Beylizm

Beylizm (fr. beylisme) – postawa wobec życia charakterystyczna dla bohaterów powieści Henriego Beyle'a, czyli Stendhala.

Termin beylizm jest neologizmem ukutym przez samego pisarza od własnego nazwiska. U źródeł beylizmu, stanowiącego swego rodzaju kult indywidualizmu, leżą idee głoszone m.in. przez XVIII-wiecznych teoretyków Destutta de Tracy'ego i Claude'a Helvétiusa. Doświadczenia rozumowe mają swe źródło we wrażeniach zmysłowych, a wrażenia te różnią się w zależności od jednostek ich doświadczających. Jednostki z natury pełne energii i pasji czerpią szczęście w związku z emocjami i doświadczeniami intelektualnymi dostarczanymi przez wrażenia zmysłowe. Aby dostąpić pełni szczęścia, muszą wciąż kwestionować wszelkie zasady i normy obowiązujące w ich otoczeniu, są więc ze swego środowiska wyalienowane.

Do wspólnych cech bohaterów stendhalowskich należą:

• egotyzm – czyli indywidualizm, podniesiony do rangi doktryny;
• traktowanie życia, jako przestrzeni służącej do realizowania swoich pragnień, marzeń;
• aktywność;
• wrażliwość;
• inteligencja;
• namiętność – wyrażana w licznych romansach;
• odrzucenie norm: moralnych, religijnych i obyczajowych;
• chęć podporządkowania sobie rzeczywistości.

Dwóch bohaterów przejawiających najbardziej typowe cechy beylizmu to Julian Sorel z Czerwonego i czarnego, oraz Fabrycy del Dongo z Pustelni parmeńskiej.

Zobacz też

• bajronizm
• werteryzm

Linki zewnętrzne

• Strona o Stendhalu w Encarcie. ca.encarta.msn.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-03-25)]. (ang.)