Ślub (dramat)
Ślub – dramat Witolda Gombrowicza wydany w 1953 w Paryżu przez Instytut Literacki (w jednym wolumenie z powieścią Trans-Atlantyk).
Gombrowicz napisał Ślub w 1946, w trakcie pobytu w Argentynie. Jest on jednym z trzech, obok dramatów Operetka i Iwona, księżniczka Burgunda, scenicznych utworów Gombrowicza.
Opis fabuły[edytuj | edytuj kod]
Bohater, jeszcze młody mężczyzna, snuje się ze swym chłystkowatym kolegą po okolicy. Trafiają do gospody prowadzonej przez jego rodziców. Tutaj rozpoczyna się sadomasochistyczna wojna psychologiczna pomiędzy światem młodych i starych, pomiędzy byciem sobą a sztucznością. Zmieniają się maski, gęby i pupy. Utwór ma klimat oniryczny i tajemniczy. Bohaterowie są jakby zahipnotyzowani sobą oraz sztucznością siebie samych. Zetknięcie świata ojcowizny i synczyzny wytwarza nową groteskową jakość. Ludzie jawią się jako marionetki na scenie życia, szukające swej własnej tożsamości. Autor zadaje pytania: kim jednak jesteśmy, skoro ciągle gramy, skoro ktoś ciągle gra wobec nas, skoro cały świat jest wielką błazenadą?[1]
Ślub to dramat formy ludzkiej, która nie potrafi znaleźć własnego, autentycznego oblicza. Wedle utworu jesteśmy czymś na podobieństwo tanich aktorów w codziennym teatrze życia. Gramy raz króla, raz błazna, ale nie wiemy naprawdę kim jesteśmy. W Ślubie autor powraca do dychotomii „ojczyzny – synczyzny” zaprezentowanej wyraźnie w Trans-Atlantyku. Jest on też konsekwentną kontynuacją dyskursu pisarza nad właściwościami „ja” i literacką transpozycją nurtów filozoficznych temu poświęconych. Nawet użycie bogatego i rubasznego, lub wręcz wulgarnego języka, którym opisuje skomplikowane intelektualno-filozoficzne zagadnienia jest świadomym i realizowanym wedle żelaznej zasady chwytem artystycznym. Wielu reżyserów uznaje Ślub za świetną kompozycję sceniczną[1].
Przekład na język kaszubski[edytuj | edytuj kod]
W 2011 nakładem Gdańskiego Towarzystwa Promocji Kultury Akademickiej wydano przekład dramatu Gombrowicza na język kaszubski.[2] Przetłumaczenia dokonała Hanna Makurat pod naukową redakcją Jerzego Tredera. Utwór w kaszubskiej wersji nosi tytuł Zdënk.[3][2]
Wybrane inscenizacje[edytuj | edytuj kod]
- 1974: Teatr Dramatyczny w Warszawie, reż. Jerzy Jarocki
- 1984: Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, reż. Krystian Lupa
- 1991: Teatr Stary w Krakowie, reż Jerzy Jarocki
- 1998: Teatr Narodowy w Warszawie, reż. Jerzy Grzegorzewski
- 2004: Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, reż. Elmo Nuganen
- 2012: Teatr Polski w Bydgoszczy, reż. Paweł Wodziński
- 2015: Teatr Baj Pomorski w Toruniu, reż. Zbigniew Lisowski[4]
- 2016: Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. Anna Augustynowicz
- 2016: Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego w Opolu, reż. Anna Augustynowicz
- 2018: Teatr Narodowy w Warszawie, reż. Eimuntas Nekrošius
Źródło: Encyklopedia teatru polskiego[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ślub – Teatr Bagatela w Krakowie w Krakowie. teatry.art.pl; archive.org. [dostęp 2015-07-23].
- ↑ a b Promocja kaszubskiego przekładu Ślubu Witolda Gombrowicza [online], trojmiasto.pl [dostęp 2020-06-03] (pol.).
- ↑ Opis - Katalog Patron 5 Opac WWW [online], katalog.wbpg.org.pl [dostęp 2020-06-03].
- ↑ Premiera „Ślubu” w Baju Pomorskim w Toruniu. radiopik.pl. [dostęp 2015-06-19].
- ↑ Ślub, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2018-03-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gombrowicz emigrantów: na podstawie ankiety Michała Chmielowca w londyńskich „Wiadomościach”. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2006. ISBN 83-231-2040-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dlaczego wielkim jest.... newsweek.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-10)]. – esej Włodzimierza Boleckiego z Instytutu Badań Literackich PAN