Athenaeum

Athenaeum

Pismo Poświęcone Historii, Literaturze, Sztukom, Krytyce itd.

Częstotliwość	aperiodyk
Państwo	Imperium Rosyjskie
Adres	Wilno
Język	polski
Pierwszy numer	1841
Ostatni numer	1851
Redaktor naczelny	Józef Ignacy Kraszewski

Athenaeum. Pismo Poświęcone Historii, Literaturze, Sztukom, Krytyce itd. – wileńskie czasopismo naukowo-literackie, wydawane nieregularnie w latach 1841–1851, z inicjatywy Józefa Ignacego Kraszewskiego, będącego jednocześnie jedynym jego redaktorem.

Historia pisma

Starania o założenie własnego nieperiodycznego pisma Kraszewski podejmował już w 1831 roku, jednak dopiero w 1840 roku udało mu się zdobyć pozwolenie cenzury. W tym samym roku nawiązał również współpracę z księgarzem Teofilem Glücksbergiem, który miał być odpowiedzialny za kontakty z cenzurą oraz sprowadzanie z zagranicy materiałów w postaci książek i czasopism. Kraszewski zobowiązał się natomiast, zgodnie z podpisaną 31 lipca 1840 umową, do dostarczania Glücksbergowi sześciu dziesięcioarkuszowych numerów rocznie. W razie sporów arbitrażem pomiędzy księgarzem a redaktorem zajmować się miał Leon Borowski. Współpraca z Glücksbergiem zaowocowała publikacją 48 tomów (8 roczników), została jednak zakończona w 1848 roku. Przyczyniły się do tego głównie spory o charakter pisma – wobec spadającej liczby prenumeratorów (1843 pismo abonowało 252 czytelników, a już w 1846 roku sprzedano zaledwie 163 egzemplarze pisma) Glücksberg postulował wprowadzenie do „Athenaeum” większej ilości rozrywki; Kraszewski nie chciał się na to zgodzić, umowę więc zerwano. Od 1849 roku Kraszewski współpracował więc z wileńskim domem wydawniczym Zawadzkich. Współpraca ta zaowocowała 18 tomami (5 roczników). Nieregularność ukazywania się „Athenaeum” powodowała jednak dalszy spadek abonentów – w 1851 roku pismo sprzedało 122 prenumeraty. W tym samym roku ukazał się ostatni numer „Athenaeum”.

Zawartość pisma

„Athenaeum” podzielone było na działy: Historia, Literatura, Sztuki, Krytyka, Rozmaitości i Filozofia. Z literatury publikowano głównie prozę i dramat, m.in. utwory Michała Grabowskiego, Henryka Rzewuskiego, Józefa Korzeniowskiego i samego Kraszewskiego. W „Athaeneum” opublikowano również Pożegnanie Cypriana Kamila Norwida. Pojawiały się także przekłady z literatur obcych i teksty z literatury ludowej.

Oprócz literatury czasopismo publikowało relacje z podróży, informacje o rynku wydawniczym, sylwetki artystów, artykuły o muzyce i materiały z historii Polski.

Zobacz też

• Athenaeum 1841-1851. CRISPA – biblioteka cyfrowa Uniwersytetu Warszawskiego.

Bibliografia

• Wanda Roszkowska-Sykałowa Athenaeum. W: Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa: Słownik literatury polskiej XIX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 2002, s. 49. ISBN 83-04-04616-4.