? Analiza genderowa podręczników dla managerów. W: Małgorzata (red.) Radkiewicz: Gender – kultura – społeczeństwo. Kraków: Rabid, 2002, s. 52. ISBN 83-88668-44-7.
- ↑ por. Lucyna Kopciewicz. Kobiety w akademickiej pedagogice - negocjowanie znaczeń profesjonalizmu i "gender". „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja: kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej”. Nr 3(55), s. 55-6, 2011. Towarzystwo Wiedzy Powszechnej. Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji. ISSN 1505-8808. (pol.).
- ↑ Dorota Sepczyńska: Transhumanizm. Spotkanie z utopią.. W: (red.) Dominika Kotuła, Agata Piórkowska, Andrzej Poterała: Narracje postkryzysowe w humanistyce. Olsztyn: Instytut Filozofii UWM, 2014, s. 47. ISBN 978-83-60636-39-8.
- ↑ Jan D. Sinnott (red.), Identity Flexibility During Adulthood: Perspectives in Adult Development, Cham Springer International Publishing Imprint, 2017, s. 173, ISBN 978-3-319-55656-7 [dostęp 2022-04-14] (ang.).
- ↑ Cambridge City and South Cambridgeshire LGBTQ Needs Assessment. Encompass Network. [dostęp 2019-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-15)].
- ↑ Safehomesma.org [online], www.safehomesma.org [dostęp 2019-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-15].
- ↑ Christina Richards, Meg Barker, Sexuality and Gender for Mental Health Professionals: A Practical Guide, London 2013, s. 72, ISBN 978-0-85702-843-3 [dostęp 2022-04-14] (ang.).
- ↑ Kirstin Cronn-Mills, Transgender lives : complex stories, complex voices, Minneapolis: Twenty-First Century Books, 2014, s. 24, ISBN 978-0-7613-9022-0, OCLC 849510052 [dostęp 2022-04-14] (ang.).
- ↑ Basil (Ryan) Hall, Anita Jain, The Queer Mirror: Reflections of LGBTQIA + Fractures, Pomona: California State Polytechnic University, 2014, s. 14 [dostęp 2022-04-14] (ang.).
- ↑ Facebook sex changes: which one of 50 genders are you?. The Daily Telegraph. 14 February 2014.
- ↑ OkCupid expands gender and sexuality options [online].
- ↑ por. Joanna Plata: Sex i gender, czyli "jakiej jesteś płci?”. w: AEQUALITAS, nr.1, (2012); s. 1,10. [dostęp 2014-02-22].
- ↑ por. Anna Burzyńska: Gender i queer. w: Teorie literatury XX wieku, nr.1, rozdz.XIII, (2006); s. 443-446,456-457. [dostęp 2014-03-24].
- ↑ por. Małgorzata Brodzińska: Fizykalność ciała jako podstawa subiektywnej identyfikacji płci. 2010-06-04. [dostęp 2014-03-24]. (pol.).
- ↑ Krzysztof Gajewski: Gender i queer. Teorie tekstów kultury, Wykład 11, (2012); s. 5. [dostęp 2015-12-17].
- ↑ Magdalena Grabowska: Od „gender” do „transgender”: ewolucja kategorii płci społeczno-kulturowej w naukach społecznych i prawie międzynarodowym; s. 2,9. [dostęp 2014-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-05)].
- ↑ Emilia Łyczba: „Ubrani w płeć” – nowe podejście do płci w psychologii?. w: Młoda Psychologia, t.1, (2012); s. 550. [dostęp 2014-02-24].
- ↑ Miller, S.: Why Schooling Must Move into a Trans*/Post-Trans* Era. University of Georgia, 2015. s. 14. [dostęp 2016-12-22]. (ang.).
- ↑ trans- – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2017-11-21] (pol.).
- ↑ Wojciech Harpula: Transseksualiści przerywają milczenie. 2007-05-13. [dostęp 2014-02-24].
- ↑ por.Solaw: Gender – współczesny szamanizm naukowy na niemieckich uczelniach.. 2013-09-24. [dostęp 2014-02-24].
- ↑ por. Emilia Łyczba: „Ubrani w płeć” – nowe podejście do płci w psychologii?. w: Młoda Psychologia, t.1, (2012); s. 550. [dostęp 2014-02-24].