Adolf Sternschuss

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adolf Sternschuss
Ilustracja
Adolf Sternschuss w swoim gabinecie
sierżant piechoty sierżant piechoty
Data i miejsce urodzenia

15 czerwca 1873
Ditkowce

Data i miejsce śmierci

25 października 1915
pod Kukłami

Przebieg służby
Siły zbrojne

C. K. Armia

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

13 Pułk Piechoty,
1 Pułk Piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa †

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych
Multimedia w Wikimedia Commons

Adolf Sternschuss[a] 15 czerwca 1873 w Ditkowcach, zm. 25 października 1915 pod Kukłami) – polski prawnik, c. k. urzędnik skarbowy, kolekcjoner dzieł sztuki, żołnierz piechoty Legionów Polskich.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 15 czerwca 1873 w Ditkowcach[1][2]. Był narodowości żydowskiej[3]. Pochodził ze znanej rodziny, był synem lekarza Adolfa (1835-1913), właściciela Ditkowiec, oraz Róży z domu Goldhaber[2][4]. Miał braci: Jana Salomona (ur. 1870) i Michała (ur. 1871, lekarz oficer) – noszących nazwisko Sternschuss-Staniewski, oraz siostrę Elżbietę (ur. 1880)[4][2].

Uczył się w gimnazjum w Tarnopolu, a potem w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie[2]. W 1895 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1896 uzyskał stopień doktora praw[2][1]. Od tego roku w charakterze koncepisty był zatrudniony C. K. Prokuratorii Skarbu we Lwowie[5][2], skąd od około 1897 był przydzielony do Krakowa[6][7], od około 1899 w tamtejszej Ekspozyturze[8], gdzie od 1899[2] pracował w randze adiunkta[9], od 1907[2] w randze sekretarza[10][11]. Następnie, od około 1909 do 1914 w charakterze radcy prokuratorii skarbu pracował w C. K. Prokuratorii Skarbu we Lwowie[12][13][14]. Do końca życia był nadradcą skarbu[15].

Do C. K. Armii został powołany w 1890[2]. Został mianowany porucznikiem w rezerwie piechoty 1 stycznia 1892[16]. Był przydzielony do 13 pułku piechoty w Krakowie[17][18][19].

Był aktywny w życiu społecznym i artystycznym Lwowa[20]. Działał w Stałych Drużynach Sokoła[1]. Kolekcjonował pamiątki narodowe i dzieła sztuki[20]. Uchodził za znawcę sztuki[15]. Od 1904 r. współpracował z Zenonem Przesmyckim przy edycji dzieł Cypriana Kamila Norwida, których druk rozpoczęto w 1911 r. Zajmował się stroną typograficzną wydawnictwa, sprawami prawnymi i gromadzeniem materiałów (niektóre utwory Norwida znane są jedynie z kopii udostępnionych przez Sternschussa, ponadto dzięki jego zabiegom Marian Sokołowski przekazał wydawcom swoją korespondencję z Norwidem)[21]. Był też współwłaścicielem Swoszowic[15].

Po wybuchu I wojny światowej został powołany do armii austriackiej[1]. Posiadał w niej stopień nadporucznika[20][15]. Po tym jak zawnioskował o przeniesienie do Legionów Polskich 19 października 1914 został skierowany do Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego w Piotrkowie[20][1]. Od czerwca 1915 służył w polu i był żołnierzem 3 kompanii III batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady[1]. Po tym jak podjął decyzję o rezygnacji ze stopnia oficerskiego[1] służył w stopniu szeregowca[20]. W bitwie pod Jastkowem na przełomie lipca i sierpnia 1915 odniósł kontuzję i przebywał na leczeniu w Krakowie[1]. Po rekonwalescencji, aczkolwiek nie wyleczony, powrócił do służby i otrzymał awans na sierżanta[15][1][22]. W szeregach III batalionu brał udział w walkach na Polesiu, pod Kostiuchnówką, Wólką Hałuzińską, Haluziem, Maniewiczami, Jabłonką[15]. 25 października 1915 poległ trafiony przy okopach w bitwie pod Kukłami nad Styrem na Wołyniu[20][15][4][1][23]. Został pochowany nieopodal stacji kolejowej w Maniewiczach[15][4][1].

W zapisie testamentowym rozporządził, aby jego zbiory dzieł malarskich i sztuki (M. Gierymskiego, J. Matejki, A. Kotsisa, C.K. Norwida, J. Kossaka, M. Gottlieba) przekazać do Muzeum Narodowego w Krakowie[1][15]. Pośmiertnie został awansowany na stopień porucznika piechoty[1]. W 1918 powstał poświęcony mu medal autorstwa Antoniego Procajłowicza[2].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

austro-węgierskie

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Adolph Sternschuss”.
  2. ↑ W Monitorze Polskim wymieniony jako „Adolf Szternszus”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Adolf Sternschuss. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2022-05-19].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Rafał Róg: Adolf Sternschuss. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2022-05-19].
  3. ↑ a b M.P. z 1933 r. nr 131, poz. 172.
  4. ↑ a b c d Bohaterska śmierć. „Nowości Illustrowane”. Nr 48, s. 7-9, 27 listopada 1915. 
  5. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 162.
  6. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 188.
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 227.
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 227.
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 227.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 244.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 242.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 242.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 242.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 266.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 266.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 266.
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 292.
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 286.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 294.
  13. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 305.
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 307.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 309.
  15. ↑ a b c d e f g h i Z własnej woli. † Adolf Sternschuss. „Kurjer Lwowski”. Nr 410, s. 1-2, 7 listopada 1915. 
  16. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1892. Wiedeń: 1892, s. 299.
  17. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1892. Wiedeń: 1892, s. 335.
  18. ↑ a b c Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1900. Wiedeń: 1899, s. 431.
  19. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1901. Wiedeń: 1900, s. 421.
  20. ↑ a b c d e f Adolf Sternschuss. „Kurjer Lwowski”. Nr 406, s. 3, 5 listopada 1915. 
  21. ↑ Marek Gałęzowski, Sternschuss Adolf [w:] Na wzór Berka Joselewicza. Sylwetki żołnierzy i oficerów pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, z przedmową Richarda Pipesa, Warszawa 2010, wyd. IPN, s. 602.
  22. ↑ Marek Gałęzowski, Sternschuss Adolf [w:] Na wzór Berka Joselewicza..., s. 602.
  23. ↑ Marek Gałęzowski, Sternschuss Adolf [w:] Na wzór Berka Joselewicza..., s. 602-603.
  24. ↑ Dom Jana Matejki z 6 rycinami. sbc.org.pl. [dostęp 2022-05-19].
  25. ↑ Godła domów krakowskich. sbc.org.pl. [dostęp 2022-05-19].
  26. ↑ Ex libris A. Sternschuss. mbc.cyfrowemazowsze.pl. [dostęp 2022-05-19].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Marek Gałęzowski, Sternschuss Adolf [w:] Na wzór Berka Joselewicza. Sylwetki żołnierzy i oficerów pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, z przedmową Richarda Pipesa, Warszawa 2010, wyd. IPN, s. 600-604.


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adolf_Sternschuss&oldid=71338972”